کلیات
کمبود آب یا کمیابی آب (انگلیسی: Water scarcity) شامل تنش آب، کمآبی و بحران آب است. مفهوم تنش آب نسبتاً جدید است. تنش آب مشکل در یافتن منابع آب شیرین برای استفاده است، که علت آن تخلیه منابع است. بحران آب وضعیتی است که در آن آب قابل آشامیدن و غیر آلوده در یک منطقه کمتر از تقاضای آن است.
کمآبی یعنی نبود منابع آب شیرین برای تأمین تقاضای آب متعارف. کمآبی، به علت خشکسالی، فقدان بارندگی و آلودگی نیز ایجاد میشود. کمآبی، از نظر تأثیر بالقوهای که در طی دههٔ آینده میتواند داشته باشد، در سال ۲۰۱۹ توسط مجمع جهانی اقتصاد به عنوان یکی از بزرگترین خطرات جهانی ذکر شدهاست. دلایل کمآبی از برآورده نشدن جزئی یا کامل تقاضا، رقابت اقتصادی بر سر کیفیت و کمیت آب، اختلاف بین کاربران، تخلیه و کاهش برگشتناپذیر آب زیرزمینی و اثرات منفی بر روی محیط زیست، است. دو سوم جمعیت جهان (۴ میلیارد نفر)، حداقل یک ماه از سال را در شرایط کمآبی شدید به سر میبرند. ۵۰۰ میلیون نفر در جهان، در تمام طول سال با کمآبی شدید مواجه هستند. نیمی از بزرگترین شهرهای جهان، کمآبی را تجربه میکنند.
تنها ۰٫۰۱۴ درصد از کل آب روی زمین، شیرین و به آسانی قابل دسترس است. ۹۷ درصد از آب باقی مانده، شور است، و دسترسی به مابقی آن که کمی کمتر از ۳ درصد میباشد، دشوار است. در مقیاس جهانی و از نظر فنی، مقدار کافی آب شیرین وجود دارد. با این حال، به دلیل توزیع نابرابر آب که با تغییرات اقلیمی تشدید شده، ممکن است بعضی مناطق بسیار مرطوب و بعضی بسیار خشک شده باشند. همچنین افزایش شدید تقاضای آب برای صنعت در دهههای اخیر، بشر را با بحران آب مواجه ساختهاست. در صورت ادامه روند فعلی، انتظار میرود که در سال ۲۰۳۰، تقاضا، ۴۰ درصد بیش از منابع شود.
عدم هماهنگی جغرافیایی و زمانی بین تقاضا و دستیابی به آب شیرین، دلیل عمدهٔ کمآبی جهانی است. افزایش جمعیت جهان، ارتقا و بهبود استانداردهای زندگی، تغییر الگوهای مصرف، و توسعهٔ آبیاری کشاورزی اصلیترین دلایل افزایش جهانی تقاضای آب است.
عواملی مانند تغییر اقلیم، خشکسالی، سیل، جنگلزدایی، افزایش آلودگی، گازهای گلخانه ای و استفاده بیهوده از آب میتوانند باعث کمبود منابع شوند. سالانه، آب شیرین کافی برای تأمین این تقاضا در سطح جهان وجود دارد، اما تغییرات مکانی و زمانی این تقاضا و تفاوت در دسترسی به آب، بسیار زیاد است و سبب بروز کمآبی (فیزیکی) در بخشهایی از جهان در زمانهای خاصی از سال میشود. به علت تنوع هیدرولوژیکی طبیعی، کمبود آب در طول زمان متفاوت است اما بیش از این، تابعی از سیاستهای اقتصادی حاکم، و رویکردهای برنامه ای و مدیریتی است. انتظار میرود که این کمبود، با توسعه اقتصادی شدت یابد، اما اگر به درستی شناسایی شود، بسیاری از عواقب آن قابل پیشبینی، جلوگیری یا کاهش است.
برخی کشورها اثبات کردند که جدا شدن مصرف آب از رشد اقتصادی امکانپذیر است؛ مثلاً در استرالیا، بین سالهای ۲۰۰۱ و ۲۰۰۹، در حالی که رشد اقتصادی بیش از ۳۰ درصد بود، مصرف آب تا ۴۰ درصد کاهش یافت. هیئت منابع بینالمللی سازمان ملل متحد اظهار داشت که دولتها به سرمایهگذاریهای کلان در راه حلهای بسیار ناکارآمد که عموماً نه از نظر زیستمحیطی ماندگار هستند و نه از نظر اقتصادی مناسبند، تمایل دارند؛ پروژههای عظیمی مثل سدها، کانالها، خطوط انتقال آب و مخازن آب، جزو این موارد محسوب میشوند. بر اساس نظر ایشان، مقرون به صرفهترین راه جداسازی مصرف آب از رشد اقتصادی، این است که دولتها برنامههای مدیریتی جامع آب را ایجاد کنند که کل چرخه آب، از منبع تا توزیع، مصرف اقتصادی، تصفیه، بازیابی، استفاده مجدد و بازگشت به محیط را در نظر بگیرد.
