شیوع سریع اومیکرون با غفلت از تزریق دوز سوم واکسن
امیر پروسنان - ایرنا - رشد سریع مبتلایان به ویروس کرونا در روزهای اخیر منجر به افزایش بیماران بستری در بیمارستان‌ها و قرمز شدن وضعیت شهرهایی مانند تهران و مشهد شده و در عین حال استقبال چندانی از تزریق دوز سوم واکسن کرونا نمی‌شود.
تعداد مبتلایان به ویروس کرونا هر روز در کشورمان در حال افزایش است و ظهر روز چهارشنبه ۱۳ بهمن ۱۴۰۰ گزارش شد که تعداد مبتلایان به کرونا بر اساس تست‌های تشخیصی به ۳۸ هزار و ۱۶۰ نفر در یک روز رسیده است. این رشد سریع بیماران مبتلا در حدود ۱۰ روز اخیر ادامه داشته و از طرفی منجر به روند افزایشی در بیماران بستری در بیمارستان‌ها شده است.
سرعت افزایش بستری در ابتدای موج ششم کرونا بی‌سابقه گزارش شده است. سرعت بالای انتقال اومیکرون، کاهش استفاده از ماسک و مراقبت‌های بهداشتی، پوشش ناکافی نوبت سوم واکسن، باز بودن تالارها و رستوران‌ها، تجمع در محیط‌های بسته از جمله کنسرت و سینما، کلاس‌های حضوری و خوابگاه‌ها، فقدان تهویه در حمل‌ونقل عمومی به خصوص مترو، اتوبوس و قطار و دورهمی‌های خانوادگی از مهم‌ترین دلایل افزایش ناگهانی آمار بستری اعلام می‌شود.
نکته دیگر در خیز ششم کرونا، افزایش سهم نوزادان و کودکان از موارد بستری است.
تعداد شهرهای قرمز کرونا در فاصله ۲۴ ساعت از ۱۲ تا ۱۳ بهمن ماه ۱۴۰۰، از ۴۲ شهر با وضعیت قرمز به ۷۷ شهر رسید و در عین حال شهرهای نارنجی به ۱۷۹ و شهرهای زرد به ۱۸۱ مورد رسیده است.
بر اساس آخرین گزارش اپلیکیشن ماسک، شهرستان‌های آذرشهر (آذربایجان شرقی)، خوی (آذربایجان غربی)، اصفهان، کاشان (اصفهان)، بوشهر، تنگستان، دشتستان، دشتی، گناوه (بوشهر)، پردیس، تهران، دماوند، رباط کریم، ری، شمیرانات، فیروزکوه، قرچک، ورامین (تهران)، شهرکرد (چهارمحال و بختیاری)، بیرجند، فردوس (خراسان جنوبی)، بردسکن، بینالود، تربت حیدریه، رشتخوار، سبزوار، مشهد (خراسان رضوی)، دامغان، گرمسار (سمنان)، خنج، شیراز، گراش، ممسنی (فارس)، بوئین زهرا، قزوین (قزوین)، قم (قم)، بانه، سقز (کردستان)، رفسنجان، زرند، کرمان، کوهبنان (کرمان)، بندرگز، علی آباد (گلستان)، آستانه اشرفیه، رودبار، لاهیجان، لنگرود، ماسال (گیلان)، خرم آباد (لرستان)، آمل، جویبار، رامسر، سوادکوه، نکا (مازندران)، اراک، تفرش، خمین، خنداب، دلیجان، ساوه، شازند (مرکزی)، بستک، بندر لنگه، بندرعباس، پارسیان، جاسک، قشم، میناب (هرمزگان)، ابرکوه، اردکان، بهاباد، تفت، خاتم، مهریز، میبد، یزد (یزد) در وضعیت قرمز کرونا قرار دارند.
نقشه وضعیت کرونا در ۱۳ بهمن ۱۴۰۰
افزایش ابتلای پزشکان و پرستاران به کرونا
نکته قابل توجهی که در خیز ششم کرونا مشاهده می‌شود، افزایش سریع موارد ابتلا در میان کادر بهداشت و درمان کشور است.
«تقی ریاحی رییس بیمارستان رسول اکرم (ص)» در این زمینه گفت: علاوه بر خدمات اورژانس برای بیماران کرونا، ناچار شدیم مانند تابستان کلینیک‌های کرونا را باز کنیم. حجم بستری بیماران بیشتر شده و علاوه بر یک آی سی یو، دومین بخش هم در دو روز گذشته بازگشایی شده است. نکته دیگر ابتلای پزشکان و پرستاران در یک هفته گذشته است که به وضوح و وفور مبتلا می‌شوند.
ساده انگاری درباره خیز ششم کرونا
هرچند خیز ششم کرونا در کشور شروع شده و آمار فوتی‌های روزانه همچنان دو رقمی است، اما نبود تصمیم گیری به موقع در زمینه اعمال محدودیت‌ها، تشویق نکردن افراد برای تزریق دوز سوم واکسن کرونا با استفاده از روش‌های فرهنگی و حتی اجبار به این اقدام، کشور را در دامان خیز ششم انداخته و به نظر می‌رسد روز به روز تعداد افراد مبتلا به ویروس کرونا بیشتر خواهد شد.
«حمید سوری» اپیدمیولوژیست گفت: در حال حاضر آغاز خیز ششم کرونا با اومیکرون اعلام شده، اما نشانه‌های ورود به خیز ششم از چند هفته قبل در برخی استان‌ها کاملا مشهود بود و هشدارهای لازم هم داده شد، اما شاید مقداری ساده‌انگاری اتفاق افتاد. اگر فرض کنیم اکنون ۱۰۰ مورد بیماری شناسایی شده، هفته آینده تعداد موارد ۳۰۰ تا ۵۰۰ و هفته بعد بین ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ مورد افزایش می‌یابد. بنابراین موارد بیماری به همین شکل به صورت تصاعدی و به سرعت بالا می‌رود. یعنی فشار زمان بر ما حاکم است؛ به عبارت دیگر وقت زیادی نیست که برنامه‌های کنترلی اجرا شود و این موضوع مدیریت اپیدمی را دشوار می‌کند.
روند افزایشی مبتلایان کرونا در یک ماه گذشته
نمودار مبتلایان به کرونا نشان می‌دهد که روند افزایشی ابتلا بر اساس تست‌های تشخیصی تقریبا از دوم بهمن ماه ۱۴۰۰ آغاز شده و این یعنی با گذشت دو هفته هنوز اقدام مناسبی برای جلوگیری از این روند افزایشی انجام نشده است.
موضوع محدودیت‌های هوشمند که بر اساس کارت واکسن پیش از این مطرح شده بود، در عمل به نتیجه نرسیده و اگر می‌رسید، شاهد این روند افزایشی در ابتلا و البته روند افزایشی در موارد بستری در بیمارستان‌ها نبودیم.
«بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» در این زمینه گفت: وقتی وضعیت به پیک برسد قرنطینه هوشمند دیگر ارزشی ندارد و باید محدودیت کامل ایجاد شود. مرتب پیشنهادات را با توجه به شرایط گرفتاری به ستاد ملی کرونا می‌دهیم ولی بخشی مصوب می‌شود و بخشی مصوب نمی‌شود. در زمینه قرنطینه هم ما پیشنهاد می‌دهیم و ستاد کرونا با توجه به شرایط کشور باید در این زمینه تصمیم بگیرد.
«حسین کرمانپور مدیر اورژانس بیمارستان سینا تهران» نیز در این زمینه گفت: اگر تعداد افراد بستری در آی سی یو در کشور کمتر از ۱۰۰۰ نفر باشد، خدمات از کیفیت بالاتری برخوردار است و مرگ و میر کاهش می‌یابد. هرچه این بخش‌ها شلوغ‌تر شود کیفیت خدمات هم کاهش می‌یابد و حتی ممکن است میزان مرگ و میر ظرف مدت کوتاهی نهایتا تا آخر بهمن ماه مجدد سه رقمی شود. سرایت اومیکرون به شدت بالا است و نباید تجربیات قبلی تکرار شود. بهتر بود زودتر از این واکسیناسیون کودکان هم آغاز شده بود تا اگر به همین میزان بر بازگشایی مدارس اصرار دارند حداقل ایمنی در کودکان افزایش می‌یافت. هیچ کسی نمی‌پذیرد که از این تجربه دو ساله استفاده نکنیم و مجدد اقدامات سال‌های ۹۸ و ۹۹ را تکرار کنیم.
رکورد شکنی بستری در هفته دوم موج ششم کرونا
بر اساس آن‌چه اپلیکیشن ماسک اعلام کرده، در دومین هفته از موج ششم کرونا، آمار بستری جدید به ۱۸۴۳۵ نفر رسید. هفته قبل آمار بستری جدید ۱۱۲۴۶ مورد بود. بدین ترتیب آمار بستری جدید این هفته نسبت به هفته قبل با رشد ۷۱۸۹ پله‌ای، ۶۴ درصد افزایش یافته است. عدد ۷۱۸۹ «شتاب» هفته دوم موج ششم است.
