کلیات
در پی افزایش بهای گاز مایع در قزاقستان، اعتراضات گسترده ای آغاز شد. روز چهارشنبه۵ ژانویه ( ۱۵ دی) معترضان در شهر آلماتی به اقامتگاه رئیس‌جمهوری و ساختمان شهرداری یورش برده و هر دو ساختمان را به آتش کشیدند. پس از آن پلیس کوشید با استفاده از گاز اشک‌آور، نارنجک صوتی، خودروهای آب‌پاش و حتی شلیک مستقیم معترضان را متفرق کند.
افزایش قیمت بنزین
ناآرامی در جمهوری قزاقستان به دلیل نارضایتی از افزایش قیمت بنزین آغاز و به سرعت به تظاهراتی خشونت‌آمیز علیه دولت تبدیل شد. بسیاری از مردم این کشور از فساد و سوء‌استفاده از قدرت به شدت ناراضی بودند.
به نیروهای امنیتی دستور تیراندازی بدون هشدار به معترضان داده شد. حداقل ۲۶ تن از تظاهرکنندگان کشته و صدها نفر زخمی و بیش از ۴۰۰۰ نفر در سراسر کشور بازداشت شدند. بر اساس اطلاