مهر تایید قانون بر نظارت رسانه‌ ملی

 به گزارش تابناک به نقل از جام‌جم، نگاهی کوتاه به روند مصوبات و تاکیداتی که از سوی مقامات رسمی دولت مطرح شده، مهر تاییدی بر این است که سازمان صدا و سیما قرار است متولی این حوزه باشد.

در روزهای گذشته شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای داشته که یک حکم نهایی در حوزه متولی‌گری سازمان صدا و سیماست. تا قبل از این بارها صحبت‌هایی درباره نظارت سازمان صدا و سیما بر محتوای تولید شده در حوزه نمایش خانگی و رسانه‌ های فراگیر مطرح شده بود.

حالا به نظر می‌رسد این مصوبه، فصل‌الخطاب نظارت در حوزه محتوا باشد و بتوان گفت دیگر تکلیف پلتفرم‌ها و بخش خصوصی روشن شده است.

بر اساس این مصوبه، قرار است کارگروهی متشکل از نمایندگان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، اعضای حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیر شورای عالی فضای مجازی تشکیل شود تا آیین‌نامه جدید مدیریت صوت و تصویرفراگیر آماده شود و به تصویب شورای عالی برسد. البته این موضوع بیشتر به خاطر تعیین جزئیات است چون اساسا مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی همچون قانون لازم‌الاجراست. شاهدیم در این سال‌ها همواره جریان‌هایی صاحب قدرت و رسانه مشغول شبهه‌افکنی علیه مسئولایت ساترا و حق نظارت و حمایت آن هستند، حتی با این مصوبه هم کوتاه نیامدند و در این خصوص تردید کردند که نام ساترا در مصوبه ذکر نشده است! این در حالی است که می‌دانیم با این مصوبه وظیفه‌ای برای ساترا تعریف نشده بلکه وجوه مختلف این نهاد روشن‌تر شده است.

با این همه در راستای پیگیری این مصوبه و مشمول زمان نشدن آن باید هر چه زودتر عمل شود که در این خصوص ساترا دستورالعمل قانونی دارد. «جام‌جم» برای روشن شدن این مساله و اهمیت آن، با برخی صاحب‌نظران این حوزه و مدیران پلتفرم‌ها گفت‌وگو کرده‌است.

اگر بخواهیم بحث نظارت بر رسانه‎های صوت‌ و‌ تصویر‌ فراگیر را بر پایه قانون بیان کنیم و نگاهی به سیر تاریخی آن بیندازیم، باید به این نکته اشاره کنیم که تاکنون بار‌ها گفته شده که بر مبنای ماده ۷ اساسنامه سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۶۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی مقرر شده که «تاسیس فرستنده و پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی هر نقطه کشور در انحصار این سازمان بوده و چنانچه اشخاص حقیقی یا حقوقی اقدام به تاسیس یا بهره‎برداری از چنین رسانه‌هایی کنند، از ادامه کار آنان جلوگیری به عمل آمده و تحت تعقیب قانونی قرار خواهندگرفت.»

همچنین طبق نظر رهبری «مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت‌و‌تصویر‌فراگیر در فضای مجازی و نظارت بر آن، منحصرا بر عهده سازمان صداوسیماست». در عین حال ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور که در دی ماه 98 رئیس وقت قوه قضاییه بود، آن زمان در بخشنامه‌ای اعلام کرد هرگونه فعالیت در زمینه صوت‌و‌تصویر‌فراگیر صرفا در صورت اخذ مجوز از صداوسیما مجاز است.

