تشکیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سایه و صدور مجوزهای مجزا؟
کانون کارگردانان سینمای ایران با صدور بیانیه‌ای، از اعمال حاکمیت دوگانه در حوزه سینما انتقاد کرد و مدعی شد، فیلم‌هایی که پروانه نمایش دریافت می‌کنند، باید برای اکران در سینماهای حوزه هنری، دوباره در شورایی در حوزه هنری بازبینی شوند و پروانه نمایش دیگری دریافت کنند؛ ادعایی بزرگ که فراتر از عدم اکران یک فیلم در سینماهای حوزه است اما با سکوت مدیران سینمایی همراه شده است.
به گزارش «تابناک»؛ بحث عدم اکران «عرق سرد» در شماری از سینماهای حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، بار دیگر جنجال آفرین شده است؛ فیلمی که حرف چندانی برای گفتن ندارد و دیدنش نیز تأثیر چندانی بر مخاطب نمی‌‍‌گذارد اما شاید لحنِ آن برای گروهی خوشایند نبوده و مانع از اکرانش در طیف وسیعی از سالن‌های سینما شده است. حوزه هنری پس از در اختیار گرفتن عمده سالن‌های سینمای تحت مالکیت بنیاد مستضعفان، بزرگ‌ترین مالک سینما در ایران شده و اکران یا عدم اکران یک فیلم در سالن‌هایش برای فروش فیلم‌های سینمایی حیاتی است.
این اهمیت در تهران صرفاً متوجه سینما آزادی است اما در بسیاری از شهرستان‌ها که تنها سالن سینما، متعلق به حوزه هنری است، اکران یک فیلم سینمایی به منزله تنها یا یکی از چند انتخاب مردم آن شهرها برای دیدن فیلم روی پرده است. بنابراین تاثیرگذاری حوزه هنری در اکران شهرستان‌ها به مراتب پررنگ‌تر از اکران تهران است و سازندگان فیلم‌های سینمایی -ولو آنکه ادعای فعالیت در سینمای مستقل را داشته باشند- به دنبال اکران فیلم‌هایشان در سالن‌های حوزه هنری هستند.
حوزه هنری از گذشته در این زمینه ملاحظاتی داشته و مدیران آن همواره تأکید کرده‌اند که با توجه به مأموریت این مجموعه و همچنین سازمان تبلیغات اسلامی، نمی‌توانند با اکران هر فیلمی همراهی کنند. عدم اکران شماری از فیلم‌ها، نخستین بار در زمان ریاست جواد شمقدری بر سازمان سینمایی جنجال آفرین شد و در آن دوره برای مدتی حواله اکران برای سالن‌های حوزه هنری صادر نشد که شرایط اقتصادی پیچیده‌ای را رقم زد؛ اما سرانجام با مصالحه‌ای که رخ داد، مجدداً صدور حواله برای این سالن‌ها از سر گرفته شد.
مجموعه مدیریت سینما در آن دوران اعتقاد داشت عدم اکران فیلم در شماری از سالن‌های سینما توسط هر نهادی و در راستای ملاحظات محتوایی فیلم‌ها، اعمال حاکمیت دوگانه در حوزه سینماست. البته نظر مقابل این بود که حوزه هنری همچون صاحب هر سالن سینما باید حق انتخاب برای اکران فیلم‌ها داشته باشد و از اختیار مالکیتش بر سینما استفاده کند. با این حال در مقابل، منتقدان تأکید داشتند که چنین دیدگاهی مسموع نیست، چون سالن‌های سینمای حوزه هنری متعلق به بخش خصوصی نیست و جنبه عمومی دارد و باید عموم اهالی سینما بتوانند از ظرفیت آنها بهره برداری کنند.
در دوره مدیریت حجت الله ایوبی و محمدمهدی حیدریان بر سینما، برای شماری از فیلم‌ها مشکلات مشابهی پدید آمد؛ اما این چهره‌ها به دنبال رویارویی با حوزه هنری نبودند و در عوض تلاش کردند با دعوت برخی مدیران ارشد سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه هنری به ساختارهای تصمیم گیری سینما، به تصمیمات در حوزه ساخت و اکران وحدت رویه ببخشند اما در نهایت باز هم درباره اکران برخی فیلم‌ها در بیش از صد سالن سینمای حوزه هنری اما و اگرهایی مطرح بوده و هست.
در این میان اما اتفاقات قابل تأملی رخ داده که برخی شایعات را تأیید کرده است. پیش از این چنین مسأله‌ای مطرح بود که نسخه برخی فیلم‌های به نمایش درآمده در حوزه هنری با سایر سالن‌های سینما متفاوت است. در واقع نسخه ای از یک فیلم کمدی که در سینما آزادی متعلق به حوزه هنری اکران می‌شود، با جرح و تعدیل‌هایی نسبت به نسخه آن فیلم که در مگامال اکران می‌شود، روبه روست. این جرح و تعدیل‌های اضافه ظاهراً پیش شرط حوزه هنری برای اکران شماری از فیلم‌های سینمایی در سالن‌هایشان است.
این مسأله را اکنون کانون کارگردانان سینمای ایران به عنوان نهاد صنفی کارگردان‌ها در بیانیه‌ای پیرامون عدم اکران «عرق سرد» در شماری از سینماهای حوزه هنری مطرح و در این زمینه تأکید کرده است: «حوزه هنری پای را از قانون فراتر گذاشته و اقدام به تشکیل شورای پروانه نمایش موازی برای سانسور مجدد آثار هنرمندان بعد از پروانه نمایش ارشاد کرده است، به طوری که نسخه‌های نمایش برخی فیلم‌ها در سالن‌های تحت پوشش حوزه هنری با سایر سینماها تفاوت دارد.»
این مسأله طبیعتاً فراتر از حق مالکیت و عدم اکران یک فیلم در چند سالن است و به نوعی اعمال حاکمیت در حوزه فرهنگ است. قانون حق اعمال حاکمیت در حوزه فرهنگ را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محول کرده و بزرگان نیز بر عدم موازی‌کاری با دستگاه‌های متولی تأکید کرده‌اند؛ اما ظاهراً برخی قبول ندارند! با توجه به بیانیه کانون کارگردان‌ها، باید پرسید آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان سینمایی در سایه‌ای در حوزه هنری تشکیل شده که پروانه نمایش فیلم‌های سینمایی توسط نهاد متولی حاکمیتی در این حوزه را قبول ندارد و با صدور مجوزهای مجزا، روند اجرایی تازه‌ای به راه انداخته است؟!
بیانیه کارگردانان سینمای ایران با سکوت مدیران سینمایی همراه شده و این ابهام را به وجود آورده که یا آنها با دخالت سایر دستگاه‌ها در حوزه اجرایی مشکلی ندارند و یا نمی خواهند در واپسین هفته‌های مدیریت بر سینما، تنشی بین خود و گروهی از مدیران سایر دستگاه‌ها به وجود بیاورند و چشمشان را روی این مسائل بسته‌اند!
