طرح پیش فروش نفت؛ خرج از جیب دولت آینده جهت جبران کسری بودجه

به گزارش تابناک اقتصادی؛ با توجه به تحریم‌های ظالمانه کشور آمریکا علیه صنعت نفت کشورمان که فروش صادرات نفت را نسبت  به سال‌های گذشته با کاهش چشمگیری مواجه ساخته است و دولت برای رفع مشکلات مالی و تامین نقدینگی از روش‌های جدیدی استفاده کرده است که یکی از این روش‌های مختلف، عرضه صندوق‌های قابل معامله دولتی می باشد. تاکنون در قالب صندوق های ETF، دارا یکم و پالایش در بورس عرضه شده اند، که در حال حاضر نتیجه قابل قبولی نداشته اند. اما جدیدترین شیوه پیشنهادی برای به دست آوردن مشارکت مردم که دولت را به نقدینگی مورد نیاز نیز می رساند انتشار اوراق سلف نفتی می باشد.

طرح پیش فروش نفت چیست؟

در این طرح دولت با پیش فروش نفت در سال ۱۴۰۰ شرایط زیر را مطرح نموده است. در این پیشنهاد دولت می‌تواند ۲۰۰ میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی را برای صادرات و ظرفیت‌های جدید پالایشگاهی را با سررسیدهای حداقل ۲ سال ضمن دریافت ارزش ریالی در قالب اوراق یا صندوق نفت پیش فروش کند و منابع حاصل را بر اساس نسبت مقرر قانونی بین ذینفعان شرکت ملی نفت و خزانه دولت تقسیم نماید ،و دارنده اوراق در سررسید می تواند نفت را دریافت کرده و یا در صورت عدم تمایل به دریافت نفت، با بازپرداخت کارمزدی شرکت ملی نفت را مکلف کند که فروش نفت را به عهده گرفته و ارزش ریالی آن را به سرمایه گذار پرداخت نماید. همچنین اگر این امکان فراهم نبود دولت می‌تواند با فروش مجدد اوراق منابع مورد نیاز جهت بازپرداخت خریداران، اوراق را برابر با قیمت روز و نرخ ارز زمان سررسید تسویه کند. به زبان ساده می توان گفت که این ایده به دنبال ارائه مجوز انتشار اوراق با سررسید دو ساله است. نرخ سودی معادل افزایش نرخ ارز و افزایش قیمت نفت خواهد بود و حداقل نرخ سود بلند مدت بانکی ایران نیز برای خریداران این اوراق را تضمین می کند. در صورت گشایش صادرات نفت یا افزایش ظرفیت پالایشگاهی کشور در دو سال آتی این اوراق با تحویل نفت تسویه شده و در غیر این صورت دولت متعهد شده است معادل ریالی ارزش روز نفت را به دارندگان اوراق پرداخت کند.

مخالفت قاطع مرکز پژوهش های مجلس با طرح پیش فروش نفت

مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی با عنوان «اظهار نظر کارشناسی درباره: پیش نویس پیشنهادی جهت تصویب در شورای عالی هماهنگی اقتصادی با عنوان «پیش فروش قطعی اوراق نفت»» با تاکید بر اینکه انتشار اوراق پیش‌فروش نفت هیچ مزیتی نسبت به اوراق ریالی فعلی ندارد، اعلام کرد: این سیاست در مقایسه با سیاست‌های در حال اجرای فعلی یعنی انتشار انواع اوراق مالی اسلامی (برمبنای مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی) و همچنین فروش سهام دولت (در قالب صندوق‌های ETF و سایر روش‌ها) دارای آسیب‌های بسیار بیشتری است. همچنین قابل پیش‌بینی است که در زمان سررسید اوراق فشار عمومی برای ایجاد گشایش در فروش نفت افزایش خواهد یافت که این امر حاکمیت را از تصمیم‌گیری مستقل در سیاست خارجی خود بازخواهد داشت.

عدم اعتماد عمومی به بازار های مالی

حسین مرید سادات، عضو بنیاد ملی نخبگان و تحلیگر بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار تابناک اقتصادی با اشاره به طرح پیش فروش نفت و عدم اعتماد جامعه به بازار سرمایه گفت: با توجه به اتفاقات رخ داده در چند ماه اخیر، بورس به قتلگاه سرمایه سهامداران تبدیل شده است و افراد تازه واردی که به دعوت دولتمردان و متولیان بورس به سرمایه گذاری در این حوزه وارد شده، که با ایجاد روند نزولی از شاخص کل ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحد ضرر های پیاپی و سنگینی را متحمل شده‌اند. اندک انتظار سهامداران و افکار عمومی که حمایت دولت مردان و تصمیمات صحیح متولیان امر بوده است و در پی عدم تحقق با عدم اعتماد عمومی جامعه رو به رو بوده ایم. حال این سوال پیش می آید که چگونه می توان به مشارکت مردمی که با دستان دولت و مدیران بی کفایت سازمان بورس به این بازار وارد شدند امیدوار بود؟ تاریخ به یادگار خواهد نوشت که در کمال ناباوری مردمی که به امید سود اندک سرمایه و زندگی خود را وارد بورس کردند اما متاسفانه هیچ حمایتی از مدیران وقت این سازمان بورس مواجه نشدند.

