چهار استان و میلیون‌ها ایرانی از قلم افتاده‌اند! / پایش آلودگی هوا، تنها در ۱۰۴ منطقه و ۱۸۶ ایستگاه در سراسر کشور/ فقط در ده منطقه همه آلاینده‌ها سنجش میشوند / فاصله نجومی تعداد ایستگاه‌های موجود با دستورالعمل!
هرچه درباره میزان آلودگی هوا در شهر‌ها و مناطق مختلف کشورمان شنیده‌اید، کنار بگذارید تا با واقعیاتی آشنا شوید که احتمالا از رویارویی با آنها شگفت زده و متاثر خواهید شد!
به گزارش «تابناک»؛ نیمه دوم فروردین ماه امسال زمانی که توده وسیع گرد و خاک آسمان مناطق وسیعی از کشورمان را در بر گرفت و بسیاری را به وحشت انداخت، شاخص آلودگی هوا در شهر‌هایی مانند تهران از همه مرز‌های شناخته فراتر رفت؛ شاخص آلودگی بالاتر از ۵۰۰ که هنوز هم توصیف و حتی رنگی برایش در راهنمای رنگ بندی آلودگی هوا وجود ندارد.
اما منظور از شاخص آلودگی هوا چیست و اعداد اعلامی در این خصوص چگونه تعیین میشوند؟ پاسخ این سوال در ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا تعیین میشود؛ به این صورت که در این ایستگاه‌های ویژه، برخی آلاینده‌های مشخص هوا (منوکسیدکربن، ازن، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد، ذرات معلق ریزتر از ۲.۵ میکرومتر (نام قبلی آن میکرون بوده است) و ریزتر از ۱۰ میکرومتر) اندازه گیری میشوند و بالاترین عدد اندازه گیری شده، «شاخص» نام می‌گیرد.
نکته قابل توجه در این میان، وجود چند ایستگاه در یک منطقه (مثل شهر تهران) است که در این صورت از اعداد میانگین گرفته شده و بالاترین عدد، به شاخص آلودگی هوا اعلام میشود. عددی که با توجه به پایش مستمر آلاینده‌ها در ساعات مختلف در شبانه روز تغییر خواهد کرد و بر اساس پیش فرض تعیین شده، بالاترین میانگین تعیین شده در یک شبانه روز منتهی به ساعت ۱۱ پیش از ظهر (از ساعت ۱۱ یک روز تا ساعت ۱۱ فردای آن روز)، شاخص آلودگی هوای آن روز اعلام میشود.
اکنون بیایید از نحوه محاسبه شاخص گذشته و به نکات دیگری دقیق شویم که در تعیین وضعیت آلودگی هوا در مناطق مختلف موثر است؛ به نکاتی مانند اینکه ایستگاه‌های آلودگی هوا در چه نقاطی دایر میشوند، تعدادشان در شهرهای مختلف چند تا باید باشد و چه تجهیزاتی باید در آنها مورد استفاده قرار بگیرند تا بتوان به کمک آنها میزان آلاینده‌های مختلف را اندازه گیری کرد؛ پرسش هایی که میشود پا را فراتر از آنها گذاشت و پرسید چه عواملی در دقت اندازه گیری‌ها موثر هستند و اساسا آیا نظارتی بر این فرایند وجود دارد یا خیر؟!
یکی از راه‌های پاسخ به این پرسش ها، مراجعه به «دستورالعمل مکان‌یابی ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا» است که مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم در زیرمجموعه معاونت محیط زیست انسانیِ «سازمان حفاظت محیط زیست» کشورمان تهیه کرده (نسخه منتشر شده در دی ماه ۱۳۹۷ را اینجا ببینید) و مشتمل بر موارد گوناگونی است؛ از ضوابط کلی احداث ایستگاه سنجش آلودگی هوا که درباره محیط اطراف ایستگاه، فاصله از منابع، زمین و مختصات نصب دستگاه‌های سنجش تا دسته بندی ایستگاه‌ها و شاخص‌هایی که باید در انواع مختلف ایستگاه‌ها مورد سنجش قرار گیرند.
از جمله نکات شاخص در دستورالعمل یاد شده، دست کم تعداد ایستگاه مورد نیاز بر اساس جمعیت در هر منطقه است که به شکل جدولی مشخص آمده و بر اساس آن، به عنوان مثال قم با جمعیت ۱.۲ میلیونی، باید ۶ تا ۱۰ ایستگاه سنجش PM۱۰ و SO۲ و ۴ ایستگاه اندازه‌گیری SO۲، NO۲، PM۱۰، CO، Pb داشته باشد و تعداد این ایستگاه‌ها برای شهری مانند رشت با جمعیت حدود ۷۰۰ هزار نفر، ۴ تا ۸ ایستگاه از نوع اول و ۲ ایستگاه از نوع دوم است.
این فرمولی است که بر اساس استاندارد‌های مشخص و جهانی به دست آمده و مورد استناد و ارجاع سازمان حفاظت محیط زیست کشورمان، یعنی سازمان متولی پایش کیفی هوا در کشورمان است؛ مجموعه‌ای که «سامانه پایش کیفی هوای کشور» در زیرمجموعه آن دایر شده و به فعالیت مشغول است و تعمق در گزارش‌های مندرج در آن به نکات قابل تاملی منجر میشود، از جمله این که در سراسر کشورمان، تنها در ۱۰۴ منطقه پایش کیفی هوا صورت می‌گیرد و تنها ۱۸۶ ایستگاه به سنجش آلودگی هوا مشغول هستند!
درباره ایستگاه‌هایی سخن می‌گوییم که برخی از آنها را مجموعه‌های دیگر (مانند شهرداری ها) دایر کرده‌اند و سازمان حفاظت محیط زیست در ساختشان نقشی نداشته است، اما با وجود این، بسیار کمتر از دستورالعمل فوق هستند، به گونه ای که میشود با مراجعه به جدول فوق ـ که تعداد مناطق مورد پایش در هر استان را نشان میدهد و با توجه به جمعیت هر استان و جدول حداقل تعداد ایستگاه مورد نیاز بر اساس جمعیت ـ به کمبود چشمگیر ایستگاه‌های پایش هوا در دورترین نقاط ایران پی برد و از بی توجهی به نکته ضروری، شگفت زده شد.
وضعیتی که تاثر برانگیز میشود، اگر بدانیم در چهار استان کشورمان حتی یک ایستگاه سنجش آلودگی هوا وجود ندارد؛ استانهای چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، مازندران و گلستان. چهار استان کشورمان که روی هم نزدیک ۷ میلیون جمعیت دارند، اما دریغ از یک ایستگاه پایش کیفی هوا در یک گوشه از آنها! وضعیتی عجیب که تنها زمانی قابل توجیه به نظر می‌رسد که مسئولان یادشان رفته باشد، پایش کیفی هوا تا چه اندازه ضروری است و چه جایگاهی در قوانین، از جمله قانون هوای پاک دارد!
وضعیت تاثر برانگیزی که با دقت در برخی نکات دیگر هم به چشم می‌خورد، از جمله در این نکته کلیدی که بر اساس گزارش‌های منتشر شده در زیرمجموعه سازمان حفاظت محیط زیست کشورمان، تنها در ۱۰ منطقه از ۱۰۴ منطقه‌ای در کشور که پایش کیفی هوا در آنها صورت می‌پذیرد، همه ۶ شاخص (CO، O۳، NO۲، SO۲، PM۱۰ و PM۲.۵) اندازه گیری میشوند و در ۲۴ منطقه (تقریبا یک چهارم مناطقی که در آنها پایش کیفی هوا انجام میشود) تنها یک شاخص اندازه گیری میشود!
این در حالی است که بر اساس گزارش‌های منتشره در سامانه پایش کیفی هوای کشور و حتی سامانه‌های مشابه که در زیرمجموعه امثال شهرداری‌ها فعالیت می‌کنند، خبری از سنجش مداوم و مستمر یکی از آلاینده‌های سمی و مرگبار هوا یعنی «سرب» نیست؛ آن هم در شرایطی که سنجش این آلاینده در دستورالعمل مورد تاکید قرار گرفته و جایگاه این آلاینده در منتج شدن استنشاق هوای آلوده به انواع بیماری‌ها و در نهایت مرگ، بر هیچ کس پوشیده نیست؛ نقیصه بزرگی که حتی به قدر اعتراض هم، واکنشی به دنبال نداشته است.
