اژه‌ای: باید موانع بی اعتمادی طرفین در بازگشت به وطن رفع شود/ در مورد دوتابعیتی‌ها باید به شورای عالی اختیاراتی داده شود/ وزیر امور خارجه: مساله دو تابعیتی ها نیازمند تحول اساسی است

رئیس قوه قضاییه گفت: قطعاً فردی که به خارج از کشور می‌رود و در آنجا ساکن می‌شود، نوع مراودات و رفتارش با افراد ساکن در داخل کشور متفاوت است، این مقوله‌ای است که باید به آن توجه شود.

به گزارش «تابناک»، حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای طی سخنانی در دیدار دبیران کارگروه‌های تخصصی شورای‌عالی امور ایرانیان خارج از کشور و مدیران ذیربط در وزارت امور خارجه، با بیان اینکه از نظر اسلام عزیز، حب‌وطن جزئی از ایمان محسوب می‌شود، اظهار کرد: هر ایرانی اعم از ایرانیان داخل و خارج از کشور در پناه قانون هستند و قوانین جمهوری اسلامی ایران شامل حال همه ایرانیان است (به استثنای مواردی خاص که پیش‌بینی‌های مربوطه در خود قانون شده است).

وی افزود: هر ایرانی وطن‌دوست و ملتزم به قانون، مورد احترام است؛ البته هر ایرانی که التزام بیشتری به قانون داشته باشد، طبیعتاً از حمایت بیشتر قانون نیز بهره‌مند است.

از فرصت‌های ایرانیان خارج از کشور خوب استفاده نکرده ایم

رئیس قوه قضاییه با اشاره به فرصت‌هایی که می‌تواند از ناحیه ایرانیان خارج از کشور ایجاد شود، گفت: چه ایرانیان مقیم در خارج از کشور و چه ایرانیانی که به خارج از کشور رفت‌وآمد دارند، هم واجد فرصت و هم واجد آسیب می‌باشند. یکی از کارویژه‌های شورای‌عالی امور ایرانیان خارج از کشور باید شناسایی و احصای این فرصت‌ها و آسیب‌ها باشد.

وی افزود: متاسفانه همانطور که در این جلسه نیز از ناحیه شما تاکید شد اقدامات و تدابیر و برنامه‌ریزی‌های ما بیشتر معطوف بر آسیب‌های ناشی از ایرانیان خارج از کشور بوده است تا فرصت‌هایی که آن‌ها می‌توانند ایجاد کنند، حال آنکه آسیب‌های این مقوله نسبت به فرصت‌هایش، محدود است؛ بدون‌تردید ضروری است که ما از ظرفیت‌ها و تخصص و سرمایه‌های ایرانیان خارج از کشور بهره بگیریم و نباید این فرصت را از دست بدهیم.

رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: حتی پراکندگی ایرانیان خارج از کشور در مناطق مختلف نیز، خود واجد فرصت‌هایی برای کشور و نظام است، اگر چه ممکن است بواسطه این پراکندگی‌ها، محذوریت‌ها و مشکلاتی برای وزارت امور خارجه و دستگاه‌های مسئول بواسطه تمشیت امور ایرانیان خارج از کشور ایجاد شود.

وی در ادامه به ذکر مصادیقی از ایرانیانی پرداخت که در داخل کشور به واسطه جرمی که داشتند محکوم به حبس و حتی تحمل مجازات‌های سنگین شده‌اند، اما پس از تحمل کیفر، نه تنها از کشور خارج نشده بلکه در ایران اسلامی سکنی گزیده و فرزندان و اطرافیان خود را نیز ترغیب به بازگشت به کشور کرده‌اند؛ فرزندان و اطرافیانی که بعضاً در خارج از ایران متولد شده‌اند، اما بواسطه تشویق و ترغیب والدین خود به ایران بازگشتند.

وی در همین راستا بر تبلیغ و تبیین این دست موارد برای همگان تاکید کرد و این تبیین‌گری و تبلیغ و ترویج را از جمله وظایف شورای عالی ایرانیان خارج از کشور و کارگروه‌های ذیل آن دانست.

