در مورد روسیه در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کلیات
روسیه پهناورترین کشور جهان با مساحت ۱۷، ۰۷۵، ۴۰۰ کیلومتر مربع و ۱۴۸۰۰۰۰۰۰ میلیون نفر جمعیت است که در شمال آسیا و غرب اروپا قرار دارد. پایتخت روسیه شهر مسکو و واحد پول این کشور نیز روبل است. در مورد وسعت زیاد این کشور نکته اینکه روسیه دو برابر دومین کشور پهناور جهان یعنی کانادا مساحت دارد.
تاریخ و جغرافیا
روسیه با کشورهای نروژ، فنلاند، استونی، لتونی، لیتوانی، لهستان، بلاروس، اوکراین، گرجستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، چین، مغولستان و کره شمالی همسایه است. این کشور همچنین با کشورهای آمریکا (از طریق ایالت آلاسکا)، سوئد و ژاپن (از طریق آب) همسایه است.
روسیه که برای سالیان متمادی یکی از قدرتهای جهانی بود. از زمان امپراتوری تزاری گرفته تا فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، هرچند اکنون در بعد اقتصادی دچار مشکلات شدیدی است، اما هنوز در نظام ژئوپلیتیکی جهان به عنوان یک قدرت اثر گذار نقش آفرین است.
پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۸ این کشور بحران اقتصادی را پشت سر گذاشت که جایگاه جهانی آن را هم تضعیف کرد. حال روسیه در تلاش است جایگاه پیشین خود را دوباره به دست آورد؛ جایگاهی که البته مدعیان جدیدی چون چین، هند دست یابی به آن را سخت کرده اند.
به گواه تاریخ یکی از مهمترین اتفاقات این کشور انقلاب ۱۹۱۷ است که در جریان آن بلشویکها توانستند به دوران امپراتوری تزاری خاتمه دهند. از اواخر ۱۹۱۸ تا اواخر ۱۹۲۰ شوروی درگیر جنگ داخلی بود. پس از این سال اتحاد جماهیر شوروی اعلام وجود کرد و تا سال ۱۹۹۱ حکومتش ادامه یافت.
روسیه اکنون عضو ثابت شورای امنیت سازمان ملل متحد، ۱+۵، اتحادیه اروپا، APEC و G. ۸ است. این کشور بخش زیادی از قدرتش در صحنههای جهانی را مدیون منابع انرژی خود است. چرا که روسیه بزرگترین تولید کننده گاز در جهان است و نیمی از گاز مصرفی قاره اروپا را این کشور تامین میکند. روسیه همچنین یکی از مهمترین تولیدکنندگان نفت جهان است.
روسیه در ورزش، تسلیحات و تکنولوژی پیشرفته است و سالیان درازی است که رقابتی دو طرفه را با آمریکا در زمینه علوم فضایی به رخ جهانیان میکشد. نخستین انسانی که به فضا رفت، یوری گاگارین روسی است.
روسیه با ۱۷۰۷۵۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت به تنهایی بیش از ۷۶ درصد خاک اتحاد شوروی سابق را تشکیل میدهد؛ و در حال حاضر هم با اشغال حدود ۵/۱۱ درصد خشکیهای کره زمین بزرگترین کشور جهان محسوب میشود. اگرچه ۶۵ درصد خاک این کشور در بخش آسیایی قرار دارد، تنها ۲۸ درصد مردم روسیه در این نواحی زندگی میکنند. این سرزمین بیش از ۱۶۰ درجه طول جغرافیای و ۱۰ منطقه زمانی را در برگرفته و اختلاف ساعت در منطقه مسکو با شرقیترین نقطه روسیه در شبهجزیره چوکچی و شبهجزیره ساخالین ۹ ساعت است.
سرزمین پهناور روسیه را دریاهای متعددی در برگرفته که عمدهترین آنها عبارتند از: دریای بالتیک و خلیج فنلاند در غرب، دریای سفید، خلیج پچورا، دریای کارا، دریای بارنتس، دریای لاپتف، دریای سیبری شرقی، دریای چوکچی و اقیانوس منجمد شمالی در شمال، دریای برینگ، دریی اخُتسک، دریای ژاپن و اقیانوس آرام در شرق، دریای سیاه و دریای خزر در جنوب. با وجود آنکه طول سواحل این کشور به ۶۵۳، ۳۷ کیلومتر میرسد، اما به لحاظ اینکه بیشتر سواحل آن در منطقه منجمد شمالی واقع است و یا دریاهای مرتبط با آن از طریق تنگههای تحت کنترل کشوای دیگر به آبراههای مهم متصل است، روسیه از وضعیت مطلوبی در برقراری ارتباط دریایی آزادانه با سایر کشورهای جهان برخوردار نیست. مرزهای این کشور بالغ بر ۱۳۹، ۲۰ کیلومتر است.