به این موارد، برخی انتقادات به دستورالعمل فوق را می‌توان افزود که بر اساس آن، تعداد ایستگاه‌های دایر در کلانشهر تهران، عالی و فراتر از الزامات تعیین شده است، در حالی که برخی تاکید دارند اگر با استاندارد‌های کشورهای پیشگام در عرصه پالایش آلودگی هوا مقایسه شود، بسیار اندک است و باید ۵۶ ایستگاه سنجش در پایتخت دایر باشند، نه ۳۳ ایستگاه فعلی که تنها در ۵ تایشان هر ۶ آلاینده اندازه گیری میشوند و وعده‌ها برای تغییر این وضع و اندازه گیری همه شاخص‌ها در همه ایستگاه‌های تهران، فاصله زیادی تا تحقق دارند.
همان ایستگاه‌هایی که وقتی اعلام میشود آلودگی هوای تهران از حد خاصی بالاتر رفته و بر اساس آن، محدودیت‌هایی وضع میشود یا تعطیلی در دستور کار قرار می‌گیرد و مصوب میشود، به شاخص‌های اندازه گیری شده در آنها استناد میشود، اما همان گونه که گفتیم، برخی آلاینده‌ها در شماری از آن ایستگاه‌ها اندازه گیری نمی‌شود و به تاکید مسئولانی مانند برخی مدیران شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، پایش کیفیت هوا در آنها با چالش‌هایی مانند ضرورت تمیز کردن کلاهک نمونه‌برداری، کالیبره کردن سیستم نمونه‌برداری و حتی عدم پایداری سیستم‌های پخش نور و رقم خوردن خطای بالای در آنها مواجه است.
وضعیتی که اجرای قانون هوای پاک هم نتوانسته منجر به اصلاحش شده و یا حتی به شکل گیری نظارتی ویژه در فرایند سنجش آلاینده‌های هوا منجر شود. تغییراتی ضروری که حتی وعده رقم خوردن آنها داده نشده است، آن هم در شرایطی که آلودگی هوا به یکی از معضلات بزرگ کشورمان تبدیل شده و به عنوان مثال، گرد و خاک وسیع نفس شمار زیادی از هموطنان مان را در غرب و جنوب غربی کشور به شماره انداخته است؛ همان آلاینده‌های که برای پایش میزانش باید ایستگاه‌هایی مجهز به دستگاه‌های اندازه گیری ذرات معلق PM۱۰ و PM۲.۵ داشته باشیم، اما به عنوان مثال در خوزستان می‌بینیم که عمده ایستگاه‌ها قادر به اندازه گیری تنها یکی از شاخص‌های فوق هستند!
ببخشید البته معذرت میخوام چرا همه جا و همه چیزتون میلنگه ؟؟؟ خواهش میکنم اگر پیام من منشر شد اگر کسی از دوستان جایی با ارگانی یا مرکزی را تو ایران میدونه که کارش درست داره میره جلو در پاسخ به من بگه تا شاید به راه راست هدایت شوم.
| 
مشکلات کشور به درجه ای از سختی رسیده اند که جز وقوع زلزله با قدرت 8 ریشتر راه حلی برای آنها نمی توان متصور بود. | بهشت زهرا با بهترین عملکرد، | استفاده از مدايران نالايق ديگر به اخر خط خود رسيده ، سوال اينجاست كه وقتي دهها راه كار تجربه شده وجود دارد چرا هيچ كس هيچ كاري نميكند؟! بايد از فردا قانون شود كه بايد از مديران ومشاوران خارجي استفاده كرد. شرکت متا، مالک فیسبوک، اینستاگرام و واتس‌اپ، می‌گوید این شرکت به درخواست ایران برای تعیین نماینده‌ای در تهران اهمیتی نمی‌دهد. | پس نماینده روحانی مجلس حداقلی چه میگفت ؟؟یعنی خالی بندی بود ؟؟؟
اگر ماشین با کیفیت خارجی وارد میشد و در کارخونه ایران خودرو و سایپا بسته میشد و ماشین چینی هم وارد نمیشد الان انقدر کشته به خاطر الودگی هوا نداشتیم.... ولی افسوس که نون بعضی ها در رانت ایران خودرو و سایپا است | دستور دیگه ای نداریدتعارف نکنید
مثلا بستن همه کارخانه ها
در شهر ما فصل بهار دستگاه نمایشگر هوا سالم و عالی کار می کنه در ۳ فصل دیگه خاموشی مرگ گرفته ....نمیدانم این چه بیماری گرفته..از خود دستگاهه یا اپراتورش.. ضمنا ما نزدیک یک نیروگاه ۲۰۰۰ مگاواتی هستیم ... سلامايستگاه و دستگاه كار سنجش را انجام ميدهد وقتي كه ما ميدانيم هوا آلوده است خريد و نصب اينهمه دستگاههاي مدرن و پيچيده چه كار جز تحصيل حاصل ميكند
در مورد الودگی هوا هیج راهی جز شناور سازی قیمت بنزین وجود نداره... 
