کلیات

استروئید ( steroid) نوعی لیپید (در واقع چربی) است. استروئیدها به صورت کلی دارای چهار حلقه کربنی هستند که سه تا از آن‌ها سیکلوهگزان و آخری سیکلوپنتان (پنج کربنه) است.

تفاوت استروئیدها در گروه‌هایی است که به این حلقه‌ها وصل می‌شوند و اکسیداسیون حلقه‌ها.

استروئیدها در بدن جانوران و گیاهان دیده می‌شوند. مهم‌ترین نوع استروئید در بدن انسان کلسترول نام دارد. علاوه بر این در بدن انسان، استروئیدها به صورت هورمونهایی همچون استروژن، تستسترون، و کورتیزول دیده می‌شوند.

طبقه‌بندی

یکی از بهترین روش‌های طبقه‌بندی استروئیدها طبقه‌بندی بر اساس تعداد اتم‌های کربن است (MeSH)

۱. بیست و هفت کربنه مانند کلسترول

۲. بیست و چهار کربنه مانند اسید کولیک

۳. بیست و یک کربنه مانند هورمونهای زنانگی مثل پروژسترون

۴. نوزده کربنه مانند هورمونهای مردانگی مثل تستوسترون

۵. هجده کربنه مانند استرادیول

متابولیسم

در اعضای مختلفی از بدن انسان استروئیدها ساخته می‌شوند. کلسترول در غشاء تمام سلول‌های بدن وجود دارد. تستوسترون در غدد جنسی (به خصوص بیضه)، استروژن و پروژسترون در تخمدان و جفت ساخته می‌شوند.

استروئیدهایی که در بخش قشری غده فوق کلیوی (کورتکس آدرنال) ساخته می‌شوند کورتیکواستروئید نامیده می‌شوند مانند آلدوسترون و کورتیزول.

استرویید

استروییدها در بدن دو نقش مهم بازی می‌کنند اول انابولیک دوم اندروژنیک. انابولیک اثراتی است که باعث رشد توده عضلانی در بدن می‌شوند و اندروژنیک اثرات تغییرات هورمون‌های جنسی است. از آنجایی که رشد توده عضلانی (انابولیک) توسط تستستورون طبیعی در بدن انجام می‌گیرد از این رو تقریباً ۹۰٪ استرووییدها در بدن با این هورمون کار دارند؛ ولی استفاده از استروییدها هر دو اثر را روی بدن به جا می‌گذارد. به همین دلیل تمام استروییدها به علاوه اثرات انابولیکی قوی دارای عوارض اندروژنیکی هستند. چون مقدار هورمون مردانه را در بدن بالا می‌برند که این امرباعث اختلال در سیستم هورمونی بدن می‌شود. به خصوص در زنها عوارض استفاده از استرییدها چند برابر مردان است.

وابستگی به استروئید

بسیاری از ورزشکاران به منظور دستیابی به اندامی زیبا و ورزیده، افزایش قدرت عضلانی، و کاهش میزان چربی بدن خود اقدام به مصرف استروئیدها می‌کنند. افرادی که به این دلایل و به‌طور مداوم از استروئیدها استفاده می‌کنند اغلب به نوعی بیماری رفتاری دچار می‌شوند که در آن مردان با وجودی که مقدار زیادی ماهیچه دارند، تصور می‌کنند که بدنی ضعیف و لاغر داشته و زنان با وجود اینکه لاغر هستند، تصور می‌کنند بسیار چاق هستند. در شرایطی که فرد دائماً به دنبال عضلانی بودن یا حجیم بودن عضلات خود باشد، به سختی خواهد توانست مصرف استروئیدها را قطع کند. برخی از این افراد مصرف استروئیدها را تا مرز آسیب رساندن به سلامتی خود ادامه می‌دهند.

عوارض مصرف طولانی مدت استروئیدها عبارتند از:

• آسیب به غدد جنسی (بیضه‌ها و تخمدانها)
• بیماری‌های کبدی
• اختلالات کلیوی
• خشونت و پارانویا
• بیماری‌های پوستی و مویی
• افزایش میزان کلسترول خون
• فشار خون بالا
• صدمات به تاندون‌ها
• توهم قدرت و شکست ناپذیری
• تجمع مایعات در بدن
• توقف رشد استخوان‌ها در نوجوانان