رابطه تحصیلات عالی و کاهش خطر ژنتیکی ابتلا به آلزایمر

به گزارش تابناک، به نوشته  مدیکال‌نیوز تودی، مطالعه جدید محققان آمریکایی نشان می‌دهد که پیشرفت تحصیلی می‌تواند حتی در صورت وجود خطرات ژنتیکی قوی، خطر ابتلا به اختلالات شناختی بخصوص آلزایمر را کاهش دهد.

 در مطالعه جدیدی که در Nature Communications منتشر و توسط محققان بیمارستان عمومی ماساچوست در دانشکده پزشکی هاروارد انجام شده است، ارتباط ژنتیک و سطح تحصیلات با زوال شناختی، از طریق تجزیه وتحلیل داده‌های ۶۷۵ فرد مبتلا به جهش ژنتیکی موسوم به PSEN1 E280A مورد بررسی قرارگرفت. افراد مبتلا به این جهش معمولاً علائم زوال عقل را در حدود سن ۴۹ سالگی نشان می‌دهند.

براساس نتایج این مطالعه، افراد مبتلا به این جهش که دومین جهش ژنتیکی افزایش‌دهنده خطر ابتلا به آلزایمر، موسوم به APOE e4 را نیز داشتند، زوال شناختی را زودتر تجربه می‌کردند.

تیم مطالعه همچنین ارزیابی کرد که چگونه آموزش بر سطح توانایی‌های شناختی در افراد حامل جهش PSEN1 E280A، از جمله افرادی که دارای انواع ژنتیکی APOE هستند، تأثیر می‌گذارد.

یافته‌های آنها نشان می‌دهد که پیشرفت تحصیلی بیشتر، یا سال‌های تحصیل بیشتر، با عملکرد شناختی بهتر، به ویژه در میان افرادی که بالاترین خطر ژنتیکی برای این بیماری را دارند، مرتبط است.

این یعنی اگرچه ممکن است یک فرد از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به آلزایمر باشد، مسیر بیماری می‌تواند تحت تاثیر عوامل محیطی مانند پیشرفت تحصیلی تغییر کند.

یافته‌های این تحقیق از مطالعه قبلی تکمیل‌شده توسط محققان دانشگاه توهوکو در ژاپن حمایت می‌کند که ثابت کرده بود افرادی که در سنین میانی تا پیری در کلاس‌های آموزش بزرگسالان شرکت می‌کنند، کمتر به زوال عقل یا زوال شناختی مبتلا می‌شوند.

بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است. این بیماری پیش‌رونده با ازدست دادن خفیف حافظه شروع و احتمالاً منجر به ازدست دادن توانایی انجام مکالمه و واکنش به محیط می‌شود. بیماری آلزایمر قسمت‌هایی از مغز را درگیر می‌کند که فکر، حافظه و زبان را کنترل می‌کنند.

درحال حاضر بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به زوال عقل هستند که بیش از ۶۰ درصد آنها در کشورهای با درآمد کم و متوسط زندگی می‌کنند. هر سال نزدیک به ۱۰ میلیون مورد جدید مبتلا به آلزایمر در جهان ثبت می‌شود.

خردادماه سال جاری، معصومه صالحی، رئیس انجمن آلزایمر ایران از شناسایی ۴۰۰ مبتلای جدید به آلزایمر در کشور خبر داد و گفت: «بیش از یک میلیون نفر در کشور مبتلا به زوال عقل (که ۷۰ درصد آن را آلزایمر تشکیل میدهد)، هستند و میتوان گفت هر هفت دقیقه، یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود.»

وی تاکید کرد: «ابتلا به زوال عقل به خصوص آلزایمر در دوران همه‌گیری بیماری کرونا با توجه به کاهش ارتباطات اجتماعی، استرس و اضطراب‌ها بسیار افزایش یافت و در شمار مبتلایان بسیار تاثیرگذار بوده است.»

 داشتن خواب خوب شبانه، بین هفت تا نه ساعت، بیشترین تاثیر را در کاهش ابتلا به افسردگی دارد داشتن خواب خوب شبانه، بین هفت تا نه ساعت، بیشترین تاثیر را در کاهش ابتلا به افسردگی دارد

تیمی از محققان دانشگاه کمبریج و دانشگاه فودان چین با بررسی داده‌های بیش از ۲۹۰ هزار نفر طی یک دوره ۹ ساله، موفق شد عوامل مرتبط با کاهش خطر ابتلا به افسردگی را شناسایی کند.

به نوشته مدیکال‌اکسپرس، در تحقیق منتشرشده در Nature Mental Health، این تیم تحقیقاتی ترکیبی از عوامل از جمله سبک زندگی، ژنتیک، ساختار مغز و سیستم ایمنی و متابولیک و نقش آنها در کاهش و یا افزایش ابتلا به افسردگی را بررسی کرد.

این مطالعه هفت عامل مرتبط با کاهش خطر ابتلا به افسردگی را بدین ترتیب شناسایی کرد: مصرف متعادل الکل، رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم، خواب سالم، ترک سیگار، اجتناب از کم‌تحرکی، ارتباط اجتماعی مکرر.

از بین همه این عوامل، داشتن خواب خوب شبانه، بین هفت تا نه ساعت، بیشترین تاثیر را داشت و منجر به کاهش خطر ۲۲ درصدی ابتلا به افسردگی شد.

ارتباط اجتماعی مکرر به‌طورکلی خطر ابتلا به افسردگی را ۱۸ درصد کاهش داد.

نتایج همچنین نشان داد مصرف متعادل الکل خطر افسردگی را ۱۱ درصد، رژیم غذایی سالم ۶ درصد، فعالیت بدنی منظم ۱۴ درصد، ترک سیگار ۲۰ درصد و تحرک کافی این خطر را تا ۱۳ درصد کاهش می‌دهد.

تیم تحقیقاتی سپس DNA شرکت‌کنندگان را بررسی کرد و به هر یک از آنها یک امتیاز خطر ژنتیکی اختصاص داد. این امتیاز بر اساس تعداد واریانت‌های ژنتیکی یک فرد بود که ارتباط شناخته شده‌ای با خطر افسردگی دارند. افرادی که کمترین امتیاز خطر ژنتیکی را داشتند، در مقایسه با افرادی که بالاترین امتیاز را داشتند، ۲۵ درصد کمتر در معرض ابتلا به افسردگی بودند که تأثیر بسیار کمتری نسبت به سبک زندگی دارد.

در افراد با خطر ژنتیکی بالا، تیم تحقیقاتی همچنین دریافت که یک سبک زندگی سالم می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را کاهش دهد. این تحقیق بر اهمیت داشتن یک سبک زندگی سالم برای پیشگیری از افسردگی، صرفنظر از خطر ژنتیکی فرد تاکید می‌کند.

به گفته محققان، افسردگی می‌تواند از سنین نوجوانی یا بزرگسالی شروع شود، بنابراین آموزش به جوانان در مورد اهمیت سبک زندگی سالم و تاثیر آن بر سلامت روان باید از مدارس آغاز شود.

دویچه وله