شتاب ۷۱۸۹ پله‌ای در هفته دوم موج، از ابتدای سال ۱۳۹۹ بی‌سابقه است. شتاب هفته دوم از موج دوم تا ششم کرونا، به این صورت است:
| موج دوم | ۱۷۶۰ پله افزایش |
| موج سوم | ۲۰۶۳ پله افزایش |
| موج چهارم | ۳۸۲۶ پله افزایش |
| موج پنجم | ۱۵۸ پله افزایش |
بدین ترتیب شتاب موج ششم حتی از موج چهارم کرونا هم به مراتب بیشتر است. موج چهارم به خاطر همزمانی با دید و بازدیدهای نوروزی، پرشتاب‌ترین موج از ابتدای سال ۱۳۹۹ بود.
شتاب بالای موج ششم در افزایش بستری، جدی‌ترین زنگ خطر است. در صورت تداوم این شتاب، به‌زودی میزان بستری بیماران مبتلا به کرونا در بیمارستان‌ها به مراتب بیشتر از موج‌های قبل خواهد بود.
رکورد شکنی بستری در هفته دوم موج ششم کرونا
در این زمینه شاید بتوان گفت که تعطیلی کامل ادارات دولتی، شرکت‌های خصوصی، بانک‌ها، هرگونه تجمع و مراسم، آموزش حضوری و مشاغل غیرضروری به مدت دو هفته تنها راه جلوگیری از بحران در هفته‌های آتی باشد.
هرچند این تصمیم نیازمند تصویب در ستاد ملی مقابله با کرونا است و به نظر می‌رسد این جنس تعطیلی‌ها در دستور کار قرار ندارد.
درست و به موقع تصمیم‌گیری شود
برخی کارشنان می‌گویند: موضوع دیگر که در تمام دو سال پیش به آن پرداخته شده، تصمیم نگرفتن به موقع است. به طور مثال در حال حاضر که وضعیت کرونایی شهرها یکی از پس دیگری قرمز می‌شود، همچنان دستورالعملی برای دورکاری به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ نشده است.
دلیل این‌که دستگاه‌های اجرایی موضوع دورکاری را برای کارکنان خود اجرا نمی‌کنند، نبود دستورالعمل یا ابلاغ رسمی از طرف دولت است. مهر ماه ۱۴۰۰ بود که سازمان امور اداری و استخدامی اعلام کرد بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، بخشنامه دورکاری آبان سال گذشته لغو شده و با توجه به انجام واکسیناسیون، کارکنان باید به طور صد درصد در محل کار حاضر شوند.
لغو این بخشنامه و نبود بخشنامه جدید منجر به این شده که در شرایط حاضر و با وجود افزایش روز افزون موارد ابتلا و بستری بیماران کرونا، همچنان کارکنان در محل کار خود حاضر باشند. در عین حال تصمیم گیری در این زمینه هنوز انجام نشده است.
«علیرضا صداقت رییس سازمان نظام پزشکی» مشهد گفت: شرایط کرونا در حال حاضر از کنترل شدن گذشته و تعداد مبتلایان در حال افزایش است. باید مردم را آگاه کنیم تا در خانه‌های خود بمانند، زیرا شرایط سخت است. نارنجی شدن مشهد نشان‌دهنده افزایش تعداد بستری‌هاست. این شرایط از هفته‌های گذشته قابل پیش‌بینی بود، اما متاسفانه مثل
همیشه غافلگیر شدیم و شرایطی که در سطح شهر می‌بینیم، شرایط آمادگی افراد برای یک پیک نیست و به نظر می‌آید که اطلاع‌رسانی خوبی انجام نشده و مردم در رابطه با اومیکرون ساده‌انگاری می‌کنند.
وی ادامه داد: شرایطی که در آن هستیم با تصمیم‌گیری‌های غلط ستادی ارگان‌ها و بی‌توجهی برخی از مردم پیش آمده است. ارگان‌ها باید بدانند که زمان آن رسیده تا تصمیمات به‌جایی بگیرند تا قبل از بیشتر شدن ابتلاها بتوان اقدامی کرد.
«حمید سوری اپیدمیولوژیست» نیز اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که درباره اومیکرون داریم و خیلی مرا نگران می‌کند، بحث زمان است. با فرمول‌های معمول اداری نمی‌توان آن را کنترل کرد. به این صورت که بگوییم پنج‌شنبه و جمعه تعطیل است و شنبه موارد را بررسی کنیم، با این شیوه نمی‌توان با این اپیدمی مقابله کرد، بلکه نیاز به یک نگاه جهادی وجود دارد. به هر حال دشمن حمله کرده و نمی‌توان گفت که شنبه برای شناسایی و بررسی می‌آییم. باید توجه کرد که بیماری با سویه اومیکرون به سرعت در حال گسترش است؛ به طوری که به صورت متوسط موارد ابتلا به صورت هفتگی سه تا پنج برابر می‌شوند.
