نشست کاخ سفید؛ تلاش برای ترمیم روابط آمریکا و ترکیه

به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری رویترز، دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا سال ۲۰۱۲ در جریان مراسم افتتاح برج ترامپ در شهر استانبول ترکیه خطاب به حاضران در مراسم افتتاحیه گفته بود: "رجب طیب اردوغان، مرد بسیار خوبی است و شما را به خوبی به جهانیان معرفی می‌کند."

ترامپ همچنین از زمانی که به عنوان رییس جمهور آمریکا زمام امور را در دست گرفته صریحا از رجب طیب اردوغان، همتای ترک خود و سبک زمامداریش تعریف کرده و وی را یک "دوست و بدون شک یک رهبر خوب" خطاب کرده است.

این علاقه‌ ترامپ به اردوغان که قرار است روز پنجشنبه با یکدیگر در کاخ سفید دیدار کنند از سوی بسیاری به عنوان تنها دلیل عدم فروپاشی کامل روابط آمریکا و ترکیه تلقی شده است؛ روابطی که به خاطر اختلافات بر سر مسائل گوناگون به شدت خدشه‌دار شده است.

سونر کاگاپتای، مدیر برنامه تحقیقات ترکیه در موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن ضمن هشدار دادن نسبت به خصومت و دشمنی عمیق در داخل بوروکراسی‌های این دو متحد ناتو، گفت: رهبران آمریکا و ترکیه به عنوان دو رییس جمهور قدرتمند کشش و علاقه خاصی به یکدیگر دارند.

وی ادامه داد: بخش ترامپ – اردوغان روابط ترکیه – آمریکا، تنها بخشی از شرایط کنونی است. اعتماد میان نهادهای دولتی دو کشور فرسایش یافته و خشم قابل توجهی در ترکیه نسبت به آمریکا و بالعکس وجود دارد.

پس از آنکه اردوغان حمله نظامی را علیه متحدان کرد آمریکا در سوریه آغاز کرد و به حضور آمریکا در شمال سوریه پایان داد واشنگتن و آنکارا ماه گذشته وارد یک مرحله بحرانی جدید آن هم به خاطر سوریه شدند. ماه‌ها قبل آمریکا به خاطر تسلیم ترکیه برای خرید سیستم‌های دفاع موشکی روسیه بسیار عصبانی شده بود.

ترکیه تهدیدهای آمریکا برای اعمال تحریم علیه آنکارا را کم اهمیت جلوه داد و شروع به دریافت نخستین محموله‌های سامانه‌های دفاع موشکی اس ۴۰۰ از روسیه در ماه ژوییه کرد. در مقابل، واشنگتن، ترکیه را از برنامه جنگنده‌های اف ۳۵ که آنکارا یکی از سازندگان و خریداران آن بود خارج کرد، اما تاکنون هیچ تحریمی علیه ترکیه اعمال نکرده است.

این اقدام خشم کنگره آمریکا را برانگیخت؛ خشمی که در حال حاضر به دنبال حمله نظامی آنکارا به سوریه برای سرکوب شبه نظامیان کرد که اصلی‌ترین شریک واشنگتن در مبارزه با داعش محسوب می‌شدند بیش از پیش افزایش یافته است.

اعضای نمایندگان مجلس آمریکا ماه گذشته تحریم‌هایی را برای مجازات ترکیه به خاطر عملیات‌اش در سوریه تصویب کردند در حالی که اعضای کلیدی سنا از جمله لیندسی گراهام متعهد شدند تا اگر آنکارا کردها را به خطر بیندازد این تحریم‌ها را عملی کنند.

مجلس نمایندگان همچنین با یک قطعنامه غیرالزام‌آور برای به رسمیت شناختن کشتار ۱.۵ میلیون ارامنه در ۱۰۰ سال پیش توسط ترک‌ها به عنوان نسل‌کشی موافقت کرد؛ اقدامی که برای اولین بار صورت گرفته و خشم آنکارا را به همراه داشت. برخی قانون‌گذاران آمریکایی نیز روز دوشنبه در نامه‌ای از ترامپ خواسته بودند تا دعوت از اردوغان برای سفر به آمریکا را باطل کند.