| بشرطی که ماشین خارجی و بنزین خارجی بدون مالیات وجود داشته باشه دستگاه های اهواز رو ببرند اونجا که ندارند چون به هر حال آلودگی شهر اهواز اعلام نمی شه. این حرفها بی معنی است وقتی قانون برای اجرا نشدن نوشته میشود.شما منطقه زوج و فرد و طرح ترافیک با بهانه شلوغی و آلودگی هوا در قانون دارید ،ولی شهرداری طرح میفروشد.صبح تا شب در رسانه تبلیغ میکنید از وسیله شخصی استفاده نکنید ولی در عمل مردم را تشویق میکنید که استفاده کنند،تازه کنترل محدوده که فاجعه است و اکثرا با پلاک مخدوش وارد میشوند . من دبیر درس انسان و محیط زیست پایه یازدهم هستم، دوهفته ی قبل فصل سوم کتاب که در مورد هوا و آلودگی هواست رو در کلاس بررسی میکردیم، یک تجربه ی بسیار مفید از کشور مکزیک در تبدیل مکزیکوسیتی از آلوده ترین شهر دنیا به شهری که در ردیف رده ی شهرهای آلوده جهان قرار نداره ذکر شده، اونم با یک راهکار اصلی اصلاح کیفیت بنزین و راهکارهای مفید موازی. سوالات دانش آموزم رو چطوری باید جواب میدادم که چرا با وجود تجربیات مفید کشورهای مختلف در موضوعاتی مثل آب و هوا ما داریم میلنگیم؟؟ چرا از تجربیات دنیا استفاده نمی‌کنیم تا مشکلات زیست محیطی رو حل کنیم؟ چرا داریم عادت میکنیم چرخ رو دوباره اختراع کنیم؟ و جالب‌تر اینکه آخر هر درس گفته بنویسید چه انتظاری از مسئولان امر دارید؟؟ جواب دانش آموز ذکر شده این بود: فقط میخوام دست از سر مملکت بردارن و کاری نکنن، مطمئن م بدتر نمیشه، | علی جان از طرف من اون دانش آموز و دو تا ماچ آبدار بکن... من جسارت میکنم تابناک حان بیخیال بیخیال آمار دروغ نمیگم مدیران آمار سازی میکنن دولت اصلا کاری به این حرفا نداره شاخص کبلو‌چند دولت پول صادرات برق را میخواد اگر میشد برای پول کار بد تر هم‌مبکرد دولت پول میخواد این حرفا نیست اصلا نشستی تحلیل میکنی نه مازوت بیشتر از این میشه مصرف کرد نه نیروگاه ها بیشتر ظرفیت دارن صحبت پول هست این حرفا را هم کاغذی را رده لبو بپبچن چهار استان و ميليونها ايراني از قلم افتاده اند !----------------------
--- يكي از اون ميليونها نفر من بيچاره هستم كه از قلم افتادم ... عيالوارم ... مگه درآمدم چه قدره ؟ مگه از مال و منال دنيا چي دارم ؟ ... كشوندنم به طبقه دهم ... همه چيز چند برابر شد و يارانه مون قطع !
-- اما آقا نعمت ، اينجا حرف از يارانه نيست ، موضوع چيز ديگر هست ، حرف از هوا و آلودگي هوا !
-- هر وقت كه اعلام مي كنند كه يارانه هاي مردم رفته به حساب ، انگاري به قدر يك نمكدان ، نمك روي زخمم مي ريزند ... دوباره زخمم تازه مي شود ... دلم ميگيره ... آخه رو چه حساب و كتابي رفتيم به طبقه
دهم ؟ ...
-- آقا نعمت عرض كردم كه اينجا حرف از يارانه نيست ، حرف از پالايش هوا و آلودگي ...
-- قربون خدا بروم ، حاج منعم زاده كه كرور كرور مال و ثروت داره يارانه ميگيره ، دامادش محرمانه به من گفت ... اما من كه هشتم گرو ٩ هست بايد يارانه ام قطع ...
