راهکار مشکل استناد به «اسکرین شات» در محاکم قضایی چیست؟

حسین بشیری: استفاده از شبکه‌های اجتماعی نوع جدیدی از ارتباطات جمعی است که علاوه بر تسهیل در برقراری ارتباط، حواشی و تبعات بسیاری را هم برای افراد در بر داشته است.

به گزارش «تابناک»؛ یکی از نکات مهمی که در دوران کنونی ـ با توجه به ارتباطاتی که از طریق فضای مجازی ایجاد شده است ـ به ذهن می‌رسد، اینکه آیا فایل‌های صوتی، چتها و تصاویر آن‌ها (اسکرین شاتها) در دادگاه قابل استفاده و استناد هستند یا خیر و این قبیل موضوعات از موضوعات مهم جامعه امروز هستند.

اگر انتشار چت ها و فایل‌های صوتی مکالمات افراد منجر به ایجاد خدشه در حریم خصوصی آن‌ها شود، این قبیل اقدامات جرم است. در مواردی هم از چتها و فایل‌های صوتی برای اثبات یک دعوا در دادگاه و دیگر محاکم قضایی استفاده می‌شود.

محمد مهاجری وکیل پایه یک دادگستری یادآور شد: به عنوان مثال فرد در یک مکالمه که فرد مقابل طی آن به بدهکار بودنش به وی اقرار کرده و یا به او توهین می‌کند را ضبط کرده و انتشار این موارد جرم محسوب نمی‌شود و ارتباطی با حریم خصوصی آن شخص ندارند و می توانند در دادگاه مورد استناد واقع شوند و دادگاه باید این موارد را مورد بررسی قرار بدهد.

اپراتورها تا چه مدتی، ملزم به نگهداری پیامک‌ها هستند؟

این وکیل پایه یک دادگستری همچنین خاطرنشان کرد: رویه فعلی برخی از قضات متاسفانه اینگونه است که به مستنداتی مثل تهیه تصویر از چت (اسکرین شات) ، فایل‌های صوتی و سایر چتهایی که در پیام‌رسان‌های فعلی مثل واتساپ، تلگرام و ... که در فضای مجازی مورد استفاده کاربران هستند، اعتبار لازم را نمی‌دهند.

مهاجری تاکید کرد: قانون تجارت الکترونیک راجع به داده پیامها صحبت کرده است و در قانون جرائم رایانه‌ای هم استنادات متعددی از این موارد آمده است و اپراتورها را ملزم به نگهداری پیامکها به مدت ۶ ماه کرده است اما از طرفی نرم افزارهایی به بازار عرضه شده است که می توانند صدای افراد را شبیه سازی کرده و دیگران را متهم به انجام برخی کارهای خلاف کنند و از همان چتهای فضای مجازی هم فوتوشاپ درست کرده و از آن‌ها علیه افراد استفاده می‌کنند.

وی تصریح کرد: سرورهای برنامه‌هایی چون واتساپ و تلگرام در ایران نیست و به آن دسترسی نداریم و قضات هم برای اینکه تشخیص اینکه تصویر چت فتوشاپ یا واقعی است، در بسیاری از موارد به آن استناد نمی‌کنند و به عنوان یک حقوق خوانده می‌گویم از به موارد فوق در دادگاهها استناد شود، دشواریهای بسیاری در موقع اثبات به وجود می‌آید.

سوءاستفاده کلاهبرداران از حساب کاربری و حذف آن!

این وکیل پایه یک دادگستری اضافه کرد: پیشنهاد حقوقی به قانونگذاران که رویه فعلی را اصلاح کنند این است که اگر اشخاص در دعاوی حقوقی خود به اسکرین شات شبکه‌های اجتماعی، استناد می‌کنند، تا زمانی که طرف مقابل آن‌ها را رد نکرده باید مورد پذیرش باشند و وقتی که انکار کرد، قضات باید پرونده را به کارشناس رسمی دادگستری در حوزه فناوری اطلاعات و در موارد کیفری به پلیس فتا ارجاع بدهند تا صحت و سقم آن را مورد بررسی قرار دهند.

مهاجری همچنین یادآور شد: از آنجا که سرورهای برنامه‌هایی مانند تلگرام و واتساپ در خارج از کشور قرار دارند، کار فوق کار بسیار سختی است اما مطلع هستم که مسئولان در پلیس فتا در موارد قابل توجهی این کار را انجام می‌دهند.

وی در ادامه تاکید کرد: در صورت حذف حساب کاربری و دیلیت اکانت، پلیس فتا طی مکاتبات قضایی با قضات هیچ نوع استعلام و اعتبار سنجی در خصوص اسکرین شات و چتها انجام نمی‌شود و کلاهبرداران و اشخاصی که به توهین‌های از قبل برنامه ریزی شده می‌گیرند، از ترفند حذف حساب کاربری استفاده می‌کنند.

ضرورت تصویب قوانین جدید برای جرائم فضای مجازی!

این وکیل پایه یک دادگستری اضافه کرد: در خصوص فضای مجازی و جرائم مرتبط با آن باید قوانین جدیدی وضع شود و فارغ از ادله سنتی مثل اقرار، شهادت، سوگند و ارائه اسناد رسمی و عادی، باید قانونی به عنوان قانون دلایل الکترونیکی یا ادله اثبات الکترونیکی داشته باشیم و در آن درباره اعتبار موارد فوق صحبت کنیم.

مهاجری خاطرنشان کرد: من دغدغه اجتماع را دارم و بسیاری از روابط شهروندان در بستر فضای مجازی صورت می‌گیرد و نمی‌توانیم آن را به دلیل نداشتن سند مکتوب و قرارداد انکار کنیم و شرایط اثبات صحت سنجی اینکه جعلی نباشند هم وجود دارد.