ورود ژیان به ایران و تعیین حداقل دستمزد کارگران در سال 1345

امروز مصادف است با ورود خودروی ژیان به خیابان های تهران. همچنین تعیین نرخ حمل و نقل توسط بنگاه راه آهن در 1314 و تعیین دستمزد کارگران توسط دولت در سال 1345،  از جمله خبرهای امروز است.

به گزارش تابناک اقتصادی، تاریخ اقتصاد ایران و جهان آینه ای است تمام نما از رویدادهای اقتصادی که در گذشته رخ داده است و بیانگر ریشه های تاریخی بسیاری از واقعیت های امروز ایران و جهان است. موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی هفدهم فروردین ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است. 

17 فروردین 1314: از روز 17 فروردین سال 1314 قرار شد که نرخ ‌های معینی از سوی بنگاه راه‌آهن بابت حمل گله‌ های گاومیش، گاو، اسب، قاطر، گوساله، گوسفند و بز از صاحبان این ‌طور حیوانات دریافت شود، پیش از این قانون و آیین‌نامه نرخ‌ های فله‌ای از آنان دریافت می‌شد، ولی براساس آیین‌ نامه جدید قرار شد که کرایه حمل گاو و گاومیش با راه‌آهن از قرار هر فرسنگی 24 سانتیم باشد. 24 سانتیم (یا صدم) همان تبدیل شدن پول فرانک (فرانسه) به صد قسمت بود که هر قسمت آن را یک صدم یا سانتیم می‌گفتند و ده ‌شاهی ایران در آن روزگار معادل 50 سانتیم بود و بر این اساس حمل دیگر حیوانات نیز با همین واحد میزان می ‌شد به طور مثال: اسب و قاطر 12 سانتیم ـ گوساله 6 سانتیم ـ گوسفند و بز 5 سانتیم کرایه گرفته می‌شد. البته بنگاه راه‌آهن برای حمل دیگر کالاها نیز نرخ ‌های دیگری تعیین کرد. بنگاه راه‌آهن همچنین موظف بوده است هر تغییر و تبدیلی در نرخ‌ها را یک ماه قبل اعلام و به در و دیوارهای اماکن عمومی و ایستگاه‌ها و مساجد و معابر و منزلگاه راه آهن بچسباند. 

17 فروردین 1345: دولت روز 17 فروردین سال 1345 با صدور اطلاعیه ‌ای در جراید دستمزد کارگر ساده روزمزد را روزانه 70 ریال (7 تومان) و کارگر نیمه ماهر را 100 ریال اعلام کرد. در همین حال جراید به اعلام قیمت‌ های برخی کالاها در آن روز پرداختند و نوشتند: امروز 17 فروردین 1345 هر کیلوگرم گوشت گوسفند 50 ریال و هر کیلوگرم گوشت گوساله 40 ریال است، در آن روز همچنین اعلام شد هر دلار آمریکا 66 ریال و هر مارک آلمان 17 ریال به پول ایران ارزش دارد و قیمت یک قالی 12 متر مربعی دستباف اراک 22000 ریال است. البته برخی از جراید نیز دستمزد یک تحصیل کرده دیپلمه را در آن زمان 600 تومان ذکر کرده‌اند و گفته‌ اند که حقوق یک معلم نیز اکنون بین 350 تا 450 تومان است. یک مسوول کشیک شبانه اگر هر شب تا صبح می‌توانست در یک کارخانه مواظب اوضاع خط تولید در شیفت باشد به غیر از 500 تا 700 تومان حقوق ماهانه مبلغ 75 تومان نیز اضافه کار بگیرد، با این حال یک لیسانسه به محض استخدام در آن سال می‌توانست  تا 2200 تومان حقوق بگیرد.

17 فروردین 1348: اگرچه نخستین اتومبیل‌ های فرانسوی در ایران به نام «ژیان» اواخر سال 1347 تولید شدند، اما جراید کشور روز 17 فروردین سال 1348 را به عنوان ورود نخستین گروه از اتومبیل‌های ژیان به خیابان‌های تهران اعلام کرده‌ اند. این اتومبیل توسط شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران تولید شد که در سال 1345 با سرمایه اولیه 160 میلیون ریال در ایران تاسیس شده بود و نخستین محصولات آن ژیان، پیکاپ، آهو و اتومبیل‌های رنوی 2 درب و 4 درب و عرضه و فروش لوازم یدکی آنها بود. ژیان خودروی کوچکی بود که متناسب با ترددهای درون شهری و برای تامین نیاز یک خانواده کم جمعیت با حداقل قیمت و هزینه نگهداری طراحی شده بود. محبوبیت زیاد این خودرو به دلیل قیمت ارزان و مصرف بسیار کم بنزین آن بود. ژیان برای سال ها در یک مدل و به صورت سواری هاچ بک تولید می شد اما پس از سال ۱۳۵۳ بر تنوع مدل ژیان های تولیدی افزوده شده و مدل وانت این خودرو با نام "ژیان مهاری" و "ژیان پیکاپ" (وانت اتاق دار) تولید شد. این خودرو به نوعی رقیب "پیکان" تولیدی در شرکت ایران خودرو بود. ژیان به دلیل حجم موتور پایین تر، قیمت کمتری نیز نسبت به پیکان داشت. در اوایل تولید این خودروها در ایران، پیکان به قیمت حدود ۱۷ هزار تومان و ژیان به قیمت حدود ۱۲ هزار تومان به فروش می رسید. پایین بودن حجم (قدرت) موتور ژیان موجب شده بود که این خودرو از توان لازم برای حرکت در خیابان های سربالایی برخوردار نباشد به همین دلیل خانواده هایی که از وضع مالی مناسب تری برخوردار بودند پیکان را به ژیان ترجیح می دانند به ویژه آنکه ژیان چندان مناسب تردد در جاده های بین شهری نبود. در آن روزگار جوانان زیادی از ژیان و ژیان مهاری استقبال کردند. تولید این خودرو پس از سال 1357 به تدریج متوقف شد. بعد از انقلاب شرکت تولیدی سیتروئن ایران به «سایپا» تغییر نام داد و در تیرماه 58 به مالکیت دولت در آمد و از سال 1360 به بعد تحت سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی ایران قرار گرفت.

انتشار کتاب وضعیت طبقه کارگر 

6 آوریل 1845: در سال 1845 کتاب وضعیت طبقه کارگر توسط فردریش انگلس در انگلستان منتشر شد. انگلس این کتاب را در تبیین اوضاع صنعت، زندگی کارگران و اهداف و مسائل اتحادیه ها و تشکل های نوپدید صنعتی نوشت.  او با نگاهی جزئی نگر و انتقادی وضعیت خاص  کار و کارگران در دوران انقلاب صنعتی  و قوانین کار را بررسی کرد. این کتاب در بازنگری  و تشریح مناسبات کارگری و کارفرمایی تاثیر شگرفی بر جای نهاد و از جمله کتاب های تاریخ ساز قرن نوزدهم به شمار می‌آید.

منابع:

آرشیو دنیای اقتصاد/ ویکی پدیا