کلیات
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
مثال
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک.
چیستی شبه پول
شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
اثرات نقدینگی در اقتصاد
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
راه کنترل نقدینگی جامعه
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
*برگرفته از یادداشت مرتضی زارع در روزنامه دنیای اقتصاد
در شرایطی که بانک مرکزی نمیتواند به میزان مناسبی اوراق بدهی دولت از بانکها را خریداری کند، دولت به عنوان بزرگترین بدهکار بانک مرکزی از ارائه اوراق بدهی به ازای بدهیهای قبلی خود به بانک مرکزی سر باز میزند.
کد خبر: ۹۷۸۸۹۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۲۷
کد خبر: ۹۷۷۳۷۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۱۸
کد خبر: ۹۷۷۰۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۱۰
یک کارشناس اقتصادی نرخ سود بانکی را از مهمترین عوامل در جهش تولید دانست و برای هدایت نقدینگی به سمت تولید پیشنهاد کرد که نرخ بازدهی تصنعی بازارهای سفتهبازی کاهش یابد تا مردم منابع خود را در طرحهای نیمه تمام، زیرساختی و عمرانی با بازده مناسب سرمایهگذاری کنند.
کد خبر: ۹۷۶۰۳۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۱۴
کد خبر: ۹۷۵۲۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۱۰
یک کارشناس بازار سرمایه درباره اینکه ورود گسترده نقدینگی به بورس تا کجا ادامه دارد، گفت: ورود پول همیشه به هر بازاری با یک نقطه پایانی همراه است که در مورد روند کنونی بورس و کاهش ورود نقدینگی به بورس نظرات متفاوتی اعلام شده است.
کد خبر: ۹۷۴۶۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۰۷
رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: یکی از مشکلات بزرگ پیش روی بانکها در کشور موضوع «تسهیلات تکلیفی» است که از سوی دولت به سیستم بانکی کشور تحمیل میشود و این تسهیلات بانکها را به سمت قهقرا سوق میدهد.
کد خبر: ۹۷۰۳۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۱۷
پیشبینی میشود دستکم بخش قابل توجهی از نقدینگی موجود در بازار سهام کماکان در سال ۹۹ هم حضور داشته باشد، بنابراین توصیه میشود متولیان اقتصادی و مدیران بازار سرمایه از ظرفیت عرضههای اولیه برای جذب این نقدینگی استفاده کنند و با این کار به گسترش بیشتر بازار سرمایه و همچنین تامین مالی بنگاههای تولیدی بویژه در سالی که جهش تولید نامگذاری شده است، توجه ویژه داشته باشند.
کد خبر: ۹۶۹۱۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۱۲
عظیم ثابت کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با بورس تابناک
یکی از آیتمهای مهمی که همیشه در بودجه دولت لحاظ شده، مالیاتهاست. امسال دریافت مالیات بر خلاف سال گذشته، با مشکلات بیشتر مواجه خواهد شد. الآن شرکتها میگویند کاری نکرده ایم که بخواهیم مالیات بدهیم و سازمان مالیاتی نیز این شرایط را کاملاً متوجه است. در مجموع مالیات مورد انتظار، تحقق پذیر نیست و در بحث فروش نفت و مشتقات نفتی و پتروشیمی هم شرایط سخت تر از گذشته خواهد بود.
کد خبر: ۹۶۷۸۷۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۰۵
میزان نقدینگی در اردیبهشت ماه سال جاری از رقم افسانهای ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان گذشت و نرخ تورم نقطه به نقطه رکورد ۵۲.۱ درصد را به نام خود به ثبت رساند. دلار بعد از ثبات نسبی به کانال ۱۶ هزار تومان وارد شد. قیمت پراید از ۶۰ میلیون تومان عبور کرد و اقتصاد ایران با نفت کوچکتر شد، بدون نفت بدون تغییر ماند!
کد خبر: ۹۶۶۸۹۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۲۹
شقاقی شهری در گفتوگو با «تابناک اقتصادی»؛
به رغم همه تلاشهای بانک مرکزی در یک سال گذشته، حجم نقدینگی در آذر ماه سال جاری به ۲۲۶۲ هزار میلیارد تومان رسیده است که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۲۸.۲ درصدی و در مقایسه با اسفندماه سال گذشته رشد ۲۰.۲ درصدی داشته است.
