چند سینما در سال ۹۳ تعطیل خواهد شد؟

برآیند سی و دومین جشنواره فیلم فجر چنین متصور می‌سازد که هرچند آثار بسیاری از بزرگان سینما برای یک سال پیش روی در صف اکران است، امید چندانی به فروش چشمگیر این آثار نیست و وضعیت نگران کننده اقتصاد سینما، می‌تواند در سال ۹۳ به مراتب نگران‌کننده‌تر از سال ۹۲ شود؛ واقعه‌ای که از هم اکنون می‌توان عملی‌ترین راهکار را برایش اجرا‌ کرد و مخاطب را با سینما آشتی داد.

به گزارش «تابناک»، با ارزیابی‌ اقتصادی تولیدات عرضه شده در جشنواره فیلم فجر، مشخص می‌شود ‌بسیاری از آن‌ها توجیه اقتصادی نداشتند و توان بازگرداندن هزینه تولیدشان را از طریق گیشه ندارند و سرانجام با فروش کپی‌رایت توزیع در شبکه خانگی، بخشی از هزینه‌هایشان را بازمی‌گردانند و برخی حتی با این شیوه‌ها نیز راه به جایی نخواهند برد!

از میان ده‌ها اثر سینمایی به نمایش درآمده در جشنواره سی و دوم، آثار معدودی‌ ـ سوای کیفیت‌ ـ توان جذب مخاطب عام را به گونه‌ای که هزینه‌های تولیدشان بازگردد، خواهند داشت. «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران»، «چ»، «خط ویژه»، «رستاخیز»، «خانه پدری»، «سیزده»، «ناخواسته»، «لامپ ۱۰۰»، «قصه‌ها»، «طبقه حساس»، «عصبانی نیستم»، «کلاشینکف»، «همه چیز برای فروش»، «آرایش غلیظ»، «خواب زده‌ها»، «اشباح»، «متروپل»، «ردکارپت»، «شیار ۱۴۳»، «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو»، عمده شانس‌های سینمای ایران در سال ۹۳ هستند.

اگر این فیلم‌ها به طور متوسط دو میلیارد تومان فروش داشته باشند، سینمای ایران در پایان سال آینده، ۴۰ میلیارد تومان فروش خواهد داشت؛ اما واقعیت آن است که بسیاری از این آثار، چنین رقمی نخواهند فروخت و حتی اگر فروش فیلم‌های ‌حاضر در بخش‌های نوعی تجربه و فیلم‌های راه نیافته به جشنواره را نیز افزود، به این رقم نخواهیم رسید. به جز «رستاخیز» و «چ» که بازگرداندن هزینه تولیدشان در گیشه غیرممکن است و فروش طبیعی نخواهند داشت، برخی از شانس‌های این لیست نظیر «عصبانی نیستم» احتمالاً هیچ‌گاه اکران نخواهند داشت تا مصلحت سینمای ایران رعایت شود!

ارزان‌ترین فیلم این لیست، احتمالاً «ردکارپت» با هزینه ۵۰۰ میلیونی است که برای بازگرداندن هزینه تولیدش، باید بیش از یک میلیارد و صد میلیون فروش داشته باشد که اتفاقاً هم این اثر و هم «کلاشینکف» و «طبقه حساس» که ویژگی مشترک هر سه آن‌ها، نقش آفرینی جذاب عطاران برای مخاطب عام بود، به احتمال زیاد فروش چشمگیری در گیشه خواهند داشت و هزینه تولیدشان را باز‌خواهند گرداند. ‌می‌توان چنین تعبیر کرد، فیلمی با فروش کمتر از یک و نیم میلیارد تومان در سال آینده، فیلم شکست خورده در گیشه است.

درباره «اشباح» مهرجویی و «متروپل» کیمیایی باید صبر کرد و دید‌ آیا همچنان این آثار به واسطه امضای این دو کارگردان، فروش خواهند داشت و اعتبار گذشته‌شان، سرمایه گذارانش را از ورشکستگی نجات می‌دهد یا اتفاق دیگری رخ خواهد داد؟!

محتوای جدی برخی از آثار نیز به رغم خوش ساخت بودن، نگرانی‌هایی را در خصوص فروششان در پی داشته، چرا که کارگردانان این آثار، راه جدی ‌در پیش گرفته‌اند و در صورت شکست آثارشان، شاید در آینده راه دیگری ‌پیش بگیرند. «همه چیز برای فروش» امیرحسین ثقفی، «سیزده» هومن سیدی، «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» روح الله حجازی و «ناخواسته» از جمله این آثار هستند و باید منتقدان از کارگردان‌های جوان این آثار حمایت کنند تا مسیر فیلم‌سازی‌شان، منتهی به گیشه صرف نشود.

برخی دیگر از فیلم‌ها نیز اساساً برای گیشه ساخته شده‌اند. به جز سه فیلم نامبرده که با بازی عطاران پیش رفته و فروششان قطعی است، «خواب زده‌ها» ساخته فریدون جیرانی، «آرایش غلیظ» اثر حمید نعمت الله و «خط ویژه» ساخته مصطفی کیایی از آن جمله هستند که کارگردانی چون جیرانی نیز در پیش از اکران «خواب زده‌ها» اذعان کرد اثرش مفرح و برای خنداندن مخاطب است و ادعای جشنواره‌ای بودن را نداشت.

برخی اعضای هیأت انتخاب فیلم‌های جشنواره سی و دوم پس از دیدن آثار و پیش از آغاز جشنواره درباره اقتصاد سینمای ایران در سال ۹۳ ابراز نگرانی کرده بودند؛ نگرانی که کار‌شناسان خبره حوزه اکران نیز نشان داشته‌اند؛ با این اوصاف، این امید می‌رود که خوش‌بینی «تابناک» درباره فروش همین بیست فیلم نیز قرین صحت باشد، وگرنه باید از هم اکنون این پرسش را مطرح کرد که چند سینما در سال ۹۳ تعطیل می‌شود و محدوده جغرافیایی اکران فیلم‌ها در کشور‌ تا کجا محدود خواهد شد؟!

بی‌‌گمان بخشی از نگرانی‌ها در این باره برگرفته از نبود ‌سیاست‌گذاری منسجم و هدفمند برای جشنواره فجر است، چرا که رویکرد کلی این رویداد سینمایی مشخص نیست که با گیشه نسبت مستقیمی دارد یا توجهش تنها به جنبه‌های هنری آثار است؟ اینچنین است که هم فیلم‌های سینمای بدنه به واسطه نام کارگردان‌هایشان به جشنواره راه می‌یابند و هم فیلم‌های سینمای خاص با مخاطب جشنواره‌ای به این رویداد می‌آیند و در ‌‌نهایت از هر دو گروه نیز در اختتامیه با سیمرغ پذیرایی می‌شود!