کلیات
متاورس (فرادنیا) (Metaverse) نظریه‌ای دربارهٔ یک تکنولوژی جدید در آینده است. متاورس یک ابر واقعیت مجازی است که کاربران آن قادر خواهند بود از سر تا سر دنیا به آن متصل شوند. متاورس ورای مفهوم امروزی فضای مجازی بوده و در واقع ترکیبی از فضای مجازی،  اینترنت و واقعیت افزوده است.  آینده نگران معتقدند بشر طی صد‌ها سال آینده به این فناوری دست می‌یابد. امروزه چندین پروژه در تلاش برای ساخت متاورس یا جهان‌هایی شبیه به آن هستند.

در اکتبر سال ۲۰۲۱ مارک زاکر برگ مالک شرکت فیس بوک رسماً نام شرکت خود را به متا (meta) تغییر داد و رسماً اعلام کرد که در حوزۀ متاورس وارد شده‌است.

ریشۀ نام
متاورس از دو واژۀ "مِتا-Meta" به معنی فراتر و "یونیورس-Universe" به معنی جهان تشکیل شده. در کل، معنی واژۀ متاورس، "فراتر از جهان" است. این واژه برای نخستین بار در کتاب سقوط برفی هواپیمان نیل استیفنسن در سال ۱۹۹۲ میلادی به کاربرده شد.

متاورس چیست؟
پایه و اساس بازی زندگی دوم (Scond The Life) شبیه به متاورس است. این بازی برای بیشترِ کشور‌های دنیا در دسترس است (البته ایران جزو این کشور‌ها نیست). در این بازی کاربران می‌توانند با دلار آمریکا پول این بازی را بخرند و با پول خود در این بازی هر کاری که می‌خواهند انجام دهند. در متاورس کاربران آن قادر خواهند بود که از همه حواس پنجگانه خود استفاده کنند. در متاورس کاربران آن احساسات دارند. گاهی شاد می‌شوند و گاهی غمگین. متاورس دو نسخه دارد: ۱ و ۲. در متاورس، کاربران احتمالاً روی یک تخت می‌خوابند و آواتار آن‌ها در دنیایی سه بعدی با کیفیت فوق‌العاده بالا بیدار می‌شود و با آواتار‌های دیگر و عوامل فرم‌افزاری ارتباط برقرار می‌کند.

متاورس نسخۀ یک (Metaverse ۱.۰)
در متاورس نسخۀ یک، آواتار انسان‌ها هر کاری که بخواهد می‌تواند انجام دهد. در متاورس انسان‌ها زندگی بی‌نهایت را تجربه خواهند کرد. آیندنگران پیش‌بینی کرده‌اند در متاورس هیچ چیز به نام حریم شخصی وجود ندارد، چون زمانی که انسان به این تکنولوژی دست یابد، دولت‌ها خیلی راحت می‌توانند به ذهن و افکار دیگران دسترسی داشته‌باشند. علاوه بر این، هکران قادر خواهند بود آواتار و زندگی آواتار شما را هک کنند و کنترل آواتار شما را تا پیش از دستگیری خودشان در دست داشته‌باشند.

متاورس نسخۀ دو (Metaverse ۲.۰)
متاورس نسخۀ دو بسیار شبیه به متاورس یک است. فقط چند تفاوت دارد. در متاورس دو، کسی که به این دنیا سفر کند دیگر قادر نخواهد بود به دنیای خود برگردد. همچنین آواتار انسان‌ها در این نسخه فقط می‌تواند کار‌هایی که می‌تواند در واقعیت انجام دهد را در این نسخه انجام دهد. در این نسخه مانند زندگی واقعی، قانون‌هایی وجود دارد و همین‌طور افرادی هم برای وضع قانون و اجرای آن‌ها وجود دارند. برخی از صاحب نظران معتقدند ما شاید همین الان هم در متاورس باشیم.

مشکلات و خطرات احتمالی متاورس
از آنجایی که متاورس یک فناوری تازه است، تحقیقات طولانی مدتی درباره تاثیرات فیزیکی و روانشناختی آن بر انسان انجام نشده‌است. بازی‌هایی که با هدست‌های حقیقت مجازی و حقیقت افزوده انجام می‌شوند، امکان دارد به افسردگی، تنها شدن فرد یا خشونت و آزار به خود منجر شود. این فناوری، ریسک‌هایی برای سیستم‌های سیاسی، اقتصادی و جوامع در کشور‌های مختلف دارد. به‌عنوان مثال امکان دارد متاورس تأثیری نامحسوس بر امنیت فرهنگی و سیاسی یک کشور داشته‌باشد. همچنین امکان دارد این فناوری مشکلات اجتماعی جدیدی را به وجود بیاورد. از آنجائیکه متاورس با کمک فناوری‌های غوطه‌ور شدن در فضای مجازی (واقعیت افزوده و حقیقت مجازی) توسعه می‌یابد، این امر امکان دارد روی نوجوانان تأثیر منفی بگذارد و اعتیادآور باشد.