فاصله ۶۰۰ تومانی نرخ خرید تضمینی گندم با خواسته کشاورزان؛ آیا باز هم گندم‌ها به انبار‌ها خواهند رفت؟

عباس کشاورز معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: میزان گندم در صورتی به صورت کامل به بازار عرضه می‌شود که قیمت خرید تضمینی برای تولیدکنندگان گندم مقرون به صرفه باشد. علی ربیعی سخنگوی دولت در نشست خبری خود گفت: بنا بر مصوبه شورای اقتصاد نرخ خرید تضمینی گندم امسال ۲۲۰۰ تومان تعیین شده است. این نرخ اعلامی، فاصله چشمگیری با خواسته کشاورزان دارد.

به گزارش تابناک اقتصادی، در دنیای امروزی دولت ها در تلاش هستند تا با اتخاذ سیاست های مناسب، امنیت غذایی برای مردم را فراهم کنند. به همین منظور دولت ها سعی می کنند تا برنامه ریزی های لازم جهت تامین محصولات اساسی و استراتژیک را داشته باشند.

یکی از کالاهای اساسی و استراتژیک که همواره نیاز است تا برای تامین آن برنامه ها و سیاست های درستی اتخاذ شود، گندم می باشد. اما اینکه چرا گندم به عنوان یک کالا و محصول استراتژیک و اساسی شناخته می شود باید گفت که اولاً تعداد عرضه کنندگان گندم در دنیا انگشت شمارند، ثانیاً صادرکنندگان گندم عمدتاً از کشورهای ثروتمند و پیشرفته جهان می باشند که بر اقتصاد جهان تسلط داشته و در نتیجه بر تجارت این محصول نیز تسلط دارند و ثالثاً کشورهای صادرکننده گندم عمدتاً از کشورهای با قدرت سیاسی و نظامی بسیار بالا هستند که قادرند از این موضوع در مواقع حساس به نفع خود استفاده کنند. از سوی دیگر تولید کافی گندم برای ایران از اهمیت بسزایی برخوردار است چرا که طبق آمار سرانه مصرف گندم در ایران بیش از 2 برابر متوسط جهانی است.

لذا دولت ها از نرخ خرید تضمینی گندم به عنوان یک سیاست حمایتی در راستای افزایش سطح زیر کشت گندم و ارتقا تولید این محصول کشاورزی جهت بی نیازی از واردات استفاده می کنند. تجربه سال های اخیر نشان داده است هر گاه نرخ خرید تضمینی گندم نزدیک به نرخ پیشنهادی و منطقی کشاورزان بوده، دولت ها در زمینه تامین گندم با مشکلی مواجه نشده اند اما هر گاه این نرخ خرید تضمینی از خواسته کشاورزان فاصله داشته است، دولت ها مجبور شده اند در نهایت به واردات گندم و خروج ارز از کشور تن دهند.

در سال زراعی گذشته (97-98) نرخ خرید تضمینی گندم با خواسته کشاورزان فاصله داشت. به همین جهت کشاورزان گندم کمتری را به دولت فروختند و هم اکنون دولت با کمبود گندم برای تامین آرد و نان که از نیازهای اساسی مردم می باشد، مواجه است.

عباس کشاورز معاون وزیر جهاد کشاورزی طی مصاحبه ای در مورخه 9 مهر ماه 1398 با اشاره به اینکه میزان گندم در صورتی به صورت کامل به بازار عرضه می‌شود که قیمت خرید تضمینی برای تولیدکنندگان گندم مقرون به صرفه باشد، گفت: در یکسال زراعی گذشته ۱۴ میلیون تن گندم تولید شد و از مناسب ترین سال ‌های تولید بود، اما شرایط خرید تضمینی باعث شد تا کشاورزان رغبتی به فروش محصول خود نشان ندهند و به همین دلیل سه میلیون تن گندم در انبارها مانده است.

وی ادامه داد: این کشاورزان منتظر سال زراعی جدید هستند تا بلکه محصولات خود را با قیمت مناسب به فروش برسانند.

حالا با توجه به انبار شدن سه میلیون تن گندم در انبارها به دلیل مناسب نبودن نرخ خرید تضمینی گندم، پرسش این است که برای سال زراعی جاری نرخ خرید تضمینی گندم چند اعلام شد و آیا این نرخ اعلامی با خواسته کشاورزان منطبق است؟

در ابتدا باید گفت، طبق قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی، به منظور حمایت از تولید محصولات اساسی کشاورزی و ایجاد تعادل در نظام تولید و جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی و ضرر و زیان کشاورزان، دولت موظف است همه ساله خرید محصولات اساسی کشاورزی (گندم، برنج، جو، ذرت، چغندرقند، پنبه وش، دانه های روغنی، چای، سیب زمینی، پیاز و حبوبات) را تضمین نموده و حداقل قیمت خرید تضمینی و مصوب را قبل از آغاز هر سال زراعی (آخر شهریور ماه) از طریق رسانه های عمومی اعلان نماید.

در سال جاری با پایان شهریور ماه خبری از اعلام نرخ خرید تضمینی گندم نشد تا اینکه در 8  مهر ماه 1398 سرانجام این نرخ توسط علی ربیعی سخنگوی دولت اعلام شد. ربیعی در نشست خبری خود گفت: بنا بر مصوبه شورای اقتصاد نرخ خرید تضمینی گندم امسال ۲۲۰۰ تومان تعیین شده است.

این قیمت در حالی برای خرید تضمینی گندم اعلام می شود که رقم مدنظر نهادهای کشاورزی بالاتر از آن است. به عنوان نمونه علی قلی ایمانی نائب رئیس بنیاد توانمندسازی گندمکاران طی مصاحبه ای در مورخه 9 شهریور ماه 1398 به خبرنگار تابناک اقتصادی گفت: با توجه به هزینه‌های تولید و تورم موجود در کشور پیشنهاد این بنیاد برای نرخ خرید تضمینی گندم در سال زراعی جاری بیش از 2550 تومان می باشد. وی طی مصاحبه دیگری در مورخه 8 مهر 1398 گفت: با توجه به اینکه نرخ تورم تولید در بهار امسال ۶۹.۵ درصد بود قیمت خرید تضمینی گندم در سال جاری باید 1190 تومان بیشتر از قیمت خرید این محصول در سال گذشته و معادل 2805  تومان باشد.

هر چند که نرخ خرید تضمینی گندم برای سال زراعی جاری تنها در یک نشست خبری اعلام شده و هنوز به صورت رسمی اعلام نشده است اما همان گونه که ملاحظه می شود باز هم نرخ اعلام شده از سوی دولت برای خرید تضمینی گندم با آنچه مد نظر کشاورزان می باشد و هزینه های آن ها را پوشش می دهد فاصله ای تقریباً 600 تومانی دارد. اگر بخواهد وضعیت به همین منوال پیش برود باید گفت در سال زراعی جاری نیز باید شاهد جولان دلالان در گندم زارها جهت خرید گندم از کشاورزان باشیم و همچنین گندم ها به انبارها جهت فروش با قیمت بالاتر سرازیر شوند که در دو صورت بازندگان اصلی کشاورزان، خانوارها خواهند بود.