عرضه و تقاضا
کل مقدار آب شیرینی که بر روی زمین، به شکل آب سطحی یا آب زیرزمینی (مثلا در آبخوانها) به آسانی در دسترس است، ۱۴۰۰۰ کیلومتر مکعب میباشد. از این مقدار کلی فقط ۵۰۰۰ کیلومتر مکعب مورد مصرف و استفاده مجدد بشر قرار میگیرد؛ بنابراین از نظر تئوری، برای تأمین تقاضای جمعیت فعلی جهان که بیش از ۷ میلیارد نفر است بیش از حد کافی، آب شیرین وجود دارد و حتی رشد جمعیت تا ۹ میلیارد نفر یا بیشتر را پشتیبانی میکند. با این حال، به علت توزیع نابرابر جغرافیایی و بویژه مصرف نابرابر آب، در بعضی مناطق جهان و برای بعضی جمعیتها، آب، یک منبع کمیاب است.
کمیابی به عنوان پیامد مصرف، در درجه اول، از استفاده گسترده آب در کشاورزی/دامپروری و صنعت ناشی میباشد. عموماً، مردم کشورهای توسعه یافته نسبت به مردم کشورهای در حال توسعه روزانه حدود ۱۰ برابر آب بیشتری مصرف میکنند. بخش اعظم این مصرف، غیر مستقیم است و مربوط به فرآیندهای تولیدی صنعتی و کشاورزی پر مصرف (آب)، در زمینه کالاهای مصرفی مثل میوه، دانههای روغنی و پنبه میباشد. به دلیل اینکه بسیاری از این زنجیرههای تولید جهانی شدهاند میزان زیادی آب برای تولید کالاها در کشورهای در حال توسعه مورد استفاده قرار میگیرد و آلوده میشود (بیش از آنچه که) برای مصرف در کشورهای در حال توسعه در نظر گرفته شدهاست.
شرکت آب و فاضلاب استان تهران با صدور اطلاعیهای، ضمن اشاره به اینکه تهران به میزان ۱۰۰ روز مصرف شهروندان نسبت به سال گذشته با کمبود آب مواجه است از پایتخت نشینان خواست با ۱۰ درصد کاهش مصرف این شرکت را را در گذر از پاییز کم بارش یاری کنند.
کد خبر: ۱۰۸۱۳۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۹
شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی شرایط دریافت کارت هوشمند سوخت المثنی را اعلام کرد.
کد خبر: ۱۰۷۴۱۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۳
مردم سرزمین هزاران چشمه این روزها با مشکل کمآبی و تنش آبی شدید مواجه هستند، چشمهها و چاههای آب یکی پس از دیگری خشک میشود، باتوجه به کاهش نزولات آسمانی در سال آبی جاری، خشکسالی در چهارمحال و بختیاری تشدید شده و تبعات این پدیده امروز گریبانگیر مردم است، بسیاری از شهرها و روستاهای این استان برای دسترسی به آب شرب سالم با مشکل مواجه هستند.
کد خبر: ۱۰۷۳۱۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۹
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب ایران گفت: ٣٠٠ شهر کشور به دلیل کمی بارش در وضعیت تنش آبی قرار دارند.
کد خبر: ۱۰۶۸۸۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۸
یک عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: اگر وضعیت منابع آب استان اصفهان به همین شکل فعلی باشد و تدبیر لازم برای حل مشکلات آبی این استان اندیشیده نشود کمتر از ۱۰ سال دیگر اصفهان قابل سکونت نخواهد بود.
کد خبر: ۱۰۶۸۲۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۵
جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی تحت تاثیر دو موضوع مهم قرار داشت؛ قطعی برق و کمبود آب . نمایندگان از خاموشیهای اخیر و قطعی چند ساعته آب گلایه کردند و حتی مسئول مستقیم این وضعیت را رییس دولت خواندند.
کد خبر: ۱۰۶۴۷۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۷
هر ساله با آغاز زمان فصل برداشت کشت اصلی برنج با توجه به فضای موجود، کشت دوم در دستور کار کشاورزان قرار میگیرد و از آن جایی که نقطه نظرهای متعددی پیرامون کشت برنج در دستگاهها مطرح میشود، اما در سال جاری به دلیل کمبود آب کشت دوم ممنوع اعلام شده است.