باید در مورد دوتابعیتی‌ها به شورای عالی اختیاراتی داده شود

محسنی اژه‌ای تصریح کرد: حتماً باید یک جایگاه قوی و یک سری اختیارات برای شورای‌عالی ایرانیان خارج از کشور درنظر گرفته شود و به تقویت این شورا، نه از حیث افزودن اعضا بلکه از حیث اثرگذاری مصوبات، مبادرت شود. قطعاً جزئیات بسیاری از موارد و مسائلِ مبتلابه ایرانیان خارج از کشور را نمی‌توان در «لایحه حمایت از ایرانیان خارج از کشور» گنجاند.

وی افزود: همین مشکل دوتابعیت‌ها که خودتان در این جلسه بر رفع آن نظر و تاکید داشتید فی‌المثل یک استاد و متخصص در یک حوزه علمی که دوتابعیتی است؛ ممکن است قانون فعلی چنین شخصی را از فعالیت در مجموعه‌ای و یا عضوت در هیات علمی دانشگاه منع کرده باشد، اما شورای‌عالی ایرانیان خارج از کشور درصورت برخورداری از اختیارات با تعبیه سازوکار‌هایی می‌تواند بصورت موردی در قبال این فردِ متخصص، اعمال نظر و تصمیم کند.

رئیس دستگاه قضا ادامه داد: یا اینکه ممکن است فردی نخواهد تابعیت و اقامتش را در یک کشور خارجی از دست دهد، اما متمایل به تردد به کشور و صرف تخصص و سرمایه‌اش در ایران باشد، در اینگونه موارد نیز شورای‌عالی ایرانیان خارج از کشور می‌تواند بصورت موردی اتخاذ تصمیم کند؛ علی‌ایحال شورای‌عالی مزبور باید اختیاراتی داشته باشد که در قبال برخی امور و جزئیات و فروعاتِ مبتنی بر اقتضائات روز، اعمال نظر و تصمیم کند.

صرف حرف زدن اعتمادآفرین نیست، عمل به حرف اعتماد می‌آورد

رئیس قوه قضاییه در ادامه به تبیین و تشریح برخی از موانع بازگشت ایرانیان به میهن پرداخت و در این رابطه به مقوله «بی‌اعتمادی متقابل» اشاره کرد و گفت: در مقوله بازگشت ایرانیان به وطن، باید موانعی که سبب بی‌اعتمادی در طرفین ماجرا می‌شود، رفع گردد. در اینجا نقش خودِ ایرانیان خارج از کشور و اطرافیان آن‌ها بسیار پررنگ و برجسته است؛ فی‌المثل ممکن است فردِ متخصصی در یک برهه حساس نظیر جنگ، از کشور خارج شده باشد و حتی فرار کرده باشد، او حالا می‌خواهد بازگردد و سرمایه یا تخصصش را ارزانی مردمش کند، در اینجا شاید از طرفِ مسئول و مجموعه داخلی، اعتمادی به او وجود نداشته باشد.

وی افزود: از سویی دیگر خیلی از ایرانیان خارج از کشور تمایل به بازگشت دارند، اما اعتماد ندارند؛ خب باید سازوکار‌هایی تعبیه شود که این اعتماد متقابل در طرفین ماجرا ایجاد شود. برای نمونه، شاید بتوان برخی امور حقوقی و قضایی ایرانیان خارج از کشور را به گونه‌ای حل و فصل کرد که آن‌ها نیازی به مراجعه به کشور نداشته باشند و از این طریق برای بازگشت به میهن، در آن‌ها ایجاد اطمینان و اعتماد شود.

رئیس قوه قضاییه بیان داشت: قطعاً فردی که به خارج از کشور می‌رود و در آنجا ساکن می‌شود، نوع مراودات و رفتارش با افراد ساکن در داخل کشور متفاوت است، این مقوله‌ای است که باید به آن توجه شود.

رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: خیلی از مصادیق و مواردی که می‌تواند در ایرانیان خارج از کشور برای بازگشت به میهن، اعتمادزایی کند، نیازمند اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی است و البته مهم‌تر از این دو مقوله، نوع عمل دستگاه‌های مسئول در این زمینه است؛ تفاوت بسیار است میان اینکه من بعنوان رئیس قوه قضاییه بصورت کلامی و لسانی به ایرانیان خارج از کشور برای بازگشت، تضمین دهم و یا اینکه با عمل خود به آن‌ها بفهمانم که بازگشتشان به ایران، مشکلی را برای آن‌ها در پی نخواهد داشت.

رئیس عدلیه بیان داشت: یکی از کارویژه‌های شورای‌عالی امور ایرانیان خارج از کشور باید شناسایی و احصای همین موارد و مصادیقی باشد که در طرفین ماجرا (چه ایرانیان خارج از کشور و چه دستگاه‌های مسئول داخلی) اعتمادزایی و اعتمادزدایی می‌کند؛ باید موانع اعتمادسازی میان طرفین برداشته شود و در این عرصه، شورای‌عالی مزبور، نقش مهمی را باید ایفا کند. گاهی نیاز است این اعتمادسازی و اعتمادزایی بصورت چهره‌به‌چهره باشد؛ باید توجه داشت چنانچه این اعتمادسازی صورت نگیرد، مسائل حوزه ایرانیان خارج از کشور برای بازگشت، شاید با ده‌ها قانون و مقرره نیز مرتفع نگردد.

فرودگاه‌ها یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌های رفتاری ما هستند

اژه‌ای به مقوله نوع رفتار با ایرانیان خارج از کشور برای ترغیب آن‌ها به بازگشت نیز گریزی زد و در همین راستا گفت: باید در گلوگاه‌هایی نظیر فرودگاه‌ها، کنسولگری‌ها و سفارتخانه‌های خود با نهایت حُسن‌خلق و کرامت با ایرانیان بازگشته از خارج از کشور و حتی گردشگران برخورد کنیم تا بدین ترتیب اثرات تبلیغات سوء بیگانگان علیه کشور ما خنثی شود؛ چنانچه در این گلوگاه‌ها، برخورد محترمانه‌ای با ایرانیان بازگشته از خارج از کشور و گردشگران نداشته باشیم، ممکن است، که القائات کذب و جعلی بیگانگان علیه کشور ما در ذهن آن‌ها مطابق با واقعیت تداعی کند.

راه‌اندازی دو دفتر خدمات قضایی به صورت پایلوت و آزمایشی

پیش از سخنان رئیس دستگاه قضا، غریب‌آبادی معاون امور بین‌الملل قوه قضاییه در این جلسه، تسهیل خدمات‌رسانی و حل و فصل مشکلات حقوقی و قضایی ایرانیان خارج از کشور را از جمله راهبرد‌های دستگاه قضایی در دوره تحول و تعالی دانست و گفت: پس از راه‌اندازی سامانه ثنا برای ایرانیان خارج از کشور و رسیدگی الکترونیک به درخواست‌ها و پرونده‌های آن‌ها که طی هفته‌های گذشته صورت گرفت، در صدد راه‌اندازی دو دفتر خدمات قضایی در دو کشور به صورت پایلوت و آزمایشی به‌منظور تسهیل امور حقوقی و قضایی ایرانیان هستیم.

وی همچنین با اشاره به استقبال قابل توجه ایرانیان مقیم استانبول از مشاوره‌های صورت گرفته توسط هیئت حقوقی اعزامی از سوی ایران، گفت: اعزام هیات‌های حقوقی و قضایی به کشور‌هایی که ایرانیان بیشتری در آن حضور دارند جهت ارائه مشاوره‌های رایگان حقوقی و قضایی، از جمله اقدامات پیشنهادی دستگاه قضا در راستای تسهیل امور حقوقی و قضایی ایرانیان خارج از کشور است.

