چگونه ممکن است چین زمینه‌های شکاف میان آمریکا و اسرائیل را فراهم کند؟

فشار آمریکا برای جلوگیری از سرمایه گذاری چین در بنادر اسرائیل، وارد فار جدیدی شده است و در تازه‌ترین تلاش آمریکا برای قطع همکاری‌های اقتصادی چین با اسرائیل، سنای امریکا درباره اجاره بندر حیفا به چین به تل آویو هشدار داد.

به گزارش «تابناک»؛ در همین رابطه، مجلس سنای آمریکا با پیش نویس لایحه‌ای نسبت به سرمایه گذاری‌های وسیع چینی‌ها در بندر حیفا به رژیم صهیونیستی هشدار داده اند.

این هشدار در چارچوب پیش‌نویس قانون بودجه دفاعی سال مالی ۲۰۲۰ ارائه شده از سوی این کمیته به سنا مطرح شد.

بند شماره ۱۲۸۹ پیش‌نویس این قانون می‌گوید، آمریکا به شدت نسبت به اجاره بندر حیفا به چین نگران است به ویژه که واشنگتن در آینده برنامه‌هایی برای استقرار نیروهای پیشرفته دریایی در بندر حیفا دارد.

در این پیش‌نویس بر لزوم هشدار به اسرائیل درباره پیامدهای امنیتی این سرمایه‌گذاری خارجی تأکید شد.

روزنامه تایمز رژیم اسرائیل پیش‌بینی می کند، سنای آمریکا با حضور اکثریت نمایندگان جمهوری خواه این لایحه را با اکثریت آرا تصویب خواهد کرد.

پیش از این نیز «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا در دیدار «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی از وی خواسته بود، تل آویو روابط تجاری خود را با پکن کاهش دهد.

شبکه ۱۳ رژیم صهیونیستی گزارش داد، ترامپ ۲۶ مارس (ششم فروردین سال جاری) در سفر نتانیاهو به واشنگتن، این موضوع را مطرح کرده است.

این شبکه تلویزیونی افزود: رئیس جمهوری آمریکا در آن زمان به نتانیاهو گفته بود که روابط اخیر تجاری تل آویو با پکن، احتمالاً به روابط آمریکا – اسرائیل لطمه بزند.

شبکه ۱۳ رژیم صهیونیستی همچنین گزارش داد: پیش از ترامپ، «جان بولتون» مشاور امنیت ملی کاخ سفید این موضوع را در دیدار ژانویه (دی / بهمن) گذشته خود با نتانیاهو مطرح کرده بود.

این شبکه افزود: «مایک پومپئو» وزیر امورخارجه آمریکا در سال جاری میلادی چندین نوبت، در مورد سرمایه گذاری چینی ها در اسرائیل به نتانیاهو تذکر داده بود.

بر اساس این گزارش، نخست وزیر رژیم صهیونیستی نیز به مقام های آمریکایی اطمینان داده که در صدد تدوین سازوکار جدید برای کنترل سرمایه گذاری های چینی در اسرائیل است.

نتانیاهو در آن زمان گفته بود: جلسات زیادی در هیأت دولت درباره سرمایه گذاری چینی ها برگزار شده، اما هر بار به خاطر اختلافات داخلی میان وزارت امورخارجه و دارایی، اقدامات در این باره به تعویق افتاده است.

شبکه ۱۳ رژیم صهیونیستی گفت، ترامپ از نفوذ چین در اسرائیل بسیار نگران است، به ویژه اینکه پکن در طرح های زیربنایی و بزرگی مانند ساخت بندر جدید حیفا و ورود شرکت های مخابراتی به مناقصه شبکه های تلفن همراه اسرائیلی حضور دارد.

با این حال، ترامپ به نتانیاهو اعلام کرده که اگر روابط اسرائیل با چین کاهش نیابد به احتمال زیاد همکاری امنیتی واشنگتن – تل آویو لطمه خواهد دید.

وزارت امورخارجه اسرائیل سال گذشته حجم تبادلات تجاری تل آویو – پکن را بیش از ۱۱ میلیارد دلار اعلام کرده بود.

بر اساس گزارش وزارت خارجه اسرائیل، چین سومین شریک تجاری با این رژیم محسوب می شود.

