تحلیل فریدون مجلسی از شرایط دولت رئیسی در مذاکرات

رویداد ۲۴، فریدون مجلسی دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه و تحلیلگر مسائل بین‌الملل در بررسی شرایط بین‌المللی ایران در دولت رئیسی به رویداد۲۴ می‌گوید: یک سطح روابط ایران در منطقه است که جدی‌ترین آن با عربستان است. درباره عربستان باید بگویم پایان اختلافات با عربستان عملاً نمی‌تواند تاًثیری بر مناسبات تجاری ایران داشته باشد چرا که اساسا سیاست‌های کلی دو کشور با هم تفاوت زیادی دارد. سیاست دولت سعودی بر مبنای مصالح ملی عربستان است اما تمرکز جمهوری اسلامی بر مسائلی خارج از مرزهای خودش است. همچنین عربستان دارای استقلال بانکی است و می‌تواند با همه کشور‌های دنیا تجارت کند، یعنی خودش را محدود به یکی دو کشور نکرده که ناچار باشد با شرط‌های آن‌ها کنار بیاید. ضمن اینکه این کشور پروتکل‌های FATF را پذیرفته و مایل نیستند پولی را که ردل و بدل می‌کنند، متهم به پول سیاه، پولشویی، پول حاصل از تجارت مواد مخدر و ... شوند اما در مقابل استقلال بازرگانی ایران در قالب ارتباطات بانکی مخدوش شده است و نمی‌تواند وارد داد و ستد شود چون همه این موارد تحت تحریم هستند.

مجلسی می‌گوید: این درست که محدودیت‌های آمریکایی‌ها روز به روز ضعیف‌تر می‌شود اما دلیلی ندارد ایران به روابط خصمانه‌اش ادامه بدهد. در واقع یک نوع غیرت‌مداری و اولویت دانستن سلیقه شخصی در جمهوری اسلامی است که موجب شده خودش، خودش را محدود کند.

دیپلمات پیشین وزارت خارجه می‌گوید: سطحی دیگر از روابط ایران با روسیه و چین است؛ باید بپذیریم روسیه رقیب ایران در زمینه نفت و گاز است. چین هم در حالی از ایران نفت می‌خرد که بیش از ما به بازار نفت عربستان، امارات و کویت و .. چشم دارد بنابراین ایران ارتباط انحصاری با چین و رابطه محدودی هم با روس‌ها دارد. در این شرایط، منتظر گشایش اقتصادی به واسطه برقراری رابطه با عربستان فرض محال است. البته نباید این موضوع را از نظر دور داشت که پایان دعوا با عربستان باعث می‌شود مرز‌های دو کشور باز شوند؛ یعنی ایرانی‌ها در قالب حج عمره و تمتع و با هدف جهانگردی به عربستان سفر کنند. از آنجایی هم که اکثر مردم عربستان شیعه هستند، آن‌ها هم به قصد زیارت به مقصد مشهد و قم به ایران سفر خواهند کرد که این می‌تواند تا حدی برای دو کشور دستاورد‌هایی داشته باشد.
 
این کارشناس دیپلماسی ادامه می‌دهد: غیر از این سفرها باید اذعان داشت فضای اقتصادی بسیار محدود ایران نمی‌تواند برای بازار بسیار گسترده و به‌روز شده عربستان جذابیتی داشته باشد. البته عربستانی‌ها می‌توانند در صنعت پتروشیمی صادارتی را به ایران داشته باشند تا بتوان اینطور گفت که همکاری با ایران یک کلید از کلید‌های بی‌شماری است که عربستان در اختیار خود می‌بیند اما ایران به طور محدودی می‌تواند از عربستان به عنوان محدود دریچه‌ای در بن‌بست اقتصادی‌ای که دچارش است، بهره ببرد. این را هم در نظر داشته باشیم که اعلام متارکه جنگ دو کشور مثل سنت متارکه‌های عربی که هم اکنون در سودان مشاهده می‌شود، معلوم نیست چند روز، چند شب یا چند ماه دوام و قوام داشته باشد. تا زمانی که به این نتیجه نرسیم، مخالف خوانی برای دنیا همه اش ضرر است، گرهی از گره‌های اقتصادی ایران باز نخواهد شد.

مجلسی می‌گوید: سطحی دیگر از مسائل بین‌الملل ایران مسئله مذاکرات است. نماینده‌های دولت رئیسی نه به دنبال آن هستند که بجنگند نه می‌خواهند مذاکرات را قبول کنند؛ یعنی دقیقا نمی‌دانند چه بکنند، به همین سبب است که بحث هسته‌ای عملا تعلیق شده و هر از گاه اخباری می‌شنویم که مذاکرات شده و فلانی سفر کرده اما نتیجه‌ای در پی ندارد بنابراین تا اطلاع ثانوی شرایط در همین بلاتکلیفی است، مگر اینکه دولت رئیسی راضی به قبول شرایطی شود که در دوران روحانی مطرح شده بود.

او می‌گوید: همین الان سه کشور اروپایی بحث «نقض برجام» توسط ایران را اعلام کرده‌اند؛ این یعنی ایران در این مدت فعالیت‌هایی انجام داده که به زعم غرب ایران آزمایش‌های موشکی ناقض برجام داده و حتی برخی گروه‌های دیگر بر این باورند که ایران به صورت بالقوه در آستانه تولید بمب اتمی قرار دارد بنابراین حداقل شرایط غرب، بازگشت به مذاکره دوران روحانی است.

مجلسی می‌گوید: واقعیت این است که کشوری که تحت فشار بسیار شدید قرار دارد و پرونده‌اش در آستانه رفتن به شورای‌امنیت است، سخت می‌تواند در روند مذاکرات شرط تعیین کند. باید پذیرفت بالاخره این مردم ایران هستند که رنج می‌کشند بنابراین دولت رئیسی دو راه بیشتر ندارد؛ یا باید راه‌حل غرب را بپذیرند یا راه‌حل نهایی خودشان را به‌جان بخرند.