اردوغان تاکنون توانسته تا از تحریم‌های آمریکا اجتناب کند، اما رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز یکشنبه تاکید کرده بود که این تهدید واقعی است.

وی گفت: اگر ترکیه سامانه‌های اس ۴۰۰ را کنار نگذارد احتمال اعمال تحریم‌ها بسیار قوی خواهد بود. ترکیه تاثیر این تحریم‌ها را احساس خواهد کرد.

اما اختلاف این دو متحد ناتو بسیار فراتر از مساله سوریه و روسیه است. اگرچه واشنگتن در مقابل خودگامگی اردوغان سکوت کرده اما می‌خواهد که آنکارا اتهامات علیه کارمندان کنسولگری آمریکا در ترکیه را لغو کند.

آنکار نیز مدت‌هاست که خواستار استرداد فتح‌الله گولن، روحانی منتقد ترکیه و مستقر در آمریکا شده؛ چرا که وی را رهبر کودتای نافرجام ۲۰۱۶ ترکیه می‌داند و از سوی دیگر نیز اتهامات آمریکا علیه "هالک بانک" ترکیه به خاطر نقض تحریم‌های ایران همچنان ادامه دارد.

یکی از مقامات ارشد دولت واشنگتن گفت: اصلی‌ترین اهداف دولت ترامپ برای نشست روز چهارشنبه این است که اردوغان را متقاعد کند برنامه‌ها برای استفاده از سامانه‌های دفاع موشکی اس ۴۰۰ را کنار بگذارد و با یک آتش‌بس دائمی در سوریه موافقت کند.

این مقام با اشاره به این دو موضوع تاکید کرد که ما می‌خواهیم بیش از پیش بر این دو موضوع تمرکز کنیم.

دو تن از مقامات آمریکایی گفتند: اگر ترکیه موافقت کند واشنگتن می‌تواند نهایتا به آنکارا اجازه دهد تا به پروژه جنگنده‌های اف ۳۵ بازگردد و یک توافق تجاری ۱۰۰ میلیارد دلاری را پیشنهاد خواهد داد، اما آنکارا تاکنون مخالف این موضوع بوده است.

یکی از مقامات ارشد ترکیه گفت: چیزی شبیه این‌که ترکیه از خرید اس ۴۰۰‌های خود عقب‌نشینی کند به هیچ وجه در برنامه وجود ندارد.

ترامپ از زمان اعلام تصمیم‌اش در ماه دسامبر برای خروج تمامی نیروهای آمریکایی از سوریه برنامه‌های خود را نرم‌تر کرده و با حفظ تعدادی از نیروهای آمریکایی در شمال شرق سوریه موافقت کرده است.

به عنوان بخشی از این برنامه واشنگتن می‌خواهد به همکاری با نیروهای سوریه دموکراتیک در این منطقه به منظور تحت فشار گذاشتن داعش ادامه دهد.

یکی از مقامات ارشد ترکیه گفت: حضور سربازان آمریکایی در میادین نفتی در سوریه مغایر با روح آن چیزی است که در سوریه انجام شده است. حمایت آمریکا از "یگان‌های مدافع خلق" یکی از بزرگترین تهدیدات برای روابط میان ترکیه و آمریکا در سال‌های پیش‌رو محسوب می‌شود. این مساله در جریان دیدار روز چهارشنبه به شدت تاکید خواهد شد.

علی‌رغم این اختلافات آنکارا همچنان امیدوار است و به تماس تلفنی گرم رهبران این دو متحد ناتو در هفته گذشته اشاره دارد.

مقام مسئول ترکیه‌ای افزود: من معتقدم که با حمایت شخصی ترامپ این سفر اردوغان به آمریکا به حل مشکلات کمک خواهد کرد. تماس تلفنی اخیر بیانگر این مساله بوده است.