مردم خوش استقبال و بد بدرقه

وی با اشاره به  سخن مدیران سازمان بورس مبنی بر این که ضررهای هر یک از سهامداران را ناشی از تصمیمات اشتباه آنها در سرمایه‌گذاری است اشاره کرد و گفت: این عبارت نشان می دهد که دولتمردان زمانی که کار خود را با مردم به اتمام می رساند، خوش استقبال و بد بدرقه می شوند . در حالی که تنها با دعوت مردم برای سرمایه گذاری در بورس ۵۰ میلیون ایرانی درگیر این ضررها و زیانهای سنگین شده اند، کسی پاسخگوی این زیان‌ها نبوده است.  

دولت در زمینه دور زدن تحریم ناکارآمد است؟

این تحلیلگر بازار سرمایه در خصوص میزان سودآوری پیش‌بینی شده برای مشارکت کنندگان طرح گفت: سوال اساسی برای همه فعالان بازار سرمایه این است که چگونه دولت با فروش بشکه های نفت به مردم میزان سودآوری آنها را در نظر گرفته است و این در حالی است که دولت از فروش این بشکه‌ای نفت به مشتریان خارجی عاجز است. در واقع ایده فروش نفت به مردم ناتوانی و ناکارآمدی دور زدن تحریم‌ها را نمایان کرده است و این ایده را در ذهن دولتمردان ایجاد کرده است که برای اندک سرمایه مردم نیز کیسه دوخته‌اند. مگر غیر از این است که میزان سودآوری در فروش نفت بستگی به نرخ دلار و قیمت جهانی نفت در بازارهای جهانی دارد، بنابراین اگر در زمان سررسید بازار های جهانی در رکود به سر ببرند، تکلیف سرمایه گذارانی که به دعوت دولت قبل وارد این عرصه شدند و دیگر وجود خارجی ندارد وارد این کارزار شده است چه خواهد بود؟ واضح است که چند ماه بیشتر از عمر دولت یازدهم باقی نمانده است و در واقع دولت کنونی برای جبران کسری بودجه و تسویه بدهی‌های خود علنا از جیب دولت آینده هزینه خواهد کرد و این امر تبعات گسترده اجتماعی فرهنگی اقتصادی و سیاسی به همراه خواهد داشت.    

طرح پیش فروش نفت به معنی پیشخور کردن درآمد دولت آینده است

عضو بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر فضای تورمی حاکم بر اقتصاد کشورگفت:  متأسفانه کشور در فضای تورمی و بی ثباتی به سر می‌برد و ارزش کنونی ریالی سرمایه گذاری هر فرد قطعاً بسیار پایین‌تر از دو سال آینده خواهد بود . چگونه می‌توان به سرمایه گذارانی که با سرمایه خرد در فضای تورمی که دائماً در حال مقایسه قیمت‌ها نسبت به سال‌های گذشته هستند، با امید دادن به کسب سود به اندازه تورم سالیانه آنها را وارد کارزار سختی به نام فروش اوراق سلف نفتی نمود. این در حالی است که می‌توان قیمت های بسیاری از کالاهای اساسی را برای چند هفته نیز پیش بینی کرد. آیا سرمایه گذارانی که با حداقل میزان سرمایه برای سرمایه گذاری آماده و مهیای ورود به این نوع سرمایه گذاری هستند میتوان ضمانت کرد که حداقل به اندازه میزان تورم در سال‌های آتی به کسب سود و بهره خواهند رسید، حال نکته اساسی اینجاست که دولت یازدهم  با پیشخور کردن درآمد دولت دوازدهم که احتمال دارد با چنین ایده و طرحی مخالفت بکنند، میتواند فضای اقتصادی سیاسی اجتماعی و فرهنگی را دچار تناقض و تعارض کند .

مرید سادات، در پایان به عنوان یک سرمایه گذار و تحلیلگر بازارهای مالی گفت: طرح فروش اوراق سلف نفتی را یک طرح از پیش بازنده و مانند تمامی تصمیمات اقتصادی دولت در چند ماه اخیر، بی تدبیرو  بدون برنامه و هیجانی است و باید به دولتمردان توصیه کرد که دیگر روی سرمایه‌های خرد مردم برنامه جدیدی پیاده نکنند ، زیرا آن ها در بورس امتحان خود را پس داده اند و مردم در حداقل میزان اعتماد نسبت به دولت مردان در چند سال اخیر قرار دارند. همچنین امیدوارم که تحریم های ظالمانه علیه کشور ایران رفع شده و به بیانات مقام معظم رهبری در جهت خود کفایی و اقتصاد مقاومتی پایبند بوده و راه های جدید و منطقی را برای کسب درآمد پیدا نمایند.