تهران ابعادی برای کودکانه زیستن ندارد
کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری گفت: شرایطی که اکنون شاهد آن هستیم این است که با گسترش و بزرگ شدن شهرها حق کودکان نادیده گرفته می‌شود و شهرها برای بزرگترها و ماشین‌ها طراحی شده و ابعادی برای کودکان و کودکانه زیستن ندارند.
نگار بزرگ زاده یزدی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه سال ۸۸ شورای شهر تهران مصوبه «شهر دوستدار کودک» را ابلاغ کرد، اظهار کرد: بر اساس این مصوبه شهرداری موظف شد تا با همکاری و هماهنگی سایر مراجع ذیربط در جهت تحقق امور در شش زمینه‌ی فضاهای عمومی، حمل و نقل و ترافیک، فرهنگی و اجتماعی، بهداشتی، شهرسازی و معماری و مشارکت‌های اجتماعی و مردمی برای رفاه کودکان اقدام کند.
وی ادامه داد: قرار بر این شد که دو ماه پس از ابلاغ مصوبه، آیین نامه اجرایی آن نوشته شود درحالی که با توجه به اسناد، شش سال بعد یعنی در سال ۹۴ این آیین نامه‌ی اجرایی نوشته شد و در سال ۹۵ اصلاحیه خورد.
مصوبه«شهر دوستدار کودک» نیازمند اقدامات پایه‌ای تر بجای اقدامات «کالبدی»
بزرگ زاده یزدی با بیان اینکه با نگاه اول به آیین‌نامه اجرایی شورای شهر می‌توان فهمید کار تخصصی در این زمینه انجام نشده است و تنها به فعالیت‌هایی نظیر راه‌اندازی و تجهیز مهدسرا در سرای محلات اکتفا شده است، گفت: این درحالیست که «شهر دوستدار کودک» علاوه بر کالبدی بودن به حوزه‌های اجتماعی نظیر توانمند سازی کودک در گرفتن مسئولیت در حوزه شهری و پرورش کودکان برای تبدیل شدن به شهروندان فعال نیز می‌پردازد.
وی در تعریف «شهر دوستدار کودک» اظهار کرد: اگر بخواهم تعریفی ساده دراین باره ارائه دهم می‌گویم شهری پیشرفته و دوستدار کودک است که یک کودک بتواند ایمن و پیوسته با سه‌چرخه خود از یک نقطه‌ی شهر به نقطه دیگر آن حرکت کند و این در حالی است که هم‌اکنون شهرهای ما برای رِنج سنی جوان سالم، طراحی و برنامه‌ریزی می‌شوند و کهنسالان و کودکان در طراحی آن در نظر گرفته نمی‌شوند.
کودکان شهروندان خاموش شهرها
این کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری افزود: کودکان از لحاظ اینکه هیچ صدایی در شهر ندارند که بتوانند حق و حقوق خود را دریافت کنند می‌توان گفت به نوعی شهروندان خاموشی هستند که در شهر دیده نمی‌شوند.
بزرگ زاده یزدی تصریح کرد: در زمینه «شهر دوستدار کودک» می‌توان گفت تحقیقات ابتدایی و اصولی انجام نشده و از نظر اجتماعی فعالیتی انجام نشده و تنها به فعالیت‌هایی نظیر برگزاری یک سری جشنواره اکتفا شده است که به نوبه خود خوب است؛ اما اگر بخواهیم در تهران «شهر دوستدار کودک» داشته باشیم نیازمند اقدامات پایه‌ای‌تری هستیم.
این کارشناس ادامه داد: بیشتر اقدامات، کالبدی و از بالا به پایین بوده است، بگونه‌ای که کودکان درگیر شهر نمی‌شوند.
وی با تاکید بر انجام اقدامات غیرتخصصی و غیرپایه‌ای نهادهای ذیربط گفت: در آیین‌نامه «شهر دوستدار کودک» این مورد وجود دارد که کودکان در وسایل حمل و نقل عمومی و مترو باید صندلی مخصوص داشته باشند؛ اما در قسمتی از گزارش سازمان حمل و نقل در سال۹۶ گفته می‌شود که به دلیل اینکه در فرهنگ ایرانی احترام به بزرگتر وجود دارد و حق تقدم در نشستن را به بزرگترها اختصاص می‌دهیم، تعبیه صندلی برای کودکان و ایستادن بزرگترها مقابل آنها دور از آداب ایرانی است.
شرایط اکنونِ شهر،ابعادی برای کودکانه زیستن ندارد
این کارشناس شهری درباره اقدامات شورای شهر پنجم در این زمینه گفت: در شورای شهر جدید کمیته نظارت و پیگیری شهر دوستدار کودک در شورای شهر فعالیت‌هایی را آغاز کرده است که به دلیل حاشیه‌های ایجاد شده به تعویق افتاد و تا کنون تنها چند جلسه این کمیته تشکیل شده است.