وزیر امور خارجه: مساله دو تابعیتی ها نیازمند تحول اساسی است

امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه نیز طی سخنانی اظهار کرد: حمایت‌های حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای از ایرانیان خارج از کشور، صرفاً مربوط به امروز نیست؛ به‌خاطر دارم در هفته‌های آغازین شروع به کار دولت سیزدهم و زمانی که برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک حضور داشتم، آقای محسنی اژه‌ای در یک تماس تلفنی به بنده تاکید کردند در صورت برگزاری جلسه با ایرانیان مقیم آمریکا، به آن‌ها اطمینان‌خاطر دهم که قوه قضاییه قویاً از ایرانیان خارج از کشور حمایت می‌کند و آن‌ها می‌توانند در راستای تسهیل امور و حل مشکلات‌شان، بر روی اقدامات دستگاه قضایی ایران حساب کنند.

وی همچنین ضمن قدردانی از اقدامات فناورانه و پیشتازانه قوه قضاییه در زمینه راه‌اندازی سامانه‌های برخط دادرسی و رسیدگی‌های قضایی، بر ضرورت اتصال هرچه بیشتر این سامانه‌ها با سامانه‌های وزارت امور خارجه در راستای تسهیل امور حقوقی و قضایی ایرانیان خارج از کشور تاکید کرد و در ادامه گفت: امیدوارم ایجاد مرکز مشاوره حقوقی و قضایی رایگان و شبانه‌روزی که در دستورکار معاونت امور بین‌الملل قوه قضاییه قرار دارد، به نتیجه نهایی برسد.

وی همچنین به طرح مطالبی در رابطه با لایحه قانون جامع حمایت از ایرانیان خارج از کشور که روند بررسی آن در مجلس شورای اسلامی در حال طی شدن است، پرداخت و با بیان اینکه پرچالش‌ترین بند لایحه قانون جامع حمایت از ایرانیان خارج از کشور مربوط به ایرانیان دوتابعیتی است، گفت: در حالیکه کمتر از عدد انگشتان دو دست، ایرانیان دو تابعیتی که احیاناً مورد سوءاستفاده سرویس‌های بیگانه قرار گرفتند، اما آثار این موضوع در بیش از ۵ میلیون ایرانی خارج از کشور مشاهده می‌شود. وقتی از سرمایه بودن دوتابعیتی‌ها سخن می‌گوییم، بدین معناست که باید ضمن لحاظ کردن مسائل امنیتی، در مورد این مسئله یک تحول جدی به وجود بیاوریم.

در مقوله ایرانیان خارج از کشور باید به نگاه «فرصت‌محور» برسیم

کدخدایی، رئیس پژوهشکده شورای نگهبان نیز در این جلسه با بیان اینکه در مقوله ایرانیان خارج از کشور باید به نگاه فرصت‌محور برسیم، گفت: در مقوله استفاده از ظرفیت عظیم و توانمندی‌های ایرانیان خارج از کشور و جذب سرمایه‌های آنها، نیازمند ایجاد یک نگاه واحد در کشور هستیم و و نباید شرایط به نحوی باشد که دستگاه‌های مختلف در ارائه خدمات به ایرانیان مقیم خارج از کشور، ناهماهنگ با یکدیگر عمل کنند.

سهرابی مدیرکل شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور نیز در این جلسه گفت: شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در حالیکه طی دولت‌های یازدهم و دوازدهم هیچ جلسه‌ای تشکیل نداده بود، کار خود را در دولت سیزدهم با ۷ مصوبه آغاز کرد.

وی با اشاره به ارتباطات کنسولی ایران با ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار ایرانی مقیم خارج کشور گفت: یکی از مشکلات مهم ایرانیان خارج از کشور، عدم دسترسی آن‌ها به خدمات حقوقی و قضایی بود که طی مدت اخیر از سوی دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران، اقدامات موثری در رابطه با حل این مشکل اندیشیده شد و به اجرا درآمد. امیدواریم لایحه حمایت از ایرانیان خارج از کشور تا قبل از پایان دوره مجلس یازدهم تعیین تکلیف شود.

بیگدلی، معاون کنسولی، مجلس و امور ایرانیان وزارت امور خارجه نیز در این جلسه به بیان نکاتی در رابطه با موضوع «مدیریت عوامل و محرک‌های مهاجرتی» پرداخت و در ادامه، بر ضرورت رفتار پدرانه و توأم با احترام با ایرانیان خارج از کشور و همچنین اتخاذ تدابیری در راستای تسهیل رفت و آمد آن‌ها به ایران تاکید و از اقدامات مثبت و فناورانه دستگاه قضایی در زمینه حل مشکلات حقوقی و قضایی ایرانیان خارج از کشور، قدردانی کرد.

عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در این جلسه به ارائه توضیحاتی در خصوص روند رسیدگی به لایحه قانون جامع حمایت از ایرانیان خارج از کشور پرداخت و گفت: در روند بررسی این لایحه ۱۶ ماده‌ای، امکان اضافه شدن یک یا دو ماده به آن وجود دارد.

وی افزود: ضرورت دارد که نگاه مثبت مقامات عالی کشور به مقوله پیگیری و تسهیل امور ایرانیان خارج از کشور، در بدنه دستگاه‌های تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز نیز جاری و ساری شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی کوهساری، دبیر کارگروه دین و اندیشه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور نیز در این جلسه گفت: این ظرفیت در حوزه علمیه وجود دارد که بخشی از ظرفیت‌های پژوهشی خود را به سمت حل مسائل و مشکلات ایرانیان خارج از کشور سوق دهد.

وی همچنین خواستار حمایت دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران از مراکز اسلامی مستقر در کشور‌های خارجی در حوزه‌هایی نظیر معاضدت‌ها و مشاوره‌های حقوقی شد.

جلالیان، دبیر کارگروه حقوقی و قضایی شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور نیز در این نشست طی سخنانی خواستار اتخاذ تدابیری از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط در راستای «نگاه منفی زدایی از مقوله تابعیت دوم» شد.

وی در ادامه، با اشاره به ضرورت اتخاذ راهکار‌هایی در راستای کاهش مشکلات ایرانیان خارج از کشور، خواستار مساعدت نمایندگان مجلس در تصویب قانون تعطیلی روز‌های شنبه (به جای پنجشنبه) در کشور شد.

دیوسالار، دبیر کارگروه فرهنگ و رسانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور با بیان اینکه نگاه سیاسی امنیتی که در گذشته به ایرانیان خارج از کشور وجود داشت امروز به یک نگاه فرصت‌محور و فرهنگی تبدیل شده است، گفت: لازمه نگاه فرصت‌محور به ایرانیان خارج از کشور این است که ابتدا ضروریات و نیازمندی‌های آن‌ها را احصا و سپس در راستای رفع موانع و مشکلات‌شان، اقدامات لازم را به عمل آوریم.

وی افزود: تلاش ما در کارگروه فرهنگ و رسانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور این است که در راستای رفع موانع و تسهیل امور چهره‌های فرهنگی خارج از کشور، گام‌های مهم و موثری را برداریم؛ در این کمیته سعی کردیم با تصویب سند امور فرهنگی ایرانیان خارج از کشور، گام مهمی در ایجاد ارتباط فرهنگی و رسانه‌ای با ایرانیان خارج از کشور برداریم.

شالبافیان، دبیر کارگروه گردشگری شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور طی سخنانی در این جلسه گفت: آثار سخنان امیدبخش و دلگرم کننده رئیس قوه قضاییه در هفته گردشگری سال جاری، امروز به وضوح در بسیاری از استان‌های کشور قابل مشاهده است.

وی همچنین از راه‌اندازی انجمن خیرین میراث فرهنگی با هدف جلب کمک‌های ایرانیان خارج از کشور خبر داد و گفت: طی ۶ ماه اخیر، ۳ مرکز اقامتی کشور با سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور راه‌اندازی شده است و ما سعی کرده‌ایم از فرصت‌های سرمایه‌گذاری این عزیزان در اقصی نقاط کشورمان به بهترین شکل ممکن استفاده کنیم.

حدادی‌اصل، دبیر کارگروه همکاری‌های علمی و آموزشی شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در این جلسه از برگزاری بیش از ۸۰۰ جلسه و نشست تخصصی با نخبگان علمی ایرانی خارج از کشور طی مدت اخیر خبر داد و گفت: در این مدت همچنین از ۱۰۶ متخصص ایرانی خارج از کشور به عنوان «استاد مدعو» دعوت به عمل آمده است.