بر این اساس، تمام نهاد‌های حاکمیتی شامل دولت، مجلس شورای اسلامی، مرکز ملی فضای مجازی ، نهاد‌های نظارتی نظیر شورای نگهبان و سازمان بازرسی کل کشور و سایر ارکان قوه قضاییه در لزوم انجام تنظیم‌گری رسانه‌های صوت‌و‌تصویر‌فراگیر توسط ساترا «به نمایندگی از سازمان صداوسیما» متفق‌القول هستند. براساس مصوبه مجلس، مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت‌و‌تصویر‌فراگیر و نظارت بر آن هم بر عهده سازمان تنظیم مقررات‌صوت‌و‌تصویر‌فراگیر فضای مجازی (ساترا) گذاشته شده است. با تاکید قوه قضاییه بر این موضوع، نقش ساترا بیش از همیشه پررنگ و جدی گرفته و در واقع اعلام شد از این پس همه رسانه‌ها زیرمجموعه صداوسیما محسوب می‌شوند و با مجوز و نظارت آنها باید صوت و تصویر منتشر کنند، همچنین اگر صداوسیما تشخیص دهد این محتوا مناسب نیست، باید محتوای‌شان را نیز حذف کنند. با وجود این مستندات، همچنان صدا‌هایی شنیده می‌شد که بر چندگانگی دامن می‌زدنند.

حکم قطعی
«صداوسیما مسئول نظارت بر شبکه نمایش‌ خانگی است» این آخرین مصوبه جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی است که سه‌شنبه گذشته برگزار شد. شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در جلسه عصر سه‌شنبه که به ریاست سید ابراهیم رئیسی برگزار شد، به بحث درباره سیاست‌ها و ضوابط حوزه صوت و تصویر فراگیر پرداخت و ماده واحده «تعیین الزامات ساماندهی حوزه صوت و تصویر فراگیر» را به تصویب رساند. براساس مصوبه امروز شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، وظیفه نظارت در حوزه سکوهای صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی طبق قانون اساسی و قوانین موضوعه، به عهده سازمان صدا و سیما قرار دارد.

براساس ماده واحده بیان شده، حیطه اختیارات و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی در این حوزه مشخص و برای فعالان بخش خصوصی به‌ویژه در پلتفرم‌های پخش صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش‌خانگی معین شد که در چه بخش‌هایی باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در چه بخش‌هایی نیز باید از سازمان صدا و سیما مجوز اخذ کنند. همچنین بند دیگری از این الزامات که اصول و سیاست‌های ساخت و پخش صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش‌خانگی را به شکلی دقیق‌تر مشخص می‌کند، به تصویب رسید.

در این جلسه مقرر شد در حوزه سیاست‌ها و ضوابط ساخت و پخش صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی، مقررات لازم برای ساماندهی این عرصه با عنایت به سیاست‌ها و اصول تعیین شده از سوی شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، از سوی مسئولان مربوط به شکل لایحه تهیه و برای تصویب به عنوان قانون به مجلس شورای اسلامی ارسال شود.

براساس مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، وظیفه نظارت در حوزه سکوهای صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش‌خانگی طبق قانون اساسی و قوانین موضوعه، بر عهده سازمان صدا و سیما قرار دارد. در این جلسه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی همچنین ماده واحد تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی آموزش کشور که در جلسات قبلی شورا مطرح و بررسی شده بود، به تصویب نهایی رسید تا براساس آن موضوع مهم سنجش و ارزشیابی آموزش در کشور ساماندهی شود.

همچنین رئیس جدید فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران که در جلسه قبلی از‌سوی اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مورد تأیید قرار گرفته بود، در جلسه اخیر پس از تأیید و ابلاغ حکم از سوی رئیس شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، منصوب شد. بر این اساس، مجید شاه‌حسینی به‌عنوان رئیس و 10 نفر از فرهیختگان و شخصیت‌های برتر هنری نیز به‌عنوان اعضای این فرهنگستان معرفی شدند.

تکلیف روشن‌تر شد
با توجه به مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نظارت بر نمایش خانگی، برخی این شبهه را مطرح کردند که در خبرهای اعلامی از این مصوبه، نام شورای عالی نظارت بر صداوسیما به‌عنوان نهاد ناظر عنوان شده و اسمی از ساترا نیامده است. محسن قائمی‌نسب، قائم‌مقام سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) در گفت‌وگو با جام‌جم بیان می‌کند: چنین نیست. اگر این افراد متن مصوبه را کامل مطالعه کنند، اساسا جای چنین شبهه‌ای وجود ندارد، البته سیاستهای کلان فرهنگی به‌عهده شورای انقلاب فرهنگی است که در این مصوبه در حیطه صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی تأکید شده که این سیاست‌ها با نظر سازمان صداوسیما تدوین شود.

