معدن مس سونگون به باشگاه معادن مس میلیارد تنی دنیا می‌پیوندد/ توسعه معدن مس سونگون امروز بهتر از فردا
مدیر امور سهام، سرمایه گذاری و مجامع شرکت ملی صنایع مس ایران با اشاره به افزایش ذخیره قابل برداشت معدن مس سونگون به ۹۰۰ میلیون تن گفت: این معدن مس به باشگاه معادن مس میلیارد تنی می پیوندد.
به گزارش بورس تابناک اقتصادی؛ «بهروز رحمتي» جزو آن دسته از كارشناسان حوزه صنعت مس است كه به مفهوم توسعه در هر شرايطي باور دارد و معتقد است كه «تحريم‌ها تنها ديوار خيالي» هستند براي كساني كه به توسعه باور ندارند. بحث‌هاي مربوط به پيرامون تكميل چرخه توليد در معدن مس سونگون بيش از يك‌دهه بود كه جزو يكي از چالش‌هاي اصلي شركت مس بود.
يكي از مهم‌ترین مسائلي كه در حوزه توسعه معدن مس سونگون از سوي منتقدان مطرح بود بحث نبود ذخيره كافي براي ايجاد واحدهاي ذوب و پالايش بود. حالا با اعلام رسمي مديرعامل شركت مس ذخيره قابل‌برداشت در معدن مس سونگون به حدود 900 ميليون تن افزايش يافته است و به گفته مهندس بهروز رحمتي معدن مس سونگون به باشگاه معادن مس ميليارد تني دنيا مي‌پيوندد.
براي آگاهي از جزئيات اين گزارش و تأثیر آن بر آينده شركت مس به‌عنوان سومين شركت بزرگ بورسي كشور با ايشان به گفت‌وگو نشستيم. در ادامه این گفت‌وگو را بخوانيد.
سياست توسعه در معدن مس سونگون جزو يكي از چالشي‌ترين مباحث توسعه‌اي در شركت مس بود و در اين ميان، بين منتقدان و موافقان استدلال‌هاي درست و نادرستي رد و بدل مي‌شد. از مهم‌ترین مسائلي كه براي عدم تكميل چرخه توليد در سونگون مطرح بود، نبود ذخيره كافي قابل‌برداشت در معدن بود. حالا به نظر مي‌رسد با اعلام رسمي مديرعامل شركت مس در مورد افزايش چشمگير ذخيره معدن اين مشكل برطرف شده باشد؟
البته قبل از اينكه به پرسش شما بخواهم پاسخ بدهم بايد يادآوري كنم كه سياست توسعه در مجتمع مس سونگون با انتخاب آقاي محمدرضا بني‌اسدي‌راد به‌عنوان مديرعامل شركت در خردادماه سال جاري به‌عنوان سياست رسمي شركت پذيرفته شد و به تعبير مديرعامل شركت مس مردم آذربايجان به «خواسته ديرينه» خود دست خواهند يافت. ولي نكته مهم در اين ميان اين است كه نتايج جديد اكتشافي قوت قلب بيشتري به مجريان طرح‌هاي توسعه‌اي می‌دهد و تمام حاشيه‌هاي مربوط به توسعه در معدن مس سونگون را از بين مي‌برد. بر اساس مطالعات اكتشافي جديد انجام شده در معدن مس سونگون، حجم ذخاير قابل معدنكاري در اين معدن به حدود 900 ميليون تن افزايش يافته است كه در صورت ادامه فعالیت‌های اكتشافي، احتمال پيوستن معدن عظيم مس سونگون به باشگاه دارندگان ذخاير عظيم ميليارد تني مس، بسيار سهل‌الوصول است. این دستاورد عظیم می‌تواند خبر بسیار مسرت بخشی برای سهامداران شرکت ملی صنایع مس ایران در سالگرد چهلمین بهار انقلاب شکوهمند اسلامی ایران باشد.
آيا اين نتيجه اكتشافي قطعي است و مطالعات اكتشافي در معدن مس سونگون توسط شركت‌هاي برتر اكتشافي دنيا تأیید شده است؟
بله بر اساس مطالعات جامع انجام شده توسط مشاورین خارجی و داخلی شرکت ملی صنایع مس ایران و همچنین اطلاعات در دسترس ازجمله اطلاعات اکتشافات عمقی انجام شده در يال شرقي و زير تراز رودخانة سونگون و همچنين بخش غربي (معدن فعال فعلی)، اخیراً مدل بلوكي جديد به‌صورت مدل بلوكي واحد برای تمام بخش‌های ذخیره تهيه شده است. مدل مذكور بر اساس اطلاعات حاصل از حدود 160 هزار متر حفاري اکتشافی و همچنین بر اساس آخرين نرم‌افزارهای تخمين ذخيره و استفاده از روش‌های زمين‌آماري تهیه شده و با همكاري شركت مشاور اروپایی، مطابق استاندارد Australian Joint Ore Reserves Committee (JORC) كلاسه‌بندي شده است. این مدل، مبنای مطالعات طراحی معدن و محاسبات فنی و اقتصادی قرار گرفته است.
