قامت‌بلندترين برج آجري جهان خم‌شد

ليزر اسکن انجام شده در سال گذشته از وجود انحراف برج قابوس که بلندترين برج آجري جهان است، به سمت شمال غرب خبر مي دهد و از سوي ديگر اين برج تاريخي از زخم ناشي از يادگار نوشته ها نيز بي بهره نمانده است.

به گزارش مهر از گرگان، گويي نوشتن يادگاري و کنده کاري روي تنه درخت و ميراث تاريخي و طبيعي به عادتي براي مسافران تبديل شده و بلندترين برج آجري جهان هم مستثني نيست و از زخم ناشي از يادگار نوشته ها بي بهره نمانده است.

يادگاري نويسي روي بلندترين برج آجري جهان که قابليت ثبت در فهرست جهاني دارد، ثبت اين ميراث ارزشمند ايراني و تاريخي را با مشکل مواجه مي سازد و نوشتن يادگاري روي ميله هاي اين برج، بلاي دامنگير آثار و ميراث تاريخي شده است.

اکنون روي بدنه اين برج و حتي در ارتفاع بلند آن يادگاري نوشته هايي هست که زيبايي و معماري تاريخي اين برج را در معرض آسيب قرار داده است.
 
«58 روز و 10 ساعت  تا پايان خدمت سربازي» ، «علي ، محمد ، داوود بروبچه هاي ناف تهرون» از جمله يادگار نوشته هايي است که روي بدنه ميله گنبد به چشم مي خورد.


علاوه بر يادگار نوشته ها که همانند زخمي بر پيکره برج قابوس طي زمان نقش بسته است، رشد گياهان هرز و وجود فضله هاي پرندگان نيز رو به رشد است.
 
اگر چه هر از چندگاهي بدنه اين برج از نوشته ها و گياهان خودرو و هرز و فضله پرندگان پاک مي شود، اما باز شاهد تداوم و تکرار يادگاري نويسي بر روي لوح و بدنه اين برج تاريخي هستيم.
 
يک گردشگر هنگام بازديد از اين برج تاريخي با اشاره به وجود يادگاري نوشته شده روي بدنه برج گفت: موضوع يادگاري نويسي روي ميراث تاريخي و فرهنگي به عادت برخي از مردم تبديل شده است و براي پيشگيري از اين روند بايد فرهنگسازي شود.
 
علي تاجبخش که از تهران براي ديدن اين برج تاريخي به گنبد سفر کرده بود، افزود: حيف است، چنين ميراث تاريخي ارزشمند بر اثر سهل انگاري و بي توجهي برخي افراد از بين رود.
 
وي اظهار داشت: علاوه بر يادگاري نويسي، از بدنه برج پرندگان براي آشيانه سازي استفاده کردند و بايد نسبت به پاک سازي سطح برج از نمادهاي خارجي برنامه ريزي شود.
 
همچنين لازم به ذکر است تا روند شهرسازي و نفوذ فاضلاب به اين بناي تاريخي که موجب رطوبت اين اثر ارزشمند شده است نيز از سوي مسئولان مورد توجه قرار گيرد.


ساماندهي و بهسازي بافت هاي فرسوده حاشيه گنبد کاووس از ديگر موضوعاتي است که بايد مورد توجه قرار گيرد و شهردار گنبد در خصوص اين مشکل گفت: بافت هاي فرسوده حاشيه برج قابوس که به بلندترين برج آجري جهان معروف است، در اين شهر بهسازي و نوسازي مي شود.
 
سيد منصور باقري افزود: وزير مسکن با تخصيص اعتباري بالغ بر 37 ميليارد و 500 ميليون ريال براي پرداخت 250 فقره وام 150 ميليون ريالي براي حاشيه نشينان اين شهرستان موافقت کرده است.
 
وي اظهارداشت: همچنين وزير مسکن با اجرايي شدن مطالعات توانمندسازي و ساماندهي سکونتگاه هاي غيررسمي موافق است.شهرداري گنبد با اختصاص اعتبار راهبردي سازمان شهرداريها و دهياري هاي کشور براي انجام مطالعات توانمندسازي و ساماندهي سکونتگاه هاي غيررسمي که مرحله سوم آن در حال اجراست، اعلام آمادگي کرد.
 