کد خبر: ۱۰۶۴۴۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۶
با فرا رسیدن فصل تابستان و گرما و کمبود آب در اصفهان، اهالی این شهر با قطعی بلند مدت آب در طول روز مواجه بودهاند، آبرسانی اضطراری به صورت سیار همهروزه با ۴۰ دستگاه تانکر در سطح شهر در حال انجام است.
کد خبر: ۱۰۶۳۲۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۰
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران از ورود استان تهران به وضعیت نارنجی یعنی هشدار کم آبی خبر داد و گفت: قطع آب مشترکان بدمصرف از مردادماه در دستور کار خواهد بود.
کد خبر: ۱۰۶۱۹۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
هر ساله با آغاز زمان فصل برداشت کشت اصلی برنج با توجه به فضای موجود، کشت دوم در دستور کار کشاورزان قرار میگیرد اما در سال جاری به دلیل کمبود آب کشت دوم ممنوع اعلام شده است.
کد خبر: ۱۰۶۱۵۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۲
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، خشکسالی یک بحران جهانی پنهان است که در صورت بی توجهی و اقدام نکردن فوری برای مدیریت آب و زمین، به پاندمی بعدی جهان تبدیل خواهد شد؛ اما هیچ واکسنی برای درمان این پاندمی وجود ندارد.
کد خبر: ۱۰۶۰۱۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۵
تغییرات آب و هوایی زمین و ذوب شدن یخچالهای طبیعی موجب بروز تغییرات مهمی در منابع آب قاره آسیا شده است که زندگی بیش از یک میلیارد نفر از ساکنین این قاره را تحت تاثیر قرار میدهد.
کد خبر: ۱۰۵۷۸۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۴
«آب» همواره یکی از مسایل اقلیم خشک و نیمهخشک ایران بوده و امسال با کاهش قابل توجه بارندگیها به دغدغهای بسیار جدیتر تبدیل شده است. در این شرایط رویکرد دولت سیزدهم به مدیریت «آب» از اهمیت بسیاری برخوردار است. یک کارشناس حوزه آب و خاک عرضه مازاد آب را مترادف با مصرف و تقاضای بیشتر آب میداند و به دولت آینده پیشنهاد میدهد که در حوزه مدیریت آبی به مقوله مدیریت تقاضا بپردازد و از مدیریت عرضهمحور خودداری کند.
کد خبر: ۱۰۵۷۱۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۰
بحران آب چندین سال است که مهمان ناخوانده ایران شده، مهمانی که در سالهای تر خوش سفر و در سالهای خشک بسیار بد سفر می شود و ۱۴۰۰ ظاهرا از آن سالهای خشک و بی آبی است که حتی شائبه جیره بندی آب را هم ایجاد کرده است.
کد خبر: ۱۰۵۶۵۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۱۷
کمبود آب در بدن افراد ساکن کرهی زمین به مرحله خطرناکی رسیده است .بسیاری از افراد برخلاف عدم وجود علائم ظاهری، از کم آبی مفرط در بافتهای بدنی رنج میبرند. این معضل در مناطق گرمسیر و در فصل تابستان نمود بیشتری پیدا میکند و ممکن است ضایعات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
کد خبر: ۱۰۵۶۳۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۱۶
از ابتدای سال آبی تاکنون آنقدر بارندگی در استان خراسان رضوی کم بود و فصلهای پاییز و زمستان کمبارشی را پشت سر گذاشتیم که خیلی از کارشناسان از آن به عنوان کمبارانترین سال آبی در ۵۰ سال گذشته یاد می کنند.
کد خبر: ۱۰۵۴۵۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۶
آب که بود آبادانی هم بود. زندگی هم جریان داشت. لب های دشت های تفتیده ی جنوب اما دیگر از بی آبی خشکیده است. دیگر آبی نیست، هرچه بود تمام شد!
کد خبر: ۱۰۵۳۴۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۱
سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس از بررسی مشکلات صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی با حضور مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی در جلسه این کمیسوین خبر داد.
کد خبر: ۱۰۵۲۳۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۶
سخنگوی صنعت برق گفت: این امکان وجود دارد که بتوانیم وسایل سرمایشی ادارات را از دور نظارت و مانیتور کنیم و در صورتی که اضافه مصرف مشاهده شد، برقشان را کنترل و یا قطع میکنیم.
کد خبر: ۱۰۴۷۷۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۳
رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی از خشکسالی شدید و بیسابقه در ایران خبر داد و گفت: دستگاههای ذیربط باید باتوجه به درنظر گرفتن این شرایط برای مصرف آب موجود در کشور برنامهریزی کنند و ارزش قطره قطره آب را بدانند چراکه درحالحاضر کمبود آب جدی است.
کد خبر: ۱۰۴۷۳۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۱