بر اساس مدل‌سازی مذكور كه مطابق استاندارد JORC و در حداقل عيار حد اقتصادي قابل‌برداشت 0.22 درصد مس صورت پذيرفته است، حجم ذخيره زمين‌شناسي معدن مس سونگون به ميزان قابل‌توجهی به شرح جدول زير افزايش يافته است:
|
رديف |
كلاسه‌بندي ذخاير مطابق استاندارد JORC |
حجم ذخایر (ميليون تن) |
عيار مس (%) |
|
1 |
اندازه‌گيري شده (Measured) |
263 |
0/64 |
|
2 |
شناسایی‌شده (Indicated) |
902 |
0/56 |
|
3 |
مجموع ذخاير اندازه‌گيري شده و شناسایی‌شده |
1166 |
0/58 |
|
4 |
استنباط شده (Inferred) |
787 |
0/53 |
|
5 |
مجموع كل ذخاير (Grand total) |
1953 |
0/56 |
همان‌گونه كه از جدول فوق پيداست، مجموع ذخاير اندازه‌گيري شده و شناسایی‌شده معدن عظيم مس سونگون (به‌عنوان مبنای طراحی‌های استخراجی) به حدود 1.17 میلیارد تن با مس محتوي 0/58 درصد افزايش يافته كه محتوي بيش از 671 هزار تن مس محتوي خالص است و با احتساب ذخاير استنباط شده، حجم كل ذخاير معدن مس سونگون به حدود 2 ميليارد تن و با عيار 0/56 درصد و مس محتوي خالص بيش از 1 ميليون تن افزايش يافته است.
در حال حاضر برنامه‌ريزي استراتژيك براي تعيين بهترين ذخیره معدني قابل‌استخراج معدني و افزايش توليد كنسانتره در مجتمع مس سونگون بر اساس چه معيارهاي اقتصادي انجام شده است؟
با توجه به اينكه قيمت جهاني مس به‌عنوان مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در ارزيابي اقتصادي طرح از اهميت ويژه‌اي برخوردار است و تعيين عدد بهينه مذكور مي‌تواند سرنوشت يك طرح را به ميزان قابل‌ملاحظه‌ای تحت تأثیر قرار دهد. در اين طرح با همكاري مشاور خارجي (شركت استراليايي امداد) عليرغم اينكه ميانگين قيمت جهاني مس طي 15 سال اخير در حدود 6270 دلار و طي 13 سال اخير 6730 دلار بر تن بوده است، در محاسبات اقتصادي طرح، با محافظه‌کاری قابل‌توجه عدد 5000 دلار لحاظ شده است كه اين عدد يكي از كم ريسك‌ترين اعداد پیش‌بینی قيمت بلندمدت مس محسوب مي‌َ‌َشود.
پنج‌هزار دلار! برخي مؤسسات مثل «كيت‌كو» هفته پيش گزارشي را منتشر كردند كه در آن به قيمت ده‌هزار دلاري تا شش سال آينده اشاره كردند؟
دقيقاً. هیچ‌کدام از مؤسسات معتبر بین‌المللی که عموماً وظیفه پیش‌بینی آتی قیمت‌های جهانی مس را انجام می‌دهند، چنین عدد پایینی را پیش‌بینی نكرده‌اند و همانطور كه شما اشاره كرديد بعضاً اعداد تا حدود 10000 دلار را نیز طی یک دهه آینده برای قیمت‌های جهانی مس متصور شده‌اند. اين در حالي است كه طبق نظر مشاور خارجي طرح و مطابق پيش‌بيني‌هاي بانك جهاني، امكان تعيين قيمت جهاني مس در بازه حدود 6500 دلار بر تن نيز در محاسبات تعیین NPV طرح وجود دارد.
پس قيمت جهاني مس به‌عنوان مهم‌ترین عامل ارزيابي اقتصادي بودن طرح توسعه معدن مس سونگون طي سال‌هاي آينده به نفع شركت مس است؟
در اين حوزه به‌طور قطع نمي‌توان پیش‌بینی کرد ولي با در نظر گرفتن بدترين آيتم‌هاي اقتصادي تأثیرگذار بر قيمت جهاني مس و ميانگين قيمت جهاني مس طي 15 سال گذشته مي‌توان گفت اگر امروز استارت توسعه يا بازبيني در طرح‌هاي توسعه مس سونگون براي توليد حداكثري زده شود بهتر از فرداست.