بخش اروپایی روسیه عمدتاً جلگهای و هموار است. بلندترین نقطه روسیه، قله البروس با ۶۴۲، ۵ متر ارتفاع در شمال قفقاز در جمهوری آستیای شمالی و نزدیکی مرز گرجستان است که در عین حال بلندترین نقطه اروپا نیز محسوب میشود. کوههای اورال که در امتداد شمالی - جنوبی قع شده است حد میان اروپا و آسیا را تعیین میکند و بلندترین نقطه آن قله نارودا تنها ۸۸۵، ۱ متر ارتفاع دارد. تمامی قسمت آسیایی روسیه را سرزمین پهناور سیبری در برگرفته است. شبکه گستردهای از رودهای پر آب در روسیه وجود دارد که علاوه بر تأمین آب آشامیدنی سده برق آبی فراوانی بر روی آنها احداث شده است.
رودهای عمده بخش اروپایی روسیه عبارتند از: ولگا با ۶۹۰، ۳ کیلومتر طویلترین رود اروپا که به دریای خزر میریزد، دون که با نام قزاقهای دون جاودان شده است، دنیپر، نمان، نوا، لینا، پچورا. بلندترین رود روسیه ینیر بخش آسیایی این کشور جریان دارد. دریای خزر که بزرگترین دریاچه جهان محسوب میشود در مرزهای جنوبی این کشور قرار دارد. دریاچه بایکال با ۱۴۰، ۳۴ کیلومتر مربع وسعت بزرگترین دریاچه روسیه، عمیقترین دریاچه جهان (با ۱۷۴۰ متر عمق) و بزرگترین دریاچه آب شیرین آس است و ۲۰ درصد آب شیرین دریاچههای جهان در این دریاچه ذخیره شده است.
پوشش گیاهی روسیه را در شمالیترین مناطق توندرا و در جنوب تایگا تشکیل میدهد که یک سوم جنگلهای جهان در این نواحی قرار دارد. آب و هوای روسیه عمدتاً قارهای خشک همراه با زمستانهای سرد است. میزان درجه حرارت در نواحی شمال شرقی سیبری در زمستانها تا ۷۰ زیر صفر نیز میرسد. میانگین دمای تابستان از ۶ درجه تا ۲۰ درجه بالای صفر است. میزان بارندگی از متوسط تا کم در تغییر است و بویژه در نواحی داخلی چندان قابل پیشبینی نیست.
آب و هوا
آب و هوای روسیه به دلیل نزدیکی به قطب شمال سرد است. اغلب مناطق این کشور تنها دو فصل را تجربه میکنند: تابستان و زمستان. سردترین ماه سال در این کشور ژانویه (دی – بهمن) و گرمترین ماه سال جولای (تیر – مرداد) است. سیبری یکی از سردترین مناطق این کشور است که برای سالهای متمادی به عنوان تبعیدگاه به کار میرفت. در عین حال چندی پیش روسیه با کاشتن پرچم خود در زیر آبهای قطب ادعای مالکیت این منطقه را کرد.
سیاست در روسیه
دو سال پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۹۹۳ رفراندومی در روسیه برگزار شد و بر اساس آن مردم به تشکیل فدراسیون روسیه که رئیس جمهور در آن رئیس کشور است رای دادند. بر این اساس در روسیه نخستوزیر رئیس دولت است.
رئیس جمهور با رای مردم برای دوره چهار ساله انتخاب میشود و هر شخص تا دو دوره میتواند رئیس جمهور باشد. آخرین انتخابات ریاستجمهوری روسیه در ۱۸ مارس ۲۰۱۸ برگزار شد که در جریان آن ولادیمیر پوتین توانست با کسب حدوداً ۷۷٪ از آرای عمومی با فاصله زیادی از رقبای خود در انتخابات پیروز شود.
