اقدام‌هسته‌ای ایران شکاف‌آمریکا و اروپا را‌آشکارتر کرد
به گزارش «آزادی»، روز دوشنبه برخی خبرگزاری‌های داخلی به نقل از منابع آگاه اعلام کردند که ذخایر اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد ایران از ۳۰۰ کیلوگرم تعیین شده در توافق هسته‌ای عبور کرده است. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران ساعاتی بعدتر این خبر را تأیید کرد و افزود: «این موضوع را قبلاً اعلام کرده بودیم و لذا براساس آنچه که اعلام کرده‌ایم خیلی شفاف گفته‌ایم که چه کار می‌کنیم و براساس آن نیز عمل می‌کنیم و این را از حقوق خود در چارچوب برجام می‌دانیم».
عبور ایران از سقف‌های مجاز اورانیوم ۳.۶۷ درصد ۶۴ روز بعد از ضرب‌الاجلی انجام می‌شود که شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای برای عمل به تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی صادر کرد.
در واکنش به این خبر، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا مدعی شد ایران در حال بازی با آتش است. وی در اظهاراتی در کاخ سفید گفت: «آنها می‌دانند که در حال انجام چه کاری هستند. آنها می‌دانند با چه چیزی در حال بازی هستند، آنها در حال بازی با آتش هستند. بنابراین به هیچ وجه هیچ پیامی برای ایران ندارم».
در همین راستا، سخنگوی کاخ سفید نیز در بیانیه‌ای مدعی شد که دادن اجازه غنی‌سازی اورانیوم به ایران ذیل توافق هسته‌ای برجام از ابتدا اشتباه بوده است. در بیانیه کاخ سفید آمده است: «حکومت ایران امروز ذخائر اورانیوم خودش را افزایش داد. دادن اجازه غنی‌سازی به ایران در هر سطحی ذیل توافق هسته‌ای اشتباه بود. حتی قبل از وجود توافق هم تردید اندکی وجود داشت که ایران مفاد آن را نقض می‌کرد».
«مایک پامپئو» وزیر امور خارجه آمریکا نیز طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «رژیم ایران گام‌های جدیدی را برای پیشبرد بلندپروازی‌های هسته‌ای خود برداشت. یک بار دیگر، رژیم از برنامه هسته‌ای خود برای باج‌خواهی از جامعه بین‌المللی و تهدید امنیت منطقه‌ای استفاده می‌کند.به حامیان ارشد تروریسم در جهان اجازه داده نخواهد شد اورانیوم را در هیچ سطحی غنی‌سازی کنند».
با این حال، واکنش اروپا به اقدام ایران بسیار متفاوت و محتاطانه‌تر بوده و ضمن درخواست از ایران برای پایبند ماندن به برجام، از محکوم کردن اقدام اخیر خودداری شده است. در این راستا، مایا کوچیانچیک سخنگوی فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۳.۶۷ درصد ایران از ۳۰۰ کیلوگرم، از ایران خواست تا از این اقدام عقب‌نشینی و از اقدامات بیشتر که به زیرپا گذاشتن توافق هسته‌ای منتهی می‌شود، خودداری کند. وی تأکید کرد که اتحادیه اروپا تا زمانی که ایران تعهدات درباره توافق هسته‌ای را اجرا کند، به طور کامل به توافق پایبند خواهد بود.
پیش از ظهر سه‌شنبه نیز امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، با وجود درخواست از ایران برای کاهش «فوری» ذخایر اورانیوم غنی شده خود، اشاره کرد که اروپا به زودی گام‌هایی برای اطمینان از پایبندی ایران به برجام برمی‌دارد. وی اظهار داشت: «در روزهای پیش رو گام‌هایی برمی‌دارم تا اطمینان حاصل کنیم که ایران تعهداتش را اجرا می‌کند و همچنان از مزایای توافق هسته‌ای بهره‌مند می‌شود».
به این ترتیب، می‌توان گفت که همین دو نکته، یعنی خودداری از محکوم کردن اقدام ایران در افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده خود و همچنین تأکید بر ضرورت برداشتن گام‌های برای بهره‌مند ساختن ایران از مزایای توافق هسته‌ای، مهمترین تفاوت‌های رویکرد آمریکا و اروپا را به اقدام ایران نشان می‌دهد.
به عبارت دیگر، طرف‌های اروپایی توافق هسته‌ای که پیش از این وعده به کار بستن تمامی تلاش‌ها برای حفظ منافع ایران در برجام را با وجود خروج آمریکا از این توافق داده بودند، خود به خوبی آگاهند که پس از گذاشت بیش از یک سال از خروج آمریکا، وعده‌های آنان محقق نشده و اقدام ایران نیز پس از شکیبایی طولانی مدت در برابر عدم توازن برجام رخ می‌دهد. از سوی دیگر، متن برجام به صورت قانونی این اجازه را به ایران می‌دهد که در صورت نقض توافق توسط طرف مقابل، در اقدامات خود بازنگری کند.
بر این اساس، به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی اکنون بیش از هر زمان دیگری هشدارهای ایران درباره ادامه بازنگری در تعهدات هسته‌ای خود را جدی گرفته و تلاش خود برای یافتن راهکاری واقعی جهت حفظ برجام را شدت بخشیده‌اند. این امر البته به نوبه خود، از عمیق‌تر شدن شکاف سیاسی میان اروپا و آمریکا پرده برمی‌دارد، زیرا اکنون تمامی طرف‌های باقی مانده برجام، واشنگتن را مسئول بروز شرایط فعلی می‌دانند.
به عنوان مثال، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین المللی در وین یادآور شد، افزایش ذخایر اورانیوم غنی سازی شده در ایران نقض برجام نیست؛ هرچند انحراف از تعهدات داوطلبانه تهران است و واقعیت این است که این اقدام نتیجه تحریم‌های آمریکاست.
تردیدی نیست که طرف‌های اروپایی برجام نیز دیدگاهی کم و بیش مشابه نسبت به این موضوع دارند؛ هرچند ممکن است به واسطه ملاحظات خاص خود در روابط با ایالات متحده از بیان صریح آن خودداری کنند.