گروه بین‌المللی شانگهای قرارداد بندر حیفا را در سال ۲۰۱۵ به امضا رساند و عملیات ساخت آن را در ماه ژوئن سال گذشته آغاز کرد و انتظار می‌رود از سال ۲۰۲۱ عملیاتی آغاز به کار کند.

از طرف دیگر، شرکت مهندسان کارگر چین یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های دولتی این کشور در حال ساخت یک بندر تجاری و غیرنظامی در شهر اشدود در ۴۰ کیلومتری جنوب تل‌آویو است.

به گفته «آرتور هرمن» نویسنده واشنگتن پست، انتظار می‌رود، حجم پروژه‌های سرمایه گذاری چین در مدیترانه بویژه در شهرهای ساحلی اسرائیل در حدود سه هزار میلیارد دلار باشد که این حجم از سرمایه گذاری تا کنون بی‌سابقه بوده است.

بندر کنونی اشدود در حال حاضر میزبان حضور ناوشکن موشکی یواس اس آمریکاست که به‌عنوان مهم‌ترین منبع حمایتی آمریکا از منافع امنیتی خود در منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به گفته روزنامه هارتص، وزارت حمل و نقل و بنادر اسرائیل مجوز ساخت بنادر حیفا و اشدود را کاملاً به چینی‌ها واگذار کرده و هیچ نوع حضور دریایی و تخصصی در این پروژه ندارند.

چرا آمریکا نگران است؟

نخست؛ یکی از عمده ترین راهبردهای چین در خاورمیانه و آفریقا، دستیابی و دسترسی به بنادر، آبراه ها، تنگه ها و خطوط حمل و نقل دریایی است؛ مسأله ای که نگرانی هایی را در نزد واشنگتن ایجاد کرده است.

دوم؛ با پروژه سرمایه گذاری چین برای ساخت دو بندر (حیفا و شهر ساحلی اشدود در نزدیکی تل‌آویو) در مناطقی که ناوگان ششم دریایی آمریکا در آنجا مستقر است؛ نیروهای آمریکایی تا حد زیادی در مورد پتانسیل نظامی چین در دریای مدیترانه و خاورمیانه نگران هستند.

سوم؛ از سوی دیگر، آمریکایی ها نگران فعالیت های جاسوسی چین در منطقه هستند. در همین رابطه، مجله اقتصادی لندن به تازگی طی گزارشی تحلیلی عنوان کرد، اولین نگرانی حضور چینی‌ها در زیر ساخت‌های استراتژی مناطق خاورمیانه در مورد احتمال جاسوسی آنان از دیگر کشورهای منطقه است.

چرا حضور چینی ها در حیفا برای اسرائیل اهمیت دارد؟

پاسخ بدین پرسش را باید در پروژه کلان چینی ها با نام «یک کمربند ـ یک جاده» جستجو کرد.

در سال ۲۰۱۳ از سوی «شی جی پینگ» رهبر چین، پروژه ای مدرن و عظیم در رابطه با احداث جاده ابریشم جدیدی تحت عنوان «یک کمربند، یک جاده» معرفی شد که هدف آن سرمایه گذاری عظیم که در دل خود سرمایه گذاری های بزرگ متعددی را دارد می تواند به عنوان یک جهش اقتصادی در راستای ارتباط زمینی و دریایی چین با غرب ارزیابی شود.

پروژه جاده مدرن ابریشم از طریق دو خط اجرا می شود؛ خط اول چین، آسیای میانه، روسیه و اروپا را به نام «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» به هم متصل خواهد کرد. خط دوم نیز با نام «جاده ابریشم دریایی» چین را به اقیانوس هند و سپس دریای مدیترانه پیوند خواهد داد؛ این همان چیزی است که اسرائیلی ها در حال تکاپو برای آن هستند و به دنبال جا دادن بندر حیفا و خط ریلی آن در این پروژه کلان چینی ها هستند؛ مسأله ای که می تواند منافع بی نظیری برای تل آویو داشته باشد.

رقابت ایران و اسرائیل: یک پروژه و دو خط راه آهن

اسرائیلی ها بندر حیفا و خط راه آهن حیفا ـ خلیج فارس را در مقابل خط راه آهن ایران، عراق و سوریه تعریف کرده اند. خطوط راه آهنی که سوای این سه کشور قرار است مسیر چینی ها برای اتصال به مدیترانه باشد.