در ادامه این سؤال مطرح شد که پیش از این هم با استناد بر قانون و بیانات مقام معظم رهبری (حفظه‌ا...) گفته می‌شد مسئولیت تنظیم‌گری و نظارت بر رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر بر‌عهده صداوسیماست که بازوی صداوسیما در این زمینه ساترا معرفی شده است. با این مصوبه قرار است چه تغییراتی را شاهد باشیم؟ وی پاسخ می‌دهد: بر‌اساس مبانی قانونی، نظریه تفسیری شورای نگهبان و از همه بالاتر تأکید مقام معظم رهبری، وظیفه صدور مجوز و نظارت بر محتوای صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی از چند سال پیش به‌عهده سازمان صداوسیما بوده است. صداوسیما هم طبیعتا برای این تکلیف قانونی و تکلیفی که مقام معظم رهبری(حفظه‌ا...) بر آن تاکید کرده، سازوکاری ایجاد کرده است. سازوکار آن تشکیلاتی به نام ساتراست. ساترا از چند سال پیش کارش را شروع کرده است. اما متاسفانه برخی افراد در سال‌های گذشته به دلایل مختلف تردیدهایی ایجاد کرده بودند. بر‌اساس این تردیدهای ایجاد شده، یکسری حرف‌های غیرکارشناسی می‌زدند. بر‌اساس این اظهار‌نظرهای غیرکارشناسی، امر به برخی فعالان این صنعت مشتبه شد و می‌خواستند از این شرایط سوءاستفاده کنند و خودشان را با سیاست‌های اعلامی از طرف ساترا به‌عنوان متولی قانونی تنظیم‌گر در بخش محتوای فضای مجازی وفق ندهند. این اتفاق‌ها که در دو سال گذشته افتاد، باعث نگرانی مسئولان شد؛ به همین دلیل شورای عالی انقلاب فرهنگی احساس کرد که این اظهارنظرهای غیرکارشناسی، بدون مطالعه و بی‌پایه و اساس برخی افراد ممکن است موجب تزلزل در اجرای وظایف قانونی نهادهای قانونی __ به‌طور مشخص ساترا __ شود. به همین دلیل در شورا مصوب و تصریح کردند و جایگاه ساترا را تحکیم بخشیدند. پس در سیاست‌های ساترا هیچ تفاوتی ایجاد نشده است اما تکلیف کسانی که احیانا در مرجعیت تنظیم‌گری ساترا شبهه ایجاد می‌کردند و آن را زیر سؤال می‌بردند، روشن شد. از این پس نباید غیرکارشناسی و بدون مبنای قانونی اظهار‌نظر کنند و سبب تردید و تزلزل در اجرای تکالیف قانونی دستگاه‌ها شوند. باید همه کمک کنند تا دستگاه‌ها وظایف قانونی خود را به‌درستی انجام دهند. از همه فعالان این بخش می‌خواهیم مثل گذشته که همکاری تنگاتنگی با ساترا داشتند، کارشان را ادامه دهند. باید معدود افرادی هم که شک و شبهه‌ای داشتند، تردیدشان برطرف شده باشد. از مسئولان فرهنگی تقاضا می‌کنم به این موضوع توجه داشته باشند که شورای عالی انقلاب فرهنگی تکلیف را روشن‌تر و شفاف‌تر کرد. نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم که برخی از آنها به‌دلایل مختلف از‌جمله مطالعه کم و اطلاعات ناقص در این زمینه اظهار‌نظر غیرکارشناسی داشتند باید به این موضوع دقت کنند. در خبرهای مربوط به مصوبه اخیر، اعلام شده مسئول نظارت به برخی بخش‌ها به‌عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و برخی بخش‌ها به‌عهده صداوسیماست اما محدوده نظارت وزارت ارشاد بیان نشده است. قائمی‌‌نسب در این مورد بیان می‌کند: خبرگزاری‌ها، کتاب، تبلیغات بازی‌های رایانه‌ای و امثال اینها به‌عهده وزارت ارشاد گذاشته شده اما تبصره دارد. ضوابط، مقررات و دستورالعمل‌های این بخش‌ها در حیطه صوت و تصویر فراگیر باید با نظر سازمان صداوسیما تعیین شود.