-- ببخشيد آقا نعمت ، كاري نداري ، از ديدنت خوشحال شدم ، خدا حافظ !!
-- من كه نمي بخشم ... هر كه يارانه ما را ميخوره حرومش باشه ، فرداي قيومت سر پل صراط يقه اش مي گيرم !!
-- آقا نعمت ! خدا حافظي مي كنم ، كاري نداري ؟
-- حاج منعم به صد ميليون نميگه پول ، اما ماه تا ماه يارانه اش تو حسابه ! ...
-- آقا نعمت ، من ديگه رفتم ! سلام دختر خاله و بچه ها خيلي برسان !
--- چند بار رفتم تو كامپيوتر مغازه سر خيابون اعتراض نوشتم اما اگر پشت گوشم را ديدم ، يارانه ام را
هم ...
--- خيلي ديرم شد ، من ديگه رفتم نعمت خان ! ...
--- حالا درسته كه همه چي گرون شده و يارانه ها هم به جايي نميرسه ، اما خب كاچي بهتر از هيچي !
ميگم چرا واريز يارانه ها اعلام مي كنن ؟ ... خب اعلام نكنند بدون سر وصدا بريزن به حساب شون تا اونهايي كه مثل من يارانه شون قطع شد دل شون نسوزه و زخم شون تازه نشه ! اين جوري بهتره !
-- مجدداً خدا حافظ آقا نعمت ! ... ديگه رفتم !
--- بازهم اگر يارانه ها بود ..... اقلاً پول چند تا مرغ ....... قوطي پنير ............ كيلو برنج .... روغن ................... ....... قسط .......... ....... ......... كفشي .......... ........
وزارتخانه ها را به استانها منتقل کنید مثلا وزارت نفت به جنوب وزارت صنعت به یزد وزارت کشاورزی به غرب کشور .... جمعیت غیر بومی تهران را با اجبار بیرون کنید دو میلیون افغانی را از استان تهران بیرون کنید .... | تخریب باغ ها و آپارتمان سازی متوقف شود نیمی از مشکل بی آبی و آلودگی هوا و مهاجران غیرقانونی حل می شودولی مگر می شود نان دانی شهرداری محترم را تعطیل کرد؟
همه ش حرف! این حرفا مفت نمی ارزه.....متولی الودگی خود دولت هست....بنزین و گازوییل بی کیفیت..مازوت سوزی....خودروهای پر مصرف....اصلا بیخود دستگاه سنجش الودگی گذاشتین....که چی بشه.... چرا دستور نمیده آقای رییس جمهور‌که آلودگی هوا کم بشه؟ خب یه دستوری به هوا بدن خودش خجالت بکشه تا وقتي كه مسولين ناكارامد داريم وضعيت مملكت در همه چيز در حالت بحران هست،محيط زيست،اموزش،اقتصاد….مشكل جاي ديگه هست دنیا حرف مفته. باید ب فکر بهشت باشیم با صلوات حل میشه چند میلیون ایرانی بواسطه وضعیت اسف‌بار اقتصادی از قلم افتاده اند؟؟ شما ببینید چرا در قرن ۲۱ زباله در اطراف شهرهای خوزستان مخصوصا اهواز می‌سوزانند. چرا هرچقدر اعتراض میشود کسی پاسخگو نیست . جواب این همه مریض تنفسی را چه کسی میدهد. تو رو خدا در مورد سوزاندن زباله مطلب بگذارید آلودگی از زمانی که تحریم ها دوره احمدی نژاد شروع شد بدتر شد. مشکل بنزین پالایش داخل هست. مگه جان انسان ها با ارزشه؟؟؟؟؟؟ اگر اینطور بود ، قیمت یک پورشه برابر با یه 10 انسان نمیشه. چه فایده از دستگاه ها، اهواز رو حتی در بدترین شرایط آلودگی هوا ،برای دبستانی ها هم تعطیل نمی کنند. بخدا من هر پاییز باید برم اکسیژن بهم وصل کنن ،بخاطر تنگی نفس شدید. تمام پاییز من باید اسپری استفاده کنم.استاندار ترسو محافظه کار نمی خوایم. استاندار ویژه مون اجازه تعطیلی ندادن.
ای ایهاالناس ای مسئولین استانهای پرجمعیت را کوچ دهید به تنب بزرگ تنب کوچک ابوموسی. زمین واگذارکنید درجزیره.... این حرکت چندمنظوره خواهدشد... درطولانی مدت جواب میدهد...