هرگز به جنگنده‌های تولید داخل ایران نخندید!

ایران در نهایت هواپیمای جنگنده ساخت داخلی «کوثر» را ـ که به عنوان یک رقیب جدید در عرصه مبارزات هوایی به عموم معرفی شد ـ با تبلیغات بسیار رونمایی کرد؛ اما بلافاصله هواپیمای جدید با موج انتقادی از سوی ناظران صنعت دفاعی مواجه شد که این هواپیما را تنها یک نسخه از F-5 دانسته بودند؛ هرچند یک جنگنده قابل است که هنوز توسط ارتش ایالات متحده استفاده می شود، محصولی قدیمی مربوط به دوران طراحی های ابتدایی و ساده است. به هر حال، افتخار به ساخت یک شمشیر در عصر آتشبارها و مسلسل ها، عملا دعوت از دیگران برای مضحکه است.

با این حال، پشت حجاب سوء تفاهمات پیرامون ژئوپلیتیک ایران و نادیده گرفتن حق کپی رایت از سوی ایران، شاهد نمونه اصیل از صنعتی هستیم که تهران با وجود دهها سال تحریم توانسته است به دل آن نفوذ کند و البته چشم انداز یک صنعت هوایی کاملا بومی در آینده را می سازد.

این نخستین بار نیست که ایران سلاحی جدید را برای اهداف تبلیغاتی رونمایی کرده است. جنگنده خیره کننده رادار گریز مدل «قاهر» ـ که به عنوان یک نمونه کاملا عملیاتی در سال 2013 ارائه شد ـ خطای ناخواسته و ناخوشایند توسط مجموعه صنعت نظامی ایران بود که در اصل برای این رونمایی شد که به مردم ایران نشان دهد، دولت آنها می تواند از آنها در برابر بهترین ها در جهان دفاع کند، حتی اگر واقعا نتواند.

بیشتر بخوانید

• جنگنده قاهر چیست و چه توانمندی هایی دارد؟

اما ایران با استفاده از سلاح های تولید داخل خود رو به پیشرفت است، ابتدا در سوریه، سپس به عنوان یک برنامه مؤثر هسته ای و در حال حاضر هم، هواپیماهای تولید بومی. از زمان سقوط شاه، ایران همواره متکی بر حجم گسترده سلاح هایی بوده که پیش از انقلاب از ایالات متحده خریداری شده است: جنگنده های F-14 فقط یکی از جت های پیشرو بوده که به این کشور فروخته شدند، در حالی که فانتوم های F-4 و تایگرهای F-5 به ایران یک نیروی هوایی قدرتمند داده بود، که عراقی ها در کمال بدشانسی طی جنگ تقریبا یک دهه ای گذشته بین دو کشور این قدرت هوایی را کشف کردند.

در دهه های بعد، این جنگنده ها به مرحله خرابی و از کار افتادگی رسیده اند. قطعات مهندسی پیچیده این جنگنده ها تنها می تواند با ترفند و اختفا از ایالات متحده به دست آید، که منجر به این نتیجه گیری طبیعی می شود که ایران باید روی سرمایه انسانی و مشوق های صنعتی برای توسعه صنعت هوافضای خود و یا دوستی با کشوری که دارای این صنعت است، سرمایه گذاری کند. ایران، البته طرفدار شرق یا غرب نیست، و علاقه ای به خرید سلاح روسی با وجود پیشرفت های اخیر ندارد، که این موضوع این کشور را با انتخاب سخت دوم برای تولید هواپیما به دست خودش مواجه کرده است.

F-5 رونمایی شده در این هفته اولین جنگنده به اصطلاح تولید داخل رونمایی شده نیست. در سال 2015، جنگنده صاعقه با یک نمایش مشابه رونمایی شد که تاثیر اندکی داشت. تحلیلگران به سرعت نتیجه گرفتند که این هواپیما از مجموعه قطعات هواپیماهای بلااستفاده F-5 ساخته شده که ایران از زیر گرد و خاک بیرون کشیده است. اما در واقع این یک گام به سمت ساخت F-5 بود که 100 درصد در کارخانه های ایران تولید می شود. در حقیقت، حضور پررنگ امیر حاتمی، وزیر دفاع ایران، در مراسم رونمایی نشان داد که هر دو جنگده، نشان دهنده این است که ایران می تواند ابزار دفاع از کشور و مردم خود را تولید کند.

خود این جنگنده F-5 ممکن است طراحی کهنه ای داشته باشد، اما برای اهداف دفاع هوایی منطقه ای و اهداف آموزشی (و یا حتی برای کاربست در سوریه) ممکن است به اندازه کافی خوب باشد. اگر ایران موفق به ادغام سیستم های رادیویی و رادارهای جدید در یک جنگنده شده باشد، دستکاری این F-5 می تواند تهدیدی جدی باشد که باید از آن حذر کرد. و زمانی که ایران شروع به تولید جنگنده می کند، پایه های تولیدات هوافضا آنها تدریجا بهبود می یابد.

این بدان معنا نیست که ما به زودی شاهد یک جنگنده واقعی رادارگریز از سوی ایران خواهیم بود، اما اگر ایران خود قادر به تولید موتورهای بومی، بدنه های بومی و سیستم های کامپیوتری بومی باشد، موضوع اصلی فقط زمان است، تا این که ایران در نهایت چیزی بسازد که ما به شدت از آن در هراس باشیم. دقیقا همانند چین که توان تولید هواپیماهای خود را داراست و همانند هند که قادر به تولید سلاح هسته ای است، ایالات متحده اکنون باید منتظر باشد و نگاه کند که چگونه یک رقیب را دست کم گرفته است.