ضوابط ساترا آماده است
قائم مقام ساترا عنوان کرد: این مصوبه ابهامات را برطرف کرده و جایگاه تنظیم گری و مجوز دهندگی و نظارت سازمان صدا و سیما و البته به طور ویژه ساترا را بر نمایش خانگی تحکیم بخشیده است. اتفاق جدیدی نبوده است. ما ضوابطی داریم که بر اساس آن عمل می کنیم. این موضوع صرفا برای روشن تر شدن مطلب و رفع برخی شبهات احتمالی برخی افراد است که به هر دلیلی یا مطالعه دقیقی نداشته اند یا برداشت شان از قوانین و مقررات متفاوت بوده است. الان این شبهه برطرف شده است. ضوابط محتوایی آماده است و به تصویب خواهیم رساند.

وی در پایان می‌گوید: تکلیف همه فعالان این بخش روشن بوده و روشن‌تر شده است. امیدواریم همه در چارچوب قانون، مقررات و سیاست‌های اعلامی نهادهای بالادستی عمل کنند تا ان‌شاا... روبه‌روز به سالم‌تر شدن فضا کمک کنیم.

تفسیرهای مختلف و تاخیر در اجرا
اما موضع بخش خصوصی و فعالان پلتفرم‌های این بخش هم در باره مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اهمیت بسیاری دارد. تاکنون اختلاف‌های بسیاری از سوی این پلتفرم‌ها مطرح می‌شد که سازمان صدا و سیما و ساترا در تلاش برای حل آن بودند. حالا که حکم قطعی متولی بودن رسانه ملی بیان شده، واکنش مدیران این پلتفرم‌ها مثبت بوده و بسیاری‌شان عنوان کرده‌اند که به این تصمیم، امیدوار هستند. آن‌طور که مدیر تماشاخونه عنوان می‌کند، تفسیرهای مختلفی که از قانون می‌شد باعث تاخیر در اجرای این قانون شده که حالا با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به سمت و سوی درستی هدایت شده است.

امیرحسین حیدری، مدیر تماشاخونه و عضو شورای راهبری مجمع رصتا و نماینده مجمع در شورای صدور مجوز انتشار در همین رابطه به جام‌جم می‌گوید: چیزی که واضح است، با تصویب و اعلام رسمی شورای عالی انقلاب فرهنگی، متولی نظارت بر نمایش خانگی روشن شده و همه می دانند با کجا باید صحبت کنند. این مساله اتفاق مبارک و خوبی است. در عین حال به نظرم با تعاملی که میان ساترا و پلتفرم‌ها وجود دارد، شاهد هم‌افزایی خوبی در این حوزه خواهیم بود.

وی می‌افزاید: این نکته را هم باید در نظر داشت که با توجه به این‌که در قانون اساسی ما مساله صوت و تصویر فراگیر قید شده بود، باید صدا و سیما را متولی این کار قرار می‌دادیم. البته شاید به دلیل تازه بودن اکوسیستم پلتفرم‌های صوت و تصویر فراگیر، تفسیرهای مختلفی از قانون می‌شد و همین مساله، متولی بودن سازمان صدا و سیما و ساترا را به تاخیر می‌انداخت. از نظر من این تاخیر، فقط به‌دلیل تفسیرهای مختلفی بود که از قانون می‌شد.

حیدری تصریح می‌کند: به نظرم بخش خصوصی که در حوزه فعالیت خود سرمایه‌گذاری می‌کند، انتظار دارد راحت‌تر این کار جلو برود. همه ما متوجه محدودیت‌ها و خط قرمزهای این حوزه هستیم و می‌کوشیم بر اساس چارچوب‌ها جلو برویم. امیدوارم ساترا با کمک‌هایی که می‌کند، اتفاق‌های بهتری را رقم بزند تا بهتر از قبل بتواند پلی میان حاکمیت و بخش خصوصی باشد. امیدوارم اتفاق‌های خوبی در این حوزه بیفتد.

تکلیف بخش خصوصی روشن شد
یکی از نکاتی که فعالان بخش خصوصی در مورد مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌گویند، مساله تعیین تکلیف بخش خصوصی است.

به گفته رئیس رسانه آپرا، حالا دیگر تکلیف پلتفرم‌ها روشن‌تر شده است. سید رامین موسوی که در شورای مشورتی رصتا هم حضور دارد در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: به‌نظرم با توجه به مشخص شدن قانون و تصمیم اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، حالا پلتفرم‌ها بهتر می‌دانند که تکلیف‌شان چیست. این مساله یک گام رو به جلوست. دیگر همه می‌دادند که با چه نهادی روبه‌رو هستند. البته این را هم باید گفت که تاکنون رویکرد پلتفرم‌ها مشخص بود اما درباره تنظیم‌گری تصمیم قطعی اعلام نشده بود.

وی ادامه می‌دهد: حالا مشخص است که ساترا متولی امر است و این قانونی شدن، باعث می‌شود بسیاری از معضلات احتمالی در این حوزه از بین برود. به نظرم می‌توان از پلتفرم‌های بیشتر برای قانون‌گذاری استفاده کرد. البته این کار در شورای مشورتی رصتا اتفاق افتاده اما انتظار این است که بیشتر شود. امیدواریم بتوانیم هرچه بیشتر شاهد عملکرد مثبت ساترا و پلتفرم‌های فعال در حوزه صوت و تصویر فراگیر باشیم.

حاشیه‌ها تمام شد
نکته‌ای که به‌وضوح در صحبت مدیران پلتفرم‌های صوت و تصویر فراگیر می‌توان دید، مساله فرهنگسازی بهینه و مشخص شدن متولی در این حوزه است. مدیر رسانه اسپرت پلاس که در شورای مشورتی رصتا هم حضور دارد در این خصوص عنوان می‌کند که حواشی‌های احتمالی با مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی کنار خواهد رفت. مهران ده‌نمکی در این خصوص به جام‌جم می‌گوید: این لایحه مدت‌هاست درگیری هایی را بین تمام دوستانی که در این عرصه فعالیت می کردند، ایجاد کرده بود. مجلس از یک طرف، سازمان صدا و سیما و ارشاد هم در کنار آن، در تعامل و همکاری بودند تا بتوانند این بستر رسانه‌های فضای مجازی را مدیریت کند. حالا به نظر می‌رسد این اتفاق به شکل عملی افتاده و سازمان نظارت بر فضای مجازی را در دست دارد.

وی ادامه می‌دهد: البته تا امروز هم تلاش شده بود فرهنگسازی بهینه استفاده از فضای مجازی جلو رود. در واقع همه دوستان در کنار هم با یک هدف تلاش می‌کردیم که همان سیاست‌گذاری سالم و سلامت برای رسیدن به اهداف فرهنگی باشد. به نظرم اتفاق مثبتی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی فصل الخطاب حواشی‌های احتمالی شد و ساز و کار اجرایی را به شکل قانونی به سازمان صدا و سیما محول کرد. به نظرم، شروع این اتفاق به نیکی و خوشی بوده و می‌دانیم که سازمان صدا و سیما و ساترا، تمام پشتکارشان را برای رسیدن به یک محتوای سالم و درخور خانواده در پلتفرم‌های صوت‌وتصویر فراگیر انجام داده‌اند تا این حوزه مدیریت و سیاست‌های کلان به بهترین نحو ممکن اجرایی شود.