کد خبر: ۹۶۱۲۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۰۴
در پایان آذرماه 98 حجم نقدنیگی با 28.2 درصد افزایش به 2262 هزار و 310 میلیارد تومان رسید و حجم پایه پولی با 28.3 درصد رشد به 314 هزار و 260 میلیارد تومان رسیده است.
کد خبر: ۹۵۸۷۱۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۲۴
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: در بخش غیر نفتی از رکود اقتصادی خارج شدیم و در ۹ ماهه امسال رشد اقتصادی مثبت ۹ دهم درصد بود.
کد خبر: ۹۵۸۰۵۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۲۱
کد خبر: ۹۵۵۱۹۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۰۸
رئیس کل اسبق بانک مرکزی مطرح کرد؛
طهماسب مظاهری گفت: من روزهای اول دولت آقای روحانی برای ایشان نوشتم که اگر بخواهید سیاست سرکوب نرخ ارز را دنبال کنید، روزی خواهد رسید که نخواهید توانست این نرخ ارز را ثابت نگه دارید و آن روز این نرخ یک جهش انفجاری خواهد داشت و به اصطلاح انگلیسی اُورشوت خواهد کرد و همه منافع سیاسی، اقتصادی و ... که با ثابت نگه داشتن نرخ ارز به دست آورده اید، باید از دست بدهید.
کد خبر: ۹۵۳۱۷۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۳۰
مرور روزنامههای شنبه ۲۸ دی؛
تحلیل خطبههای رهبر انقلاب در نماز جمعه دیروز، افشای تلفات آمریکایی ها، خیانت یا غفلت دستگاه ورزش؟ آغاز نمایش محاکمه «دونالد» روی سن سنا، کنترل بازار پول در اتاق عملیات بازار باز، جهانگیری: به جامعه حق و اجازه داغ دیدگی، انتقاد و اعتراض بدهیم، هاشمیها در غیاب آیت الله هاشمی، رشد اقتصادی بدون تعامل با جهان، انزوای فوتبال ایران روی موج سیاست؟، باج برجامی اروپا به ترامپ، واقعیت اصلاحات روسی، آمار بیکاران در استانهای کشور و ماهی گیری سیاسی از داغ مسافران از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۹۵۲۴۵۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۲۸
با جدیدترین سیاست پولی بانک مرکزی آشنا شوید؛
بانک مرکزی به تازگی طی اطلاعیه ای اجرای عملیات بازار باز را آغاز کرد. عملیات بازار باز یک سیاست پولی مرسوم در بانک های مرکزی دنیا است که به منظور کنترل نقدینگی و مهار تورم به کار گرفته می شود اما بانک مرکزی ایران در عمر 60 ساله خود از به کار بردن این سیاست محروم بوده است.
کد خبر: ۹۵۱۴۳۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
روز ۱۹ آذر ماه سال ۹۸، دیوان عدالت اداری به علی الحساب تلقی شدن پرداخت سنوات در پایان سال برای قراردادهای مدت موقت رای داد، این به این معنی است که کارفرما میبایست در زمان قطع همکاری با کارگر، سنوات را بر اساس آخرین حقوق به روز ایشان پرداخت کند و اگر در پایان هرسال پرداخت کند این پرداخت به عنوان تسویه سنوات مورد قبول نخواهد بود و در زمان قطع همکاری مابه التفاوت مبالغ پرداخت شده با مبلغ سنوات متلق به فرد بر اساس آخرین حقوق بایستی به ایشان پرداخت گردد.
کد خبر: ۹۵۰۹۰۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۲۱
امروز مطالبی همچون قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه 12 دی 98، طلای جهانی بالا رفت، در فرابورس چه خبر بود؟، نفت در بازار جهانی گرانتر شد، آمریکا چقدر بدهی دارد؟؛ در سایت نبض بورس قرار گرفته است.
کد خبر: ۹۴۸۵۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۲
با توجه به رشدهای خوبی که بازار سهام در چند هفته گذشته تجربه کرده، انتظار اینکه بازار سهام چند روزی را به استراحت بپردازد دور از ذهن نیست. هر چند نقدینگی وارد شده به بازار سهام ممکن است این اصلاح را کوتاهمدت و اندک کند.
کد خبر: ۹۴۸۲۴۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۱