در روسیه دو مجلس وجود دارد: «دوما و شورای فدراتیو» که نمایندگان آن از طریق رایگیری انتخاب میشوند. افراد بالای ۱۸ سال اجازه دارند در انتخابات این کشور رای دهند.
روسیه دارای ۲۱ جمهوری خودمختار، ۴۹ استان، ۶ خطه، دو شهر خودمختار مسکو و سنتپترزبورگ است. در شهر مسکو پارلمان و دومای کشوری و مجلس سنا و شورای فدراسیون عمل میکنند. علت اینکه این دو شهر خودمختار هستند این است که از نظر مساحت و جمعیت با سایر مناطق قابل ایسه هستند؛ از آنجا که این دو شهر در دوران مختلف پایتخت بودند از اهمیت خاصی برخوردار شدند) و ۱۰ ناحیه خودمختار است. در ماه مه سال ۲۰۰۰ ولادیمیر پوتین پیشنهاد کرد روسیه به ۷ منطقه تقسیم شود که روز ۳۱ ماه مه سال ۲۰۰۰ این پیشنهاد از تصویب شور اول دومای کشوری گذشت. این هفت منطقه شامل مناطقی چون منطقه شمال غربی (مرکز- سنتپترزبورگ)، منطقه مرکزی (مرکز- مسکو)، منطقه رود ولگا (مرکز- نیژنینوگورود)، منطقه شمال قفقاز (مرکز- رستوف - دن)، منطقه خاوردور (مرکز- خاباروفسک)، منطقه اورال (مرکز- یکاترینبورگ) و منطقه سیبری (مرکز- نووسیبیرسک) است.
پس از فروپاشی اتحاد شوروی کشور روسیه به عنوان بزرگترین کشور تشکیلدهنده شوروی، در بیشتر موارد حقوقی و سیاسی جایگزین آن گردید. قانون اساسی روسیه در رفراندوم ۱۲ دسامبر سال ۱۹۹۳ با ۵۸ درصد آرا به تأیید عمومی رسیده و طبق آن حکومت این کشور جمهوری فدراتیو میاشد. قوه مقننه یا مجلس فدرال از ترکیب شورای فدراسیون با ۱۷۸ عضو و دومای کشوری با ۴۵۰ عضو تشکیل میگردد.
نیمی از اعضای دوما از طریق انتخابات مستقیم در حوزههای انتخابی منطقهای به مجلس راه مییابند و نیم دیگر بر اساس فهرستهای حزبی برگزیده میشوند. فدراسیون روسیه به عنوان یکی از چهار جمهوری اصلی بنیانگذار اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ رأی به انحلال شوروی داد و سپس همراه با روسیه سفید (بیلوروسی) و اوکراین نقش اصلی را در تأسیس اتحادیه جامعه کشورهای مستقل مشترکالمنافع به عهده داشت. فرماندهی کل قوا به عهده ئیسجمهور است.
قانون اساسی
قانون اساسی روسیه (به روسی: Конститу́ция Росси́йской Федера́ции) مهمترین سند حقوقی در فدراسیون روسیه است. این قانون در همهپرسی روز ۱۲ دسامبر ۱۹۹۳ جایگزین قانون اساسی جمهوری فدراتیو شوروی سوسیالیستی شد که در ۱۲ آوریل ۱۹۷۸ میلادی به تصویب رسیده بود. در این همهپرسی ۵۸٬۱۸۷٬۷۵۵ نفرشرکت کرده و ۳۲٬۹۳۷٬۳۰ (بیش از ۵۸ درصد) نفر به آن رأی موافق دادند. در این قانون اختیارات گستردهای به رئیسجمهور اعطا شده که این امر با سنت تاریخی تمرکز قدرت سیاسی در این کشور هماهنگ و متناسب است.
اقتصاد
همانطور که اشاره شد، بیشترین صادرات روسیه را نفت و محصولات آن، گاز، چوب، مواد شیمیایی و تسلیحات نظامی تشکیل میدهد. ابزارآلات و تجهیزات، کالاهای مصرفی، دارو، گوشت و شکر از جمله واردات روسیه است. به صورت کلی اقتصاد روسیه در شرایط مناسبی قرار ندارد و این کشور در زمینه های اقتصادی با مشکلات فراوانی رو به رو است.