ده‌نمکی عنوان می‌کند: سازمان صداوسیما از جایگاه حاکمیتی خود بخش مدیریت فضای مجازی را به ساترا واگذار کرده و در این مدت شاهد بودیم که کسب‌وکارهای نوپا در حوزه صوت‌وتصویر فراگیر وارد این حوزه شدند و تعاملات خوبی با ساترا داشتند. سازمان در حوزه سامانه بازار که مسأله آرشیو موردنیاز این پلتفرم‌ها بود، همراهی درست و بجایی داشت. درعین‌حال تلاش کرده بود برای معرفی آنها به بازار بیرونی و حمایت جدی اقدام کند. همه این مسائل، گواه بر تلاش ساترا و پشتیبانی تمام‌قد از پلتفرم‌ها بوده است. این مسأله در راستای فرهنگ‌سازی درست فضای مجازی بوده که به نظر می‌رسد با مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی بیشتر شود.

ساترا همیشه همدل است
مسأله همدلی ساترا و تلاش این نهاد برای ایجاد یک ارتباط دوطرفه چیزی است که رئیس رسانه اپیزود هم به آن اشاره می‌کند. آرش دارابیان درخصوص مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به جام‌جم می‌گوید: پیش از این مجمع تشخیص مصلحت نظام به بحث مصوبه فوق ایراد گرفته بود اما حالا یک سازمان فراتر از قانون آن را مصوب کرده که به معنای لازم‌الاجرا بودن آن است. دست‌کم حالا باید گفت مشخص شده که چه نهادی متولی این مسأله گردیده و تکلیف پلتفرم‌ها روشن است. به نظرم با توجه به اتفاق‌های خوبی که در شورای مشورتی رصتا افتاده، شاهد عملکرد درست ساترا هستیم و باید در آینده نزدیک، شاهد اتفاق‌های بهتری باشیم.

وی با اشاره به همراهی همیشگی ساترا عنوان می‌کند: خود آقای مقیسه در قامت رئیس ساترا بارها در جلسات مشورتی شورا حضور داشته و نقطه‌نظرات ما را پرسیده است. این مسأله به‌خوبی نشان می‌دهد که عزم ساترا برای حمایت از پلتفرم‌ها جدی است. ساترا همیشه همراه و همدل بوده است. شاید اگر همت کنیم، اتفاق‌های بهتری هم بیفتد. به‌طورکلی من به آینده شورای مشورتی رصتا و همراهی ساترا امید دارم و احساس می‌کنم با توجه به این مصوبه قانونی، اتفاق‌های خوبی در راه است.

یک اتفاق مثبت
مسأله دیگری که درباره مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و قانونی شدن نظارت سازمان صداوسیما اهمیت پیدا می‌کند، استقبال بخش خصوصی برای مشخص شدن متولی این حوزه است. چیزی که در صحبت مدیر رسانه هاشور هم می‌توان به‌وضوح دید. فرزاد آذری‌پور با توجه به حضوری که در شورای مشورتی رصتا دارد، دید جامعی به تعامل میان ساترا و بخش خصوصی دارد. او در این خصوص به جام‌جم می‌گوید: به‌طورکلی مسأله مصوبه قانونی شورای عالی انقلاب فرهنگی و اعلام مسئولیت سازمان صداوسیما در حوزه نظارت بر شبکه نمایش‌خانگی، یک اتفاق مثبت و گام رو به جلوست.

وی ادامه می‌دهد: به نظرم حالا که این مصوبه مشخص شده، سوءتفاهم‌های احتمالی که ممکن بود در این حوزه ایجاد شود، کنار می‌رود و هر بخشی به وظیفه خود عمل می‌کند. این مسأله به‌هرحال یک گام مثبت و رو به جلوست. این نکته را هم باید در نظر داشت که تعامل میان ساترا و پلتفرم‌های مختلف بیشتر شده و در این مدت شاهد حمایت‌های ساترا بوده‌ایم. در مجموع نگاه ما به این مسأله مثبت است و به تعامل میان این دو بخش امیدوار هستیم تا بتوانیم خروجی آن را به نفع جامعه و بخش خصوصی جلو ببریم.