به غير از قيمت جهاني مس عموماً شركت‌هاي معدني چه آيتم‌هاي ديگري را در سودآوري طرح مدنظر قرار مي‌دهند؟
«هزينه‌هاي معدنكاري» دومين عامل تأثیرگذار در ارزيابي اقتصادي بودن طرح‌هاي توسعه معدني است كه در اين زمينه و بر اساس مطالعات مشاور خارجي طرح، هزينه‌هاي معدنكاري معدن سونگون در مقام مقايسه، از ساير معادن مشابه كمتر است كه يكي از مزیت‌های منحصربه‌فرد معدن عظيم مس سونگون به شمار مي‌رود. مطابق مقايسه انجام شده در بين حدود 20 معدن مشابه كه هزینه معدنكاري در اين معادن در محدوده حداقل 1/6 تا حداكثر 3/5 دلار به ازاي هر تن ماده معدني است، هزینه معدنكاري مس معدن سونگون در حدود 1/6 دلار است كه خبر خوشي براي سهامداران شركت ملي صنايع مس ايران به شمار مي‌رود. البته ذکر این نکته قابل‌توجه می‌باشد که مشاور خارجی طرح بر اساس اعداد و ارقام هزینه‌های سال گذشته، محاسبات اقتصادی طرح را انجام داده باشند که با عنایت به افزایش شدید نرخ تسعیر ارز در سال جاری و این مهم که بخش قابل‌توجهی از هزینه‌های عملیاتی مانند هزینه‌های حقوق و دستمزد به‌صورت ریالی بوده و با افزایش نرخ ارز از حدود 35000 ریال به بیش از 100000 ریال در شرایط فعلی، با اصلاح نرخ تسعیر ارز در محاسبات مذکور، اعداد و ارقام مرتبط با میزان ذخایر قابل معدنکاری اقتصادی و همچنین NPV طرح به میزان قابل‌توجهی بهبود یابد که قطعاً این مهم می‌تواند به سودآوری بیشتر طرح منجر شود.
ظاهراً بر اساس گزارش موسسه اكتشافي استراليايي بحث توسعه در معدن مس سونگون به يك «الزام» تبديل شده است و در صورت عدم توسعه ممكن است به خاطر شرايط خاص توپوگرافي معدن مس سونگون برداشت از معدن با مشكلات عديده‌اي روبه‌رو شود؟
بله اين موضوع در گزارش اكتشافي استرالیایی صریحاً ذكر شده است و مطابق گزارشات تهيه شده توسط كارشناسان بين‌المللي و بر اساس محاسبات اقتصادي، لزوم افزايش ظرفيت استخراج ماده معدني مطابق برنامه‌ريزي استراتژيك، يك الزام است که استمرار درآمدزايي پايدار معدن را با عنايت به كاهش عيار ماده معدني در بعضي از سال‌های پيش رو تضمین می‌کند.
با توجه به افزايش چشمگیرِ ذخيره قابل‌برداشت در معدن مس سونگون هم‌اكنون چه طرح‌هاي توسعه‌اي به‌ویژه در زمينه احداث كارخانه تغليظ تعريف شده است؟
در شرايط كنوني و با وجود دو كارخانه تغليظ در مجتمع مس سونگون 14 ميليون تني ماده معدني استخراج مي‌شود و در مجموع حدود 300 هزار تن كنسانتره توليد مي‌شود. با اعلام نتايج جدید اکتشافی هم بحث‌هاي مربوط به احداث كارخانه فاز 3 تغليظ و افزايش ظرفيت هفت ميليون تني خاك ورودی به كارخانه 3 تغليظ و توليد 150 هزار تن كنسانتره (مجموع 3 فاز 450 هزار تن) در دستور كار قرار گرفته است. ولي با عنايت به پتانسيل‌هاي غیرقابل انكار معدن عظيم مس سونگون و ذخاير جديد كشف شده، به نظر مي‌رسد افزایش ظرفيت استخراج ماده معدني به حدود 2 برابر ميزان فعلي و همچنين افزايش ظرفيت توليد كنسانترة مس از 300 هزار تن به حدود 600 هزار تن در سال مي‌تواند گزینه مناسبي براي توليد و توسعه پايدار در اين مجتمع عظيم باشد. البته جزئيات اين طرح در کمیته تخصصي خاصي در شركت در دست مطالعه مجدد و بررسي بوده و به‌زودی نتايج دقيق آن به اطلاع سهامداران محترم رسانده خواهد شد.