خط راه آهن حیفا ـ تل آویو

سال گذشته بود که در راستای روند عادی سازی روابط اعراب و اسرائیل، «اسرائیل کاتز» وزیر اطلاعات و حمل و نقل اسرائیل در مصاحبه خود با نشریه «ایلاف» عربستان از طرح مشترک عربستان، اسرائیل و امارات برای ساخت و توسعه خط آهن مشترک در جهت توسعه روابط تجاری منطقه ای و فرامنطقه ای مثلث تل آویو – ریاض – ابوظبی خبر داد.

جنگ ریلی ایران و اسرائیل در منطقه/ آمریکا و چین چه می خواهند؟

این خط آهن از حیفا آغاز می شود و به بیسان و از بیسان به پل شیخ حسین گذرگاه زمینی میان اردن و سرزمین های اشغالی می رسد و پس از آن اردن باید این خط آهن را از اربد و المفرق ادامه داده تا به مرزهای عربستان برسد.

با اتصال این خط به شبکه ریلی عربستان، دیگر کشورهای عربی از جمله امارات و بحرین نیز به این محور وصل خواهند شد. اسرائیل می خواهد از این طریق نشان دهد، خطوط راه آهن از حیفا تا حاشیه خلیج فارس به عنوان راه آسان تری برای حمل و نقل و انتقال کالا از اروپا به خاورمیانه قابل استفاده خواهد بود. در واقع، این خط ریلی می تواند خلیج فارس را به مدیترانه و اروپا وصل کند.

خط راه آهن ایران ـ عراق ـ سوریه

در مقابل باید به خط ریلی ایران ـ عراق ـ سوریه اشاره کرد که می تواند ایران را به مدیترانه وصل کند و بهترین مسیر ممکن برای چینی ها برای وصل شدن به مدیترانه باشد و به همین جهت، یک چالش اساسی برای اسرائیل است.

در همین راستا، منبعی در وزارت حمل‌ونقل سوریه اعلام کرد که همکاری‌ها میان شرکت‌های راه‌ آهن ایران، عراق و سوریه همچنان ادامه دارد و انتظار می‌رود راه‌ آهن سراسری میان این سه کشور تا چین امتداد داشته باشد.

جنگ ریلی ایران و اسرائیل در منطقه/ آمریکا و چین چه می خواهند؟

این منبع با بیان اینکه این مسیر ریلی بخشی از پروژه قدیمی و راهبردی خط آهن سراسری است که پیش از بحران در سوریه متوقف شده بود، تصریح کرد؛ نمایندگان ایران، عراق و سوریه نشست‌های کارشناسی خود را با هدف اجرایی کردن پروژه خط‌ آهن سراسری ایران عراق و سوریه ادامه می‌دهند.

روزنامه «الوطن»، چاپ سوریه به ‌نقل از این منبع نوشت: «تفاهم‌نامه‌ای با طرف چینی امضا شده تا در این پروژه مشارکت داشته باشد و انتظار می‌رود این خط آهن با گذشتن از سوریه، عراق و ایران از مسیر پاکستان و چند کشور دیگر به پاکستان برسد».

این منبع تصریح کرد، روند اجرایی شدن پروژه خط آهن سراسری سوریه تا ۹۷ درصد با موفقیت همراه بوده است و انتظار می‌رود، این راه‌ آهن به طول حدوداً ۱۵۶ کیلومتر در داخل سوریه، ۱۶۰ کیلومتر در داخل عراق و به همین نسبت در داخل ایران عملیاتی شود.

لذا به نظر می رسد، رقابتی در منطقه برای مشارکت در پروژه «یک کمربند- یک جاده» چینی ها شکل گرفته که آمریکایی ها را به شدت نگران کنند؛ نگرانی که در هشدار اخیر ترامپ به نتانیاهو خود را نشان داده است.

بدون تردید، لغو مشارکت چینی ها در ساخت بندر حیفا و اجابت خواسته ترامپ از نتانیاهو می تواند در بلندمدت در راستای منافع ایران ارزیابی شود. با این حال، دور از انتظار نخواهد بود که آمریکایی ها اقداماتی برای اخلال در پروژه راه آهن ایران، عراق و سوریه انجام دهند.