چند مزیت بهنگام
مسأله تولیدمحتوای درست و مشخص‌شدن نهاد متولی ناظر بر محتوای شبکه نمایش‌خانگی اهمیت بسیاری دارد. آن‌طور که رئیس اتحادیه تولید و نشر محتوا در فضای مجازی عنوان می‌کند، مصوبه تازه شورای عالی انقلاب فرهنگی چند مزیت برای این حوزه دارد.

سعید مشهدی در این رابطه به جام‌جم می‌گوید: آن چیزی که در مورد مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌توان گفت، حل‌شدن مسأله‌ای است که مدت‌‎ها بود پلتفرم‌ها درگیر آن بودند. پیش از این اختلاف‌نظرهای موجود باعث شده بود کارها به شکل منطقی جلو نرود. حالا که این اختلاف‌نظرها با متولی شدن سازمان صداوسیما کنار رفته، بهتر می‌توان روی این فضا و فعالیت در آن تمرکز کرد.

به گفته وی، اگر فضا در این حوزه مبهم باشد ممکن است پلتفرم‌ها وارد نشوند یا ورود جدی به حوزه صوت‌وتصویر نداشته باشند. حل مسأله، یکی از این موارد است.

مشهدی می‌گوید: مزیت دوم این است که ذی‌نفعان با توجه به شرایط فعلی، تکلیف خودشان را می‌دانند. آن‌که می‌خواهد کارش را انجام دهد می‌داند که در فضای بین دستگاهی گیر نمی‌افتد. درعین‌حال، اگر هم بخواهد جلو برود، طبق شرایط جدید فعالیت می‌کند. این مسأله به نفع هر دو طرف است.

رئیس اتحادیه تولید و نشر محتوا در فضای مجازی در این رابطه تاکید می‌کند: فضای مجازی پرابهام و پرمتولی است. ده‌ها سازمان متولی داریم؛ مثلا مرکز ملی فضای مجازی یکی از ذی‌نفعان و ارشاد یکی دیگر از آنهاست. این فضا باعث می شود محتوا فضایش مبهم باشد. باید در این فضا یک چارچوب وجود داشته باشد تا مدل تعاملی بهتر و شفاف‌تر شود. بین این فضا حرکت‌کردن باعث می‌شود برخی افرادی که می‌خواستند مسیری را خارج از ضوابط بروند، از این شرایط استفاده کنند. این که تعیین تکلیف شود، مزیت رقابتی برای افرادی است که می‌خواهند کار درست انجام دهند.

آیین‌نامه تخلفات در راه است
پیمان جبلی، رئیس رسانه ملی در خصوص تخلفات شبکه نمایش‌خانگی، حضور هنرپیشه‌های حاشیه‌‌آفرین و زیر سؤال‌بردن جایگاه ساترا از سوی برخی پلتفرم‌ها توضیحاتی ارائه کرد.

همان طور که بیان شد سه‌شنبه گذشته شورای عالی انقلاب فرهنگی جلسه‌ای به ریاست سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان تشکیل داد. در این جلسه به سیاست‌ها و ضوابط حوزه صوت و تصویر فراگیر(ساترا) پرداخته شد. براساس مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، وظیفه نظارت در حوزه سکوهای صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی طبق قانون اساسی و قوانین موضوعه برعهده سازمان صداوسیماست.

این جمله را چندی پیش عبدالحسین خسروپناه به عنوان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفت‌وگویی با تسنیم مطرح کرد. او با اشاره به ضرورت هماهنگی با ساترا در راستای هدایت‌گری و نظارت درست بر رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر گفت: همه دستگاه‌های حاکمیتی باید با صداوسیما هماهنگ باشند چون تعدد حاکمیتی آسیب می‌زند و بایستی وحدت رویه حفظ شود. بعد از این صحبت‌ها باز شاهد تخلفاتی از جمله مصداق بارز آن مشکلات حاشیه‌ای سریال «رهایم کن» و بیانیه‌ای که ساترا منتشر کرد و بحث فقدان مجوز انتشار این سریال را پیش کشید.

