فرجام «خون‌های آلوده» نزدیک است؟
این مهم است که خود شرکت مریو پاستور پذیرفته که این امر انحصارا اتفاقی بوده که با محصولات آن‌ها رخ داده.
پرونده خون‌های آلوده و مبتلاشدن دهها بیمار هموفیلی به ایدز و هپاتیت. اتفاقی که نزدیک به سه دهه از رخداد آن می‌گذرد و هنوز دولت ایران نتوانسته حق و غرامت قربانیان را از مسببان فرانسوی این اتفاق بگیرد. با این حال نماینده شاکیان پرونده خون‌های آلوده به «قانون» گفته روزنه‌ای تازه برای دریافت غرامت از شرکت فرانسوی عامل در خون‌های آلوده ایجاد شده و اگر دولت ایران حمایت کند، غرامت بیماران پس از سال‌ها گرفته خواهد شد.
احمد قویدل تصریح کرده که شرکت فرانسوی از سه ماه قبل، ایمیلی را ارسال کرده و در آن اعلام آمادگی برای پرداخت غرامت کرده است. در حدود سه دهه قبل و در جریان جنگ ایران و عراق، انستیتو «مریو» که اکنون در مالکیت شرکت سنوفی اونتیس فرانسوی است در خلال سال‌های 1984 و 1985 فاکتورهای انعقادی آلوده به «اچ آی وی» را برای استفاده بیماران هموفیلی به برخی کشورها نظیر آلمان (غربی)، ایتالیا، آرژانتین، عربستان، عراق و ایران صادر کرد. در همان زمان سازمان انتقال خون ایران با شرکت فرانسوی «مریو» قرارداد واردات فرآورده‌های خونی برای مصرف پالایشگاه‌های داخلی انتقال خون منعقد کرده بود.
پس از مصرف نخستین فرآورده‌های خونی این شرکت، گروهی از بیماران هموفیلی به بیماری‌های هپاتیت سی و ایدز مبتلا شدند و پس از آن بود که گروهی از مبتلایان به این بیماری‌های خونی، از سازمان انتقال خون ایران شکایت کردند. آلوده بودن این فاکتورها بر اساس گزارش‌ها از سوی نماینده این شرکت در ایران در نامه‌ای به مقامات این کشور فاش شد. همین گزارش‌ها به نقل از منابعی که نخواستند نامشان فاش شود حاکی از این بود که برخی از مقامات بهداشتی وقت ایران در پاسخ به این نامه نوشتند که آلودگی در خون‌ها وجود ندارد و مشخص نیست چرا گفته شده این خون‌ها آلوده است. سپس به دنبال مشخص شدن این موضوع که منشأ آلودگی فرآورده‌های خونی در پرونده هموفیلی‌هاي خارجی بوده است سازمان انتقال خون ایران در سال 1387 نسبت به شرکت فرانسوی شکایت کرد اما از آن زمان تاکنون شکایت از این شرکت به نتیجه نرسیده است. حال اما نماینده شاکیان پرونده هموفیلی از آمادگی شرکت فرانسوی برای پرداخت غرامت و پایان دادن به این پرونده سخن گفته است.
طی روزهای گذشته وزیر بهداشت در مورد بحث پرداخت غرامت پرونده خون‌های آلوده هموفیلی توسط شرکت مریو، اعلام آمادگی برای دریافت غرامت از این شرکت فرانسوی کرده است. به طور مشخص اکنون وضعیت پرونده خون‌های آلوده به چه صورت است؟
اگر صحبت‌های وزیر بهداشت درباره اعطای نماینده به انجمن هموفیلی‌ها برای دریافت غرامت صحت داشته باشد و در حقیقت بر این عقیده باشند که این غرامت گرفته شود، ما رسما اعلام می‌کنیم که شرکت فرانسوی مریو پاستور طی یک ایمیل رسمی به «پرس تی وی» اعلام کرده که این غرامت را پرداخت می‌کند. پرس تی وی با اشاره به اینکه به زودی فیلمی را درباره این خون‌های آلوده از شبکه خود پخش می‌کند، از شرکت مریو درخواست کرد که اگر توضیحی دارد در این فیلم بیاورد. در اثر تکرار این اطلاع رسانی توسط پرس تی وی، این شرکت فرانسوی اعلام کرد که خسارت را می‌پردازد و کافی است که مسئولان امر (که به نظر ما همان دولت است چرا که ما طرف قرارداد نبوده ایم) برای تقاضای دریافت خسارت اقدام کند. آنچه به صحبت‌های ما قطعیت می‌دهد، آخرین جلسه شکایت کیفری بیماران هموفیلی در 25 فروردین ماه در شعبه 1057 بود. در این جلسه نمایندگان سازمان بازرسی کل کشور شرکت کرده و از دادگاه وقت گرفتند که برای گفتن موضوع مهمی آمده اند. در جلسه رسما اعلام کردند که ما آمده ایم بپرسیم چرا با وجود اعلام آمادگی شرکت فرانسوی وزارت بهداشت هیچ گونه اقدامی برای گرفتن این غرامت نکرده و حتی در جلسه مسیر پاسخگویی وزارت بهداشت طی چند سال گذشته را مورد نقد قرار دادند و اظهار تاسف کردند از اینکه چرا آلودگی‌های ایدز که بار اصلی آن متوجه یک منبع خارجی بوده به انتقال خون ایران نسبت داده شده؟ نمایندگان وزارت بهداشت در جلسه دادگاه در حضور قاضی اعلام کردند که اقداماتی را در این رابطه شروع کردند.