باقري در خصوص مطالعات بهسازي و نوسازي بافتهاي فرسوده و پيرامون برج قابوس که مطالعات مرحله دوم طرح آن در دست اجراست، افزود: هدف از انجام اين مطالعات، برنامه ريزي براي جلوگيري از ايجاد و گسترش حاشيه نشيني و اسکان غيررسمي از طريق دستگاه هاي اجرايي ذيربط است.


برخي يافته ها نشان از انحراف و کج شدن بلندترين برج تاريخي جهان دارد و کارشناسان و دوستدار ميراث فرهنگي خواهان توجه ويژه براي مرمت اين برج شدند.
 
حميد عمراني رکاوندي مدير پايگاه ميراث فرهنگي استان گلستان افزود: ليزر اسکن انجام شده در سال گذشته از وجود انحراف برج قابوس به سمت شمال غرب خبر مي دهد بر اين اساس اين اثر ارزشمند مستلزم مطالعات سازه‌اي و معماري است.
 
وي با اشاره به روند شهرسازي و ساخت و سازهاي پيرامون برج و در پي آن نياز به آب و فاضلاب، افزود: به دليل نفوذ آب به سمت پايين تپه و ضرورت تعيين وضعيت رطوبتي آن، اين عمليات در دستور کار قرار گرفته است.
 
مدير پايگاه ميراث فرهنگي استان گلستان با بيان اينکه در حال حاضر گنبد قابوس تعيين حريم شده است، بيان داشت: در صورت تامين اعتبار لازم جلوگيري از آلوده‌سازي فضاي پيرامون و آزادسازي فضاي پيرامون انجام مي گيرد.
 
به گفته اين مسئول ، همچنين فضاسازي و ايجاد استراحتگاهي براي محوطه گنبد قابوس پيش‌بيني شده است.
 
وي اضافه کرد: به دليل آسيبهاي طبيعي، جوي و فضولات پرندگان و رشد گياهان در ديوارهاي برج عمليات مرمت اضطراري آن به مدت سه ماه با نصب داربست پيرامون بنا انجام شده و در اين عمليات تمام بندها و آجرهايي که با خاک و نخاله حيواني پر شده تخريب و پس از ضدعفوني با مواد شيميايي با مواد نانو بي رنگ پوشيده شود.
 
مدير پايگاه ميراث فرهنگي استان گلستان با اشاره به انجام نخستين عمليات مرمت بر روي اين بنا در سال 1310 اظهار داشت: همچنين براي دومين بار در سال 1348 برروي تزئينات اين بنا مرمت انجام شد.
 
عمراني رکاوندي يادآور شد: ثبت اين اثر ارزشمند در فهرست ميراث جهاني در دست اقدام است.انجام مطالعات سازه‌اي و معماري برج قابوس که يادماني از دوره ساساني-اشکاني است در دستورکار سازمان ميراث فرهنگي استان گلستان قرار گرفت.
 
گنبد کاووس به دليل وجود بلندترين برج آجري جهان سالانه گردشگران زيادي را براي بازديد از اين شکوه معماري اصيل و تاريخي ايران زمين به اين منطقه جذب مي کند.
 
ميل گنبد ، بنايي که از هزار سال پيش تاکنون بر فراز تپه‌اي خاکي استوار است در عين سادگي يکي از غرور انگيز‌ترين بناهايي که نه تنها در خاک ايران بلکه در سراسر جهان شناخته شده و مورد توجه بسياري از جهانگردان و باستان شناسان است.
 
ميل گنبد بيش از هزار سال، سرفرازانه سر به آسمان کشيده و تمدن کهن مردم اين ديار را رخ جهانيان مي کشد. اين بنا از چهار بخش تشکيل شده است که شامل پي و صفه بنا، سردابه، بدنه و گنبد مخروطي مي شود و ارتفاع بنا 70 متر ، بدنه بنا 37 متر و داراي 10 ترک است.
 
اين بناي باشکوه به دستور قابوس بن وشمگير ، مشهورترين پادشاه آل زيار که به گفته ياقوت حموي ، هم جنگجويي بي همتا و هم اديبي فاضل بود، ساخته شد و لازم است در حال حاضر پس از گذشت قرن ها ، اين بنا با همکاري مردم و همت مسئولان به آيندگان منتقل شود.