مردم
روسیه با جمعیت ۱۴۱ میلیون و ۳۷۷ هزار و ۷۵۲ نفری، هشتمین کشور پرجمعیت جهان است. میانگین سنی مردم آن ۲/۳۸سال است و نرخ رشد جمعیت آن منفی است. امید به زندگی در این کشور ۸۷/۶۵سال است. این کشور بیشترین درصد فارغالتحصیلان دانشگاهی را در میان کشورهای اروپایی دارد.
۷۹/۸درصد از مردم آن روس، ۸/۳ درصد تاتار، ۲ درصد اوکراینی، ۲/۱ درصد بشکیر و ۲/۱۳ درصد بقیه اقوام هستند. ۱۵ تا ۲۰ درصد مردم آن ارتودوکس، ۱۰ تا ۱۵ درصد مسلمان هستند.
روسها که حدود ۸۳ درصد جمعیت روسیه را تشکیل میدهند از گروه اسلاوهای شرقی بشمار میروند که خود از خانواده هند و اروپایی محسوب میشوند. در روسیه بیش از ۱۰۰ ملیت و قوم زندگی میکنند. زبان روسی زبان رسمی است و به خط سیریلیک نوشته میشود. اکثریت مردم روسیه تابع کلیسای ارتدکس روسیه میباشند. دین مسیح و به تبع آن کلیسای ارتدکس از اوایل قرن دهم در روسیه گسترش یافت. بعلاوه پیروان مذاهب کاتولیک و پروتستان در شمار محدودی در این کشور حضور داد و در نواحی شمال قفقاز و شمال دریای خزر مسلمانان از اکثریت برخوردارند.
ارتباطات
بیش از یک هزار شرکت در این کشور خدمات ارتباطی ارائه میدهند. در این کشور ۴۰.۱ میلیون خط تلفن ثابت و ۱۲۰ میلیون خط تلفن همراه و نیز ۷ هزار و ۳۰۶ ایستگاه تلویزیونی در این کشور وجود دارد.
* با کشور سوریه بیشتر آشنا شوید
* با کشور آمریکا بیشتر آشنا شوید
* با کشور عراق بیشتر آشنا شوید
* با کشور لبنان بیشتر آشنا شوید
*با کشور ایران بیشتر آشنا شوید
*با کشور افغانستان بیشتر آشنا شوید
* با کشور ترکیه بیشتر آشنا شوید
در مورد روسیه در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
رسانهها از افزایش آمار قربانیان حادثه تروریستی در مسکو پایتخت روسیه خبر میدهند.
کد خبر: ۱۲۲۸۳۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۴
دیمیتری مدودف معاون رئیس شورای امنیت ملی روسیه با بیان اینکه تروریستها فقط زبان زور را میفهمند، گفت: عاملان و آمران حمله تروریستی به سالن کنسرت کروکوس باید اعدام شوند.
کد خبر: ۱۲۲۸۳۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۴
سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در پی وقوع حادثه تروریستی در تالار شهر کروکوس در نزدیکی مسکو پایتخت روسیه اعلام کرد که واشنگتن اطلاعات در مورد حمله تروریستی در مسکو را با روسیه به اشتراک گذاشته بود.
کد خبر: ۱۲۲۸۳۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۴
گروه تروریستی داعش با انتشار بیانیهای مسوولیت حادثه تروریستی مسکو را بر عهده گرفت.
کد خبر: ۱۲۲۸۳۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۴
جمهوری اسلامی ایران اقدام تروریستی مسکو را قویا محکوم کرد و وزیر خارجه نیز این حادثه را به همتای روس خود و دولت و مردم روسیه تسلیت گفت.
کد خبر: ۱۲۲۸۳۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۴
وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح گفت: همه قدرتهای بزرگ که در رزمایش اخیر کمربند امنیت دریایی حضور داشتند همه طالب این هستند که در این منطقه حساس امنیت برقرار شود.
کد خبر: ۱۲۲۸۳۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۳
روسیه با هدف قراردادن نیروگاه های برق اوکراین باعث قطعی گسترده شده است.
کد خبر: ۱۲۲۸۲۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۳
با تحولات منطقه و جهان
پرواز ۳۶ هواپیمای نظامی چینی به سوی تایوان، توافق روسیه و چین با یمنیها درباره تحولات دریای سرخ، تصویب نخستین قطعنامه درباره هوش مصنوعی در سازمان ملل، اعلام نگرانی فرمانده سنتکام از همکاری ایران، چین و روسیه و پیام آمریکا به حماس و تهدید به اخراج از قطر، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین الملل در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۲۸۲۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۳
هفتصد و چهل و دومین روز از حمله روسیه به اوکراین
هفتصد و چهل و دومین روز از حمله روسیه به اوکراین با دستور ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور این کشور میگذرد؛ تهاجمی که رویدادهای بسیاری به دنبال داشته و منجر به تحریم گسترده روسیه از سوی بلوک غرب شده است و دورنمای مشخصی برای پایان آن نیز وجود ندارد.