آخرین باری که شرکت مریو اعلام آمادگی کرده چه زمانی بوده؟
تقریبا 3 ماه قبل.
مبلغی که به پرداخت آن متعهد شده چه قدر است؟
قابل تعیین نیست. باید پای مذاکره بروند و طبق آنچه در سنوات قبلی به کشورهای مختلف پرداخت شده، برآورد شود. اما در اعلام آمادگی این شرکت صراحتا قید شده که نیازی به اثبات نیست و کافی است آلودگی به آن سال‌ها برگردد. این مهم است که خود شرکت مریو پاستور پذیرفته که این امر انحصارا اتفاقی بوده که با محصولات آن‌ها رخ داده. با این فضا اگر ما از این فرصت مهم برای گرفتن حق خود از این کشور و این شرکت استفاده نکنیم ، به نظر می‌آید کم لطفی در حق مردم است.
وزیر بهداشت اعلام آمادگی کرده که از طریق خود انجمن هموفیلی این غرامت را بگیرد؟
اگر این امر واقعیت دارد شما از جانب ما اعلام کنید که بر اساس تصمیمی که مجمع عمومی کانون هموفیلی ایران گرفته بنده به عنوان نماینده ویژه پیگیری بحث پرونده‌ها تعیین شده ام و به عنوان نماینده ویژه، کاملا اعلام آمادگی می‌کنم در صورتی که دولت به ما مجوز بدهد که برای احقاق این حق برویم، ما اقدامات خود را آغاز می‌کنیم. اما در حال حاضر امکان مذاکره نداریم مگر اینکه از جانب دولت اجازه داشته باشیم. لازم به ذکر است که بر اساس اظهارات صریح نمایندگان سازمان بازرسی کل کشور در آن دادگاه، سه مورد واردات دارو از فرانسه در سال‌های 61 تا 63 از شرکت مریو انجام شده که دو مورد با مدیریت وزارت بهداشت و یک مورد با مدیریت سازمان انتقال خون کشور بوده.
خودتان چه قدر به این احقاق حق خوشبین هستید؟
اگر دولت همکاری کند و خطایی را که در مسیر پیگیری این پرونده‌ها انجام داده‌اند بپذیرند، این حق میسر می‌شود. اما پاسخ‌هایی که تا به حال به استعلام دستگاه قضایی از جانب وزارت بهداشت داده شده، پاسخ‌های مبتنی بر واقعیت نبوده و تلاش شده بود که مسئولیت این کار متوجه این وزارتخانه نباشد. در حالی که اسناد به صورت جدی حکایت از خطای وزارت بهداشت دارد. از نظر علمی این موضوع صرفا مربوط به مصرف کنندگان مبتلا به هموفیلی فاکتور 8 بوده و قطعا مسئولیت آن متوجه خون‌های آلوده وارد شده از فرانسه است.
از آن جمعی که در آن سال‌ها مبتلا به بیماری ایدز شدند، چه تعداد هنوز زنده مانده اند؟
کمتر از 28 نفر.تعداد اولیه بیماران 200 نفر بود ولی چون در آن زمان مشکل خاص اجتماعی برای مبتلایان ایجاد می‌شد برخی از خانواده‌ها مایل نبودند موضوع را دنبال کنند و این بحث دوباره در خانواده شان مطرح بشود. آمارهای رسمی ما کمتر از 200 نفر را نشان می‌دهد و در حال حاضر هم کمتر از 28 نفر زنده اند. وارثان بسیاری از متوفیان دیه گرفته اند و برخی هم هنوز پرونده شان در جریان است. باید خسارت از فرانسه گرفته شود، آنچه دولت پرداخت کرده بازگردانده شود و مابه التفاوت هم متعلق به بیماران است.
پرونده غرامت که شما پیگیری می‌کنید مشمول وراث هم است؟
بله، و اگر خبری که از سوی وزیر بهداشت منتشر شده درست باشد ما کاملا برای گفت‌و‌گو با شرکت مریو، آمادگی داریم. این اعلام آمادگی که شده هم به این دلیل است که این شرکت چهارمین تولیدکننده دارو در جهان است و علاقه مند نیست که هر بار توفانی از این نوع، هجمه‌های اجتماعی به شرکت وارد کند. تلاش کرده اند این پرونده‌ها را در مدت کوتاهی رفع و رجوع کنند.
ارزیابی اولیه خودتان از غرامت دریافتی چه قدر بوده؟
ما اساسا وارد این حوزه نشده ایم چون حوزه‌ای چالشی است. ما حتی از این پرسش که به کشورهای مختلف چه قدر داده اند هم پرهیز کرده ایم. این‌ها موجب بحث‌ها و توقع‌های غلط در جامعه می‌شود. روال ما یک مذاکره شفاف است که گزارش آن به اطلاع قربانیان برسد. پس از آن باید درباره ارقام صحبت کرد. اما غرامت چنین صدماتی معمولا بزرگ و قابل توجه است و شاید در وسعت دیه ما نباشد. به هر حال اول باید ملاقات انجام شود یعنی نماینده دولت بگوید من پولم را می‌خواهم. متاسفانه تا کنون مبادی رسمی دولتی کار خاصی انجام نداده اند.