بزرگ زاده یزدی ادامه داد: با توجه به منشور جهانی «حق به شهر»، هر کسی فارغ از گرایش‌های سنی و قومی و ملیتی و... حقی بر شهر دارد و شهر فضای فرهنگی غنی و متنوعی است که متعلق به همه‌ی ساکنان آن است و کودکان، هم به عنوان شهرنشین و هم به عنوان یک فرد در اجتماع، محق به شهر هستند.
وی اظهار کرد: شرایطی که اکنون شاهد آن هستیم این است که با گسترش و بزرگ شدن شهرها حق کودکان نادیده گرفته می‌شود و شهرها برای بزرگتر ها و ماشین‌ها طراحی شده و ابعادی برای کودکان و کودکانه زیستن ندارند.
این کارشناس تاکید کرد: محیط‌های شهری علاوه بر بزرگسالان مخاطبان خردسال و تیزبینی دارد که بیشتر از بزرگسالان تحت تاثیر متغیرهای محیطی هستند و ما در صورتی می‌توانیم در آینده، شهروندانی فعال و مسئولیت‌پذیر را با تمام صفات خوبی که می‌تواند یک شهروند دارا باشد داشته باشیم که فرزندانمان را از کودکی توانمند کرده و به آنها فضا و مشارکت داده باشیم، به گونه‌ای که شهر را از آن خود بدانند و حس تعلق به آن داشته باشند.
ایمن نبودن فضای شهر و عدم وجود کاربری‌های مناسب برای کودکان
وی افزود: امروزه شرایط به گونه‌ای است که ترجیح می‌دهیم کودکان را تا زمانی که به سن رویارویی با محیط شهری برسند در اماکن محافظت شده‌ای مثل خانه و پارک و زمین‌های بازی نگه داریم و در نتیجه بچه‌ها در خانه می‌مانند و از بازی‌های فیزیکی محروم می‌شوند که دلیل آن ایمن نبودن فضای شهر و عدم وجود کاربری‌های مناسب برای کودکان است.
بزرگ‌زاده یزدی افزود: به دلیل مناسب نبودن فضای شهری برای بچه‌ها، والدین نیز اجازه حضور آنها را در شهر نمی‌دهند؛ زیرا نگران آنها هستند و در نتیجه کودکان در خانه می‌نشینند و به بازی‌های رایانه‌ای و هر چیز دیگری که سرشان را گرم کند روی می‌آورند.
منع کودکان از حضور در مکان‌های شهری و عواقب آن
این کارشناس شهری، بروز بیماری‌هایی نظیر Obesity و چاقی مفرط در نسل‌های آینده را از نتایج خانه‌نشینی و روی آوردن کودکان به بازی‌های رایانه‌ای دانست و به گفته او منع کودکان از حضور در مکان‌های شهری مثل بازی کردن در مکان‌های باز در آینده منجر به کاهش هوش و سلامت جسمانی آنها خواهد شد.
داشتن مدیران مسئولیت‌پذیر، مستلزم تربیت "کودکان مسئولیت‌پذیر"
بزرگ‌زاده ادامه داد: در صورتی در آینده، شهروندان و مدیرانی مسئولیت‌پذیر خواهیم داشت که کودکانی مسئولیت‌پذیر داشته باشیم. بنابراین به عقیده بنده همه چیز از کودکی و آموزش شروع می‌شود.
این کارشناس با بیان اینکه بهتر است «شهر کودک مدار» را به جای «شهر دوستدار کودک» بر زبان بیاوریم، اظهار کرد: نباید بگوییم ما شهری می‌سازیم؛ زیرا کودکان در ساختن شهری که خودشان شهروند آن خواهند شد باید مشارکت کنند و این رابطه دوطرفه است.
بزرگ زاده یزدی افزود: نمی‌توان دیدگاه بالا به پایین به «شهر دوستدار کودک» داشت زیرا «شهر دوستدار کودک» شهری است که برای ورود کودک به فضای شهری آماده باشد.
سرمایه‌گذاری بر روی مشارکت کودکان و نوجوانان در امور شهری
وی با اشاره به نقاشی چشم انداز شهر لندن توسط کودکان این شهر به عنوان شهروندان آینده‌ی آن شهر، اظهار کرد: ما باید بر روی مشارکت کودکان و نوجوانان در امور شهری سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشیم و به آنها قدرت دهیم تا حس تعلق به شهر داشته باشند؛ چرا که «شهر دوستدار کودک» با توجه به فعالیت‌هایی مانند بازی کردن در شهر، ایمن بودن و داشتن امنیت و یک سری معیارها و شاخص‌ها، محقق خواهد شد.
این کارشناس در پایان تاکید کرد: اگر می‌خواهیم در آینده شهری پایدار با شهروندان مسئولیت‌پذیر داشته باشیم، باید روی کودکان سرمایه‌گذاری کنیم، زیرا این کودکان‌اند که هم در حال حاضر و هم در آینده، شهروندان این شهر هستند و شهر را خواهند ساخت.