با توجه به اينكه شركت مس يك شركت بورسي است و بايد منافع سهامداران در طرح‌هاي توسعه‌اي لحاظ شود آيا اين توسعه‌ها منجر به افزايش هزينه‌هاي سهامداران و درنتیجه كاهش سوددهي آنها نمي‌شود؟
خير. به نكته مهمي اشاره كرديد چراكه در صورت افزايش ظرفيت 2 برابري توليد در اين مجتمع عظيم معدني مس، ضمن كاهش منطقي حداقل عيار اقتصادي معدن از 0/18 درصد به 0/14 درصد، هزينه‌هاي توليد نيز با كاهش حدود 23 درصدي به ميزان قابل‌توجهی از حدود 5/4 به كمتر از 4/2 دلار به ازاي هر تن ماده معدني تقليل خواهد يافت كه منافع اقتصادي آن نصيب سهامداران محترم شركت به‌ویژه حدود 50 ميليون نفر از سهامداران سهام عدالت كه عموماً از اقشار کم‌درآمد جامعه مي‌باشند، خواهد شد. علاوه بر اين، اصلاح نرخ تسعیر ارز در محاسبات اقتصادی طرح مذکور با عنایت به افزایش شدید نرخ تسعیر ارز طی سال جاری، منجر به کاهش شدید و قابل‌توجه هزینه‌های تولید مذکور و افزایش میزان سودآوری در معدن مس سونگون خواهد گردید.
مجتمع مس سونگون در كنار توليد كنسانتره مس موليبدن هم توليد مي‌كند. با توجه به اينكه موليبدن يك عنصر ارزشمند و گران‌قيمت است آيا افزايش ذخيره مس سونگون منجر به افزايش توليد موليبدن هم خواهد شد؟
دقیقاً. يكي از ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد معدن عظيم مس سونگون اين است كه علاوه بر مس، حاوي عنصر مهم و استراتژيك موليبدن است كه عيار متوسط آن در حدود 180 گرم بر تن بوده و روند تغييرات عيار موليبدن نيز طي سال‌هاي آتي افزايش خواهد داشت، به‌نحوي‌كه اين ميزان در سال‌های انتهايي دوران بهره‌برداري به بيش از 250 گرم بر تن مي‌رسد. همراهي موليبدن با مس در معدن مس سونگون نيز از ديگر مزاياي اين معدن بسيار مهم و استراتژيك كه نقش حياتي در توسعه عدالت اقتصادي و اجتماعي منطقه آذربايجان بزرگ ايفا كرده و خواهد كرد، بشمار مي‌رود.
به توسعه عدالت اقتصادي و اجتماعي اشاره كرديد. ازنظر شما طرح‌هاي توسعه‌اي در معدن مس سونگون و ساير معادن مس كشور به چه ميزان مي‌تواند به سودآوري شركت مس و تأمین منافع سهامداران از يك‌سو و از سوي ديگر ايجاد عدالت اجتماعي و اشتغال‌زايي كمك كند؟
در حال حاضر با سرمايه‌گذاري حدود 600 ميليون دلاري انجام شده در معدن مس سونگون و توليد بيش از 300 هزار تن كنسانترة مس، درآمد متوسط سالیانه در حدود 450 ميليون دلار ايجاد شده است كه در حدود 50 درصد از اين ميزان، سودآوری اين معدن بوده و هم‌زمان براي حدود 3500 نفر از جوانان و متخصصان منطقه و كشور اشتغال‌زايي مستقيم شده است. اين مهم كمك شاياني به توسعه عدالت اجتماعي در كشور با عنایت به مشکلات ایجاد اشتغال در کشور كرده است.
با اين ميزان سودآوري و اشتغال‌زايي درصورتی‌که طرح‌هاي توسعه‌اي در مجتمع مس سونگون با عنايت به نتايج جديد اكتشافي صورت گيرد و واحد فرآوري جديد به ظرفیت تولید 300 هزار تن کنسانتره مس در سال احداث شود، مي‌توان به ايجاد سودآوری و بركت بيشتر براي منطقه، كشور و همچنين توسعه بيشتر عدالت اجتماعي از طريق ايجاد اشتغال پايدار در منطقه دست یافت. پر واضح است که با در پيش گرفتن سياست‌هاي توسعه‌اي مي‌توان به دولت خدمتگزار و نظام مقدس جمهوری اسلامی در حوزه ایجاد اشتغال و کاهش آسیب‌های اجتماعی كه ناشی از بالا بودن نرخ بیکاری است كمك بسزايي نمود.
