هزینه‌های قابل قبول مالیاتی چیست؟

کامیار سوران ـ به گزارش «تابناک»، بسیاری از کار فرمایان برای اینکه سود واحد تجاری خود را کاهش دهند به ارائه هزینه‌های مختلف صرف نظر از ارتباط آن‌ها با فعالیت‌های شرکت مبادرت میورزند و به دنبال این غفلت دفاتر آن‌ها رد می شود و مشمول جریمه نیز خواهند شد از این رو اداره دارایی برای شفاف سازی سود‌ها و از بین بردن حسابسازی ها، در ماده ۱۴۷و ماده ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم لیستی از هزینه‌های مورد تایید دارایی را ارائه نموده  است که در ادامه مورد اشاره قرار می گیرد.

ماده ۱۴۷ قانون مالیات‌های مستقیم (اصلاحی ۱۳۹۴/۰۴/۳۱)

هزینه‌های قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات به شرحی که ضمن مقررات این قانون مقرر می‌گردد عبارت است از هزینه‌هایی که در حدود متعارف متکی به مدارک بوده و منحصراً مربوط به تحصیل درآمد مؤسسه در دوره مالی مربوط با رعایت حد نصاب‌های مقرر باشد. در مواردی که هزینه‌ای در این قانون پیش‌بینی نشده یا بیش از نصاب‌های مقرر در این قانون بوده، ولی پرداخت آن به موجب قانون و یا مصوبه هیأت وزیران صورت گرفته باشد قابل قبول خواهد بود.

تبصره ۱ ماده ۱۴۷ – از لحاظ مقررات این فصل، کلیه اشخاص حقوقی و همچنین صاحبان مشاغل موضوع ماده (۹۵) این قانون که مکلف به نگهداری دفاتر می‌باشند، در حکم مؤسسه محسوب می‌شوند. همچنین هزینه‌های قابل قبول مالیاتی در مورد سایر صاحبان مشاغل نیز قابل پذیرش است.

تبصره ۲ ماده ۱۴۷ – هزینه‌های مربوط به درآمد‌هایی که به موجب این قانون از پرداخت مالیات معاف یا مشمول مالیات با نرخ صفر بوده یا با نرخ مقطوع محاسبه می‌شود، به عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی شناخته نمی‌شوند.

تبصره ۳ ماده ۱۴۷ – پذیرش هزینه‌های پرداختی قابل قبول مالیاتی موضوع این قانون که به شیوه تهاتری انجام نشود از مبلغ پنجاه میلیون (۵۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال به بالا منوط به پرداخت یا تسویه وجه آن از طریق سامانه (سیستم) بانکی خواهد بود

ماده ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم (اصلاحی ۱۳۹۴/۰۴/۳۱)

به منظور آشنایی و آگاهی هرچه بیشتر مودیان وحسابدارن با هزینه‌های قابل قبول طبق ماده ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم برای هزینه‌های مذکور اشاره می‌شود.