پیمان جبلی، رئیس صداوسیما در خصوص ماهیت قانونی ساترا گفت: در مورد جزء دوم سال، اصل 175 قانون اساسی، سازمان صداوسیما را به عنوان مسئول انحصاری صوت و تصویر فراگیر در کشور مشخص کرده است. تفسیر شورای نگهبان قانون اساسی که به منزله قانون اساسی است و به همان اندازه اعتبار دارد در سال 79 دستورالعمل‌ها را به صورت مطلق تفسیر کرده و در واقع حکمرانی در آنجا هم به عهده صداوسیماست.

وی در ادامه اضافه کرد: به لحاظ قانونی نقیصه‌ای برای انجام این وظیفه قانونی صداوسیما وجود ندارد در کنار اسناد قانونی فراوانی که وجود دارد. البته دستور مقام معظم رهبری به رئیس‌جمهور سابق در راستای همان قانون اساسی صادر شده است و تکلیف را مشخص می‌کند.

اما این نقص در موضوع تخلفات و آیین‌نامه تخلفات وجود دارد که رئیس رسانه ملی در جریان گفت‌وگو به این نکته هم اشاره کرده است. او به این پرسش که تخلفی که پلتفرم‌ها انجام می‌دهند بابت میدان‌دادن به برخی هنرپیشه‌های حاشیه‌‌آفرین، چگونه رسیدگی می‌شود؟ چرا که این میدان‌دادن‌ها باعث می‌شود برخی هنرپیشه‌ها به واکنش‌های غیرمنطقی‌شان ادامه داده و تن به قانون ندهند؛ در صورتی‌که این پلتفرم‌ها قانونا عمل کنند این‌گونه رفتارها کمرنگ یا حذف می‌شود و معضلی برای صداوسیما و شرایط فعلی جامعه نخواهد بود، پاسخ داد: در مورد نظارت بر سکوها و شبکه نمایش‌خانگی و همچنین صدور مجوز تولید و انتشار با این که براساس قانون اساسی وظایف سازمان صداوسیما قانونا و منطقا شأن رسانه ملی است. برخی سکوها و افراد با اشاره‌ای به این که مبنای قانونی تنظیم‌گری صداوسیما مشخص نیست گاهی اوقات برخی هنجارها را رعایت نمی‌کردند به ویژه هنگام گذراندن فرآیندهای قانونی دریافت مجوزهای تولید و انتشار به ویژه در مرحله انتشار به آن توجه نمی‌شد. اما مصوبه روز گذشته شورای عالی انقلاب فرهنگی جایگاه قانونی صداوسیما را تثبیت کرد که پیش از این براساس قانون اساسی وجود داشت.

جبلی همچنین در واکنش به برخورد با تخلفات و بی‌توجهی به مجوزهای انتشار و اصلاحات قانونی که ساترا اعلام می‌کند و همچنین حضور هنرپیشه‌های حاشیه‌‌آفرین به صورت پررنگ‌ در آثار نمایش‌خانگی افزود: ساترا به نمایندگی از صداوسیما مسئول تنظیم‌گری در حوزه صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی است؛ مشخصا در حوزه رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر کاربرمحور و ناشرمحور به ویژه نمایش‌خانگی مسئولیت تنظیم‌گری و صدور مجوز تولید و انتشار به عهده صداوسیماست. این مبنا به علاوه مبانی قانونی دیگری که داشته، باید دنبال شود. ما در حال پیگیری آیین‌نامه تخلفات در مجلس و دولت هستیم که ان‌شاء‌ا... دستگاه قضا هم برای برخورد با تخلفات مسیر روان‌تر و سهل‌تری را طی کند.

نویسنده سپیده اشرفی - نوشین مجلسی - گروه رسانه