نهنگ یا اژدها؟
به گزارش تابناک به نقل از ایرنا، نماد اژدها که یک نماد سال چینی و متعلق به شرق آسیا است و این روزها بازار سفره های هفت سین ما را در سیطره خود قرار داده است.
در برخی کشورها از جمله ایران، ترکیه، چین، مغولستان و کشورهای فارسی زبان هر سال به نام یک حیوان نام گذاری شده است و در ایران ۱۴۰۳ طبق تقویم جلالی به سال نهنگ تعلق دارد.
کشور ایران دارای تقویم بسیار دقیق جلالی است که توسط عده‌ای از ریاضی‌دانان به نام ایرانی از جمله حکیم عمر خیام، ابوحاتم مظفر اسفزاری، ابوالعباس لوکری، محمد بن احمد معموری، میمون بن نجیب واسطی، ابن کوشک بیهقی مباهی و در رأس آنان ابوالفتح عبدالرحمان منصور خازنی در سوم رمضان ۴۷۱ هجری قمری و در دورهٔ جلال‌الدین ملکشاه سلجوقی با فرمان خواجه نظام‌الملک طوسی تدوین شده و یکی از دقیق ترین گاه‌شمارهای جهان است که هنوز بعد از گذشت قرون متمادی به عنوان یک تقویم متقن و قابل استناد در ایران و حتی سطح بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد.
در این تقویم هر سال ایرانی به یک حیوان منسوب است و سال ۱۴۰۳ نیز متعلق به نهنگ است و کشور چین نیز به مانند ایران از ۱۲ حیوان در تقویم خود بهره می‌برد که برخی حیوانات در تقویم‌های چینی و ایرانی مشترک و در تعدادی از حیوانات متمایز هستند.
در گاه‌شمار چینی ۱۴۰۳ سال اژدها است که نماد اساطیری این کشور است و در تقویم ایرانی سال پیش رو مربوط به نهنگ است.
اما در کمال ناباوری و تعجب اژدهای خاور دور جای نهنگ تقویم جلالی را گرفته و پای نفوذ فرهنگ چینی حتی به سفره هفت باستانی ما نیز کشیده شده است.
در اسفندماه که بازار دست‌فروشان و عرضه کنندگان هفت سین گرم است، شوربختانه به جای نماد ایرانی نهنگ همه جا را اژدهای چینی بلعیده است و کمتر نشانی از نهنگ می‌توان یافت.
زنگ خطر این سیطره فرهنگی وارداتی چینی که حتی به اصیل‌ترین و باستانی‌ترین سنت ایرانی راه یافته است را باید جدی گرفت.
ادامه این روند در سال‌های آتی باعث می شود که هفت سین ایرانی دست خوش تغییرات فرهنگ وارداتی شرق آسیا شود و اصالت ایرانی خود را از دست بدهد.
موش، گاو، پلنگ، خرگوش، نهنگ، مار، اسب، گوسفند، میمون، مرغ، سگ و خوک حیوانات گاه‌شمار جلالی و موش، گاو، ببر، گربه، اژدها، مار، اسب، بز، میمون، خروس، سگ و خوک حیوانات تقویم چینی هستند که این ۲ تقویم در حیوانات پلنگ - ببر، خرگوش - گربه، نهنگ - اژدها، گوسفند - بز، مرغ - خروس با هم تفاوت دارند.
اما در آستانه عید نوروز ۱۴۰۳، وضعیت بازار فروش هفت‌سین نشان می‌دهد که زور و قدرت اژدهای چینی بر نهنگ گاه شمار جلالی چربیده و نهنگ را از میدان به در کرده است.
علاوه بر بازارها، فروشگاه‌های معتبر و بزرگ نظیر اینترنتی نیز اقدام به عرضه و فروش هفت‌سین‌هایی با نماد اژدها می‌کنند و کمتر جایی نماد نهنگ پیدا می‌شود.
حیوانات تقویم جلالی حتی در اشعار فارسی کهن جایگاه خاصی داشته که چهار بیتی
" موش و بقر و پلنگ و خرگوش شمار
زین چارچو بگذری نهنگ آید و مار
آنگه به اسب و گوسفند است حساب
حمدونه (میمون) و مرغ و سگ و خوک آخر کار"
از ابونصرفراهی ادیب و شاعر قرن هفتم هجری یکی از معروف ترین اشعار زبان و ادبیات فارسی در خصوص حیوانات تقویم ایرانی است.
باید آگاه باشیم و به خاطر بسپاریم و احساس خطر کنیم که خرده فرهنگ های وارداتی از این تحرکات کوچک و ریز شروع می شود و در خلاء بی توجهی به اصالت فرهنگ های ناب ایرانی، به فرهنگ های کلان تر و عجین با زندکی آحاد مردم تبدیل خواهد شد.