۱- قیمت خرید کالای فروخته شده و یا قیمت خرید مواد مصرفی در کالا و خدمات فروخته شده.
۲- هزینه‌های استخدامی متناسب با خدمت کارکنان براساس مقررات استخدامی موسسه به شرح زیر:
الف- حقوق یا مزد اصلی و مزایای مستمر اعم از نقدی یا غیر نقدی (مزایای غیر نقدی به قیمت تمام شده برای کارفرما).
ب- مزایای غیر مستمر اعم از نقدی و غیر نقدی از قبیل خواربار، بهره وری، پاداش، عیدی، اضافه کار، هزینه سفر و فوق العاده مسافرت.
ج- هزینه‌های بهداشتی و درمانی و وجوه پرداختی بابت بیمه‌های بهداشتی و عمر و حوادث ناشی از کار کارکنان.
د- حقوق بازنشستگی وظیفه، پایان خدمت طبق مقررات استخدامی موسسه و خسارت اخراج و بازخرید طبق قوانین موضوعه مازاد بر مانده  حساب ذخیره مربوط.
ه- وجوه پرداختی به سازمان تامین اجتماعی طبق مقررات مربوط و همچنین تا میزان سه درصد حقوق پرداختی سالانه بابت پس انداز کارکنان.
و- معادل یک ماه آخرین حقوق و دستمزد و همچنین مابه التفاوت تعدیل حقوق سنوات قبل که به منظور تامین حقوق بازنشتگی و وظیفه و مزایای پایان خدمت، خسارت اخراج و بازخرید کارکنان موسسه ذخیره می‌شود.
ز- پرداختی به بازنشستگان موسسه حداکثر تا سقف یک دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) قانون مالیات‌های مستقیم.
۳- کرایه محل موسسه در صورتیکه اجاری باشد مال الاجاره پرداختی طبق سند رسمی و در غیر اینصورت در حدود متعارف.
۴- اجاره بهای ماشین آلات و ادوات مربوط به موسسه در صورتی که اجاری باشد.  
۵- مخارج سوخت، برق، روشنایی، آب و مخابرات و ارتباطات.
۶- وجوه پرداختی بابت انواع بیمه مربوط به عملیات و دارایی موسسه.  
۷- حق الامتیاز پرداختی و همچنین حقوق و عوارض و مالیات‌هایی که به سبب فعالیت موسسه به شهرداری‌ها و وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی و وابسته به آن‌ها پرداخت می‌شود (به استثنای مالیات بر درآمد و ملحقات آن و سایر مالیات‌هایی که موسسه به موجب مقررات قانون مالیات‌ها ملزم به کسر از دیگران و پرداخت آن می‌باشد و همچنین جرایمی که به دولت و شهرداری‌ها پرداخت می‌گردد).  
۸- هزینه‌های تحقیقاتی، آزمایشی و آموزشی، خرید کتاب و نشریات و لوح فشرده، هزینه‌های بازاریابی، تبلیغات و نمایشگاهی مربوط به فعالیت شرکت.  
۹- هزینه‌های مربوط به جبران خسارت وارده مربوط به فعالیت و دارایی موسسه مشروط بر اینکه:
الف- وجود خسارت محقق باشد.
ب- موضوع و میزان آن مشخص باشد.
ج- طبق مقررات قانون یا قرارداد‌های موجود جبران آن به عهده دیگری نبوده یا در هر صورت از طریق دیگر جبران نشده باشد.
۱۰- هزینه‌های فرهنگی، ورزشی و رفاهی کارگران پرداختی به وزارت کار و امور اجتماعی حداکثر معادل ده هزار ریال به ازای هر کارگر.
۱۱- ذخیره مطالباتی که وصول آن مشکوک باشد مشروط بر اینکه: 
الف- مربوط به فعالیت موسسه باشد.
ب- احتمال غالب برای لاوصول ماندن آن موجود باشد
ج- در دفاتر موسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد تا زمانی که طلب وصول گردد یا لاوصول بودن آن محقق شود.  
۱۲- زیان اشخاص حقیقی یا حقوقی که از طریق رسیدگی به دفاتر آن‌ها و با توجه به مقررات احراز گردد، از درآمد سال یا سال‌های بعد استهلاک پذیر است.
۱۳- هزینه‌های جزئی مربوط به محل موسسه که عرفا به عهده مستاجر است در صورتی که اجاری باشد.
۱۴- هزینه‌های مربوط به حفظ و نگهداری محل موسسه در صورتی که ملکی باشد.  
۱۵- مخارج حمل و نقل.  
۱۶- هزینه‌های ایاب و ذهاب و پذیرایی و انبارداری.
۱۷- حق الزحمه‌های پرداختی متناسب با کار انجام شده از قبیل حق العمل، دلالی، حق الوکاله، حق المشاوره، حق حضور، هزینه حسابرسی و خدمات مالی و اداری و بازرسی، هزینه نرم افزاری، طراحی و استقرار سیستم‌های مورد نیاز موسسه، سایر هزینه‌های کارشناسی در ارتباط با فعالیت موسسه و حق الزحمه بازرس قانونی.
۱۸- سود، کارمزد و جریمه‌هایی که برای انجام عملیات موسسه به بانک ها، صندوق تعاون و صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و همچنین موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز و شرکت‌های واسپاری (لیزینگ) دارای مجوز از بانک مرکزی پرداخت شده یا تخصیص یافته باشد.  
۱۹- بهای ملزوات اداری و لوازمی که معمولا ظرف یک سال از بین می‌روند.
۲۰- مخارج تعمیر و نگهداری ماشین آلات و لوازم کار و تعویض قطعات یدکی که به عنوان تعمیر اساسی تلقی نگردد.  
۲۱- هزینه‌های اکتشاف معادن که منجر به بهره برداری نشده باشد.  
۲۲- هزینه‌های مربوط به حق عضویت و حق اشتراک پرداختی مربوط به فعالیت شرکت.
۲۳- مطالبات لاوصول به شرط اثبات آن از طرف مودی مازاد بر مانده حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول.
۲۴- زیان حاصل از تسعیر ارز براساس اصول متداول حسابداری مشروط براتخاذ یک روش یکنواخت طی سال‌های مختلف از طرف مودی.  
۲۵- ضایعات متعارف تولید.  
۲۶- ذخیره مربوط به هزینه‌های پرداختنی قابل قبول که به سال مورد رسیدگی ارتباط دارد.  
۲۷- هزینه‌های قابل قبول مربوط به سال‌های قبل که پرداخت یا تخصیص آن در سال مالیاتی مورد رسیدگی تحقق می‌یابد.  
۲۸- هزینه خرید کتاب و سایر کالا‌های فرهنگی – هنری برای کارکنان و افراد تحت تکفل آن‌ها تا میزان حداکثر پنج درصد معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) قانون مالیات‌های مستقیم به ازای هر نفر.  
۲۹- ذخیره مربوط به خدمات پس از فروش (گارانتی) اشخاص حقوقی.  

تبصره ۱ ماده ۱۴۸ – هزینه‌های دیگری که مربوط به تحصیل درآمد مؤسسه تشخیص داده می‌شود و در این ماده پیش‌بینی نشده است به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور و تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی جزء هزینه‌های قابل قبول پذیرفته خواهد شد.

تبصره ۲ ماده ۱۴۸ – مدیران و صاحبان سرمایه اشخاص حقوقی در صورتی که دارای شغل موظف در مؤسسات مذکور باشند جزء کارکنان مؤسسه محسوب خواهند شد، ولی در مؤسساتی که غیر اشخاص حقوقی باشند حقوق و مزایای صاحب مؤسسه و اولاد تحت تکفل و همسر نامبرده به استثنای هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل که مشمول مقررات جزء «ب» بند «۲» این ماده خواهد بود جزء هزینه‌های قابل قبول منظور نخواهد شد.

تبصره ۳ ماده ۱۴۸ – در محاسبه مالیات شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی، ذخایر موضوع بند‌های (۱) و (۲) ماده (۱۵) قانون شرکت‌های تعاونی مصوب ۱۶/۳/۱۳۵۰۰ و اصلاحیه‌های بعدی آن و در مورد شرکت‌ها و اتحادیه‌هایی که وضعیت خود را با قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳/۶/۱۳۷۰ تطبیق داده‌اند یا بدهند، ذخیره موضوع بند (۱) و حق تعاون و آموزش موضوع بند (۳) ماده (۲۵) قانون اخیرالذکر جزء هزینه محسوب می‌شود.

منبع: حسابدار موفق