تضعیف دستگاه دیپلماسی چه عواقبی دارد؟
به گزارش تابناک به نقل از ایسنا، علی امیدوار، کارشناس سیاسی و روابط بین‌الملل در یادداشتی با عنوان " تضعیف دستگاه دیپلماسی چه عواقبی دارد؟" نوشت: در هر کشور نهادهای مختلفی برای امور مختلف طراحی شده است که دارای وظایف خاصی هستند. برای مثال هدف از ایجاد ارتش و نیروهای نظامی نگهبانی از مرزهای کشور و دفاع از خاک کشور در مقابل تعرضات احتمالی کشورهای خارجی است. به همین ترتیب سازمان های مختلف وجود دارند که وظایف تخصصی دارند و دخالت سازمانها و نهادهای دیگر در امور آنها نه تنها نفعی ندارد، بلکه موجب خسران نیز می شود.
بر همین اساس در هر کشور تشکیلاتی تحت عنوان وزارت امور خارجه طراحی شده که وظیفه آن تنظیم روابط آن کشور با کشورهای دیگر و سازمان های بین‌المللی می باشد. همانطورکه وزارت امور خارجه به دلیل نداشتن اطلاعات و تخصص کافی نمی تواند در زمینه نظامی موفق عمل کرده یا در امور مربوط به نیروهای مسلح دخالت نماید، سازمان های دیگر نیز به خاطر نداشتن اطلاعات و تخصص کافی نمی توانند عملکرد موفقی در امور سیاست خارجی، داشته باشند.
هر کشور دارای سفارت‌خانه‌ها و سرکنسولگری‌های بسیاری درکشور های دیگر می‌باشد که در این سفارت‌خانه‌ها افراد آموزش دیده و کارشناس مستقر بوده و به طور مستمر امور مربوط به روابط فیمابین و مسایل مرتبط با سیاست خارجی کشور را پیگیری کرده و برای ستاد که همان وزارت امور خارجه است، ارسال می‌کنند. در وزارت امور خارجه نیز متخصصینی حضور دارند که وظیفه آنها بررسی و تحلیل گزارشات واصله از سفارت‌خانه می‌باشد. ماحصل کار کارشناسان سفارت خانه‌ها و کارشناسان مستقر در مرکز و نظرات و راهکارهای آنها به مقامات بالاتر گزارش می شود تا آنها بتوانند در امور مختلف تصمیم نهایی و درستی را اتخاذ نمایند.
با این توضیح، هر گونه دخالت غیر متخصصین در امور سیاست خارجی موجب سردرگمی کشور شده و مشکلات عدیده ای فراهم خواهد نمود.
در حال حاضر متاسفانه سیاست خارجی کشور و دیپلماسی خارجی به خاطر دخالتهای سازمانهای غیر متخصص به کف خیابان نزول یافته که آفت جدی به حساب می آید. به قول دکتر ظریف، «از دیپلماسی کاریکاتوری ساخته و آن را دفن کردند و متوجه هم نشدند که چه کردند.»
در کل، مباحث سیاست خارجی را نمی توان در مجامع عمومی به بحث گذاشت و تبدیل آنها به بحث های عمومی آنها را در معرض تهدید ناکامی و بی سرانجامی قرار می دهد. البته مطابق با تاکید دکتر ظریف «ما چیزی برای پنهان‌کردن از مردم نداریم، بلکه خیلی از این موضوعات در حال مذاکره است. مثلا در موضوع کنوانسیون خزر، ایران درحال مذاکره درباره موضوع خط مبدأ است. اگر ما بخواهیم توضیح در این‌باره بدهیم، دست طرف مقابل را باز کرده‌ایم، درحالی‌که طرف مقابل هنوز نمی‌داند حداقل و حداکثر ما در این مذاکرات چیست. یا درباره سند ۲۵ساله با چین تازه مذاکرات نهایی ما آغاز شده است» و بحث در مجامع عمومی با توجه به سوء استفاده ی دشمنان، خسارت بار خواهد شد.
دخالت سازمانهای دیگر در سیاست خارجی در تباین با فرمایشات مقام معظم رهبری هم هست، بطوریکه ایشان چند سال پیش در جلسه با هیات دولت فرمودند که «اینگونه نباشد که وزارت امور خارجه تصمیمی بگیرد و سازمان ها دیگر هر یک ساز خود را بزنند.» متاسفانه این رهنمون در حال حاضر به فراموشی سپرده شده و وزارت امور خارجه در امور سیاست خارجی مجبور است بیشترین توان خود را صرف توجیه سازمانهای داخلی کند.
در حال حاضر اگر رژیم صهیونیستی با امارات روابط سیاسی برقرار می کند و قصد برقراری روابط با کشورهای دیگر عربی و اسلامی را دارد، صرفنظر از اینکه این موضوع به خباثت دولت رژیم صهیونیستی و خیانت برخی کشورهای عربی بر می گردد، چون یک موضوع دیپلماتیک است به دیپلماسی کشور ما هم مربوط می شود. باید پرسید که چرا در این مقطع چنین اتفاقی رخ داده و چه عواملی در تحقق آن دخیل بوده اند؟ آیا از لحاظ دیپلماسی این امکان وجود داشت که از این موضوع جلوگیری کرد یا نه. متاسفانه به دلیل دخالت دستگاههای دیگر در وظایف دستگاه دیپلماسی کشور و انتقاد و حمله آنها به تصمیمات و عملکرد دستگاه دیپلماسی؛ خلاقیت، پویایی و تدوین و طراحی استراتژی در وزارت خارجه تحت الشعاع قرار گرفته و این وزارت خانه را با مشکلات عدیده ای در انجام وظایف ذاتی خود مواجه ساخته است و اقدامات آن قبل از نهایی و اجرایی شدن، بواسطه ی دخالت دستگاههای دیگر خنثی می‌شود. چنین روندی قطعا به ضرر کشور و منافع ملی است. وزارت امور خارجه باید از سیل اتهامات و جوسازی ها و اتهام خیانت مصون باشد تا بتواند به نحو احسن به وظایف کلیدی خود بپردازد.
تداوم دخالتها و انتقال مباحث سیاست خارجی به کف خیابانها، قطعا به ضرر مردم، منافع ملی و حاکمیت است و نیاز به راهکاری برای جلوگیری از خسران ناشی از آن می باشد.