تزریق دوز سوم واکسن سریع و فوری انجام شود
هرچند تاکنون بیش از ۱۳۳ میلیون و ۳۰۰ هزار دوز واکسن کرونا در کشور در سه نوبت تزریق شده، اما همچنان فاصله بیش از ۶ میلیون دوز میان دو نوبت اول و دوم وجود دارد و از طرفی ۱۸ میلیون و ۱۶۰ هزار نفر هر سه نوبت واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند.
روند یک ماه اخیر نشان می‌دهد که در فاصله ۱۴ دی تا ۱۳ بهمن ماه تعداد ۹ میلیون و ۴۱۱ هزار و ۳۶۹ دوز واکسن کرونا در نوبت سوم تزریق شده است، در حالی‌که با وجود تاکید فراوان رئیس جمهوری، این روند باید سریع‌تر پیش می‌رفت.
تزریق ۹ میلیون و ۴۱۱ هزار دوز واکسن کرونا طی یک ماه در نوبت سوم
به طور میانگین در یک ماه اخیر تعداد ۳۲۶ هزار و ۳۳۱ دوز واکسن کرونا به صورت روزانه در نوبت سوم تزریق شده است.
در یک ماه اخیر، کمترین میزان تزریق واکسن در نوبت سوم در روز ۱۷ دی ماه با ۱۱۶ هزار و ۲۰۱ دوز و بیشترین میزان در روز ۱۳ بهمن ماه با ۴۶۵ هزار و ۳۸۱ دوز بوده است.
بیشترین و کمترین میزان تزریق واکسن کرونا در نوبت سوم در یک ماه اخیر
از ۱۴ دی ماه تا ۱۳ بهمن ماه جاری تعداد ۲ میلیون و ۱۷ هزار و ۴۸۵ دوز واکسن در نوبت دوم تزریق شده است. این در حالی است که همچنان تفاوت ۶ میلیون دوزی بین نوبت دوم و اول وجود دارد.
چقدر دوز دوم واکسن کرونا در یک ماه اخیر تزریق شد؟
در یک ماه اخیر و تا ۱۳ بهمن ماه ۱۴۰۰، کمترین تعداد تزریق نوبت دوم واکسن کرونا در روز ۱۷ دی ماه با ۲۷ هزار و ۹۹۰ دوز و بیشترین میزان در روز ۱۴ دی ماه با ۱۱۹ هزار و ۸۷۱ دوز انجام شده است.
بیشترین و کمترین تعداد نوبت دوم واکسن کرونا در چه روزهایی تزریق شد؟
اکنون وارد خیز ششم کرونا شدیم و در عمل تزریق واکسن کرونا که حداقل دو تا سه هفته بعد اثربخشی خود را نشان می‌دهد، تاثیری بر موج حاضر نخواهد داشت، سئوال اینجاست بی‌توجهی برای تشویق و ترغیب تزریق دوز سوم واکسن کرونا چه آثاری خواهد داشت؟
کارشناسان می‌گویند: واکسن‌هایی که بیشتر مورد استقبال جامعه هستند مانند آسترازنکا و پاستوکووک پلاس در مراکز واکسیناسیون، اتخاذ نکردن راهکارهای تشویقی و تنبیهی مناسب برای کسانی که واکسن کرونا را تزریق نکردند،فقدان اطلاع رسانی مناسب درباره موجودی واکسن مراکز واکسیناسیون از جمله مواردی است که در زمینه استقبال کم از تزریق دوز سوم واکسن مورد توجه است.
نکته مهم این است که همچنان بخش قابل توجهی از واکسن خریداری شده ایران از سبد کوواکس تحویل داده نشده ئ این در حالی است که برخی واکسن‌ها مانند آسترازنکا که مورد استقبال جامعه بوده از مسیر کوواکس یا واکسن‌های اهدایی تامین شده است. درباره واکسن پاستوکووک پلاس هم که تولید مشترک ایران و کوبا است، به نظر می‌رسد مشکلاتی وجود دارد که با وجود تولید این نوع واکسن در انستیتو پاستور ایران، همچنان دست وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از این واکسن پر نشده و بسیاری از افراد هنگام مراجعه به مراکز واکسیناسیون برای تزریق این نوع واکسن به عنوان دوز سوم، با پاسخ «موجود نیست» مواجه می‌شوند.