کد خبر: ۱۲۲۸۱۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۲
در پی افزایش گمانهزنیها درباره اعزام نیروهای فرانسوی به اوکراین، معاون رییس پارلمان روسیه تأکید کرد که ارتش روسیه همه آنها را خواهد کُشت.
کد خبر: ۱۲۲۸۱۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۲
با تحولات منطقه و جهان
احضار سفیر ایران از سوی وزارت خارجه آلمان، مخالفت جوزپ بورل با افزایش تحریمها علیه ایران، برگزاری رزمایش نظامی آمریکا و کره جنوبی در مرز کره شمالی، اعلام تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران و دیدار وزیر خارجه آمریکا با ولیعهد عربستان در جده، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۲۸۱۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۲
وزیر دفاع آمریکا با اذعان به اینکه بقای اوکرین در خطر است، گفت که واشنگتن همچنان به حمایت از کییف ادامه خواهد داد.
کد خبر: ۱۲۲۷۹۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۱
میگ-29کی، معروف به فالکروم (Fulcrum D)، رهگیر نیروی دریایی قدرتمند روسیه با پیکربندی دو موتوره و تک سرنشین است که در سال 2010 معرفی شد. برای عملیات ناو انطباق یافته است، اما به دلیل فقدان ناوهای روسیه با مشکل مواجه شده است، با این حال به عنوان یک جنگنده چند منظوره مجهز شده است.
کد خبر: ۱۲۲۷۸۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۹
منابع آگاه اعلام کردند که رییسجمهور روسیه تصمیم دارد در هفتههای آینده به چین سفر کند.
کد خبر: ۱۲۲۷۸۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۹
با تحولات منطقه و جهان
نامه مهم ایران به شورای امنیت درباره دریای سرخ، واکنش شدیداللحن کشورهای غربی به پیروزی پوتین در انتخابات روسیه ، بیانیه شورای امنیت سازمان ملل درباره عملیات انصارالله در دریای سرخ، شنیده شدن صدای انفجار در دمشق و تبریک پیروزی پوتین در انتخابات توسط رئیسی از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۲۷۸۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۹
پوتین در سخنان خود پس از انتخابات ریاست جمهوری روسیه درباره اوکراین گفت که حاضر به صلح با اوکراین است.
کد خبر: ۱۲۲۷۶۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۸
سخنگوی کاخ سفید در خبری هشدار دهنده اعلام کرده است که مهمات نیروهای اوکراینی در دونباس رو به اتمام است.
کد خبر: ۱۲۲۷۶۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۸
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه گفت که وی پیش از درگذشت آلکسی ناوالنی با مبادله این چهره سرشناس مخالفان دولت مسکو با «برخی افراد زندانی در کشورهای غربی» موافقت کرده بود.
کد خبر: ۱۲۲۷۶۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۸
هفتصد و سی و نهمین روز از حمله روسیه به اوکراین
هفتصد و سی و نهمین روز از حمله روسیه به اوکراین با دستور ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور این کشور میگذرد؛ تهاجمی که رویدادهای بسیاری به دنبال داشته و منجر به تحریم گسترده روسیه از سوی بلوک غرب شده است و دورنمای مشخصی برای پایان آن نیز وجود ندارد.
کد خبر: ۱۲۲۷۶۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۷
انتخابات روسیه در ۱۱منطقه زمانی مختلف در حال برگزاری است
رایدهندگان در روسیه روز جمعه به پای صندوقهای رای رفتند تا بهطور قطع حکومت ۲۴ساله ولادیمیر پوتین را حداقل تا سال۲۰۳۰ تمدید کند. پس از آنکه مقامات روسیه دو نامزد را که مخالفت خود را با جنگ در اوکراین اعلام کرده بودند از شرکت در انتخابات منع کردند، رهبر دیرپای روسیه دیگر با مخالفت معناداری روبهرو نبوده است.
کد خبر: ۱۲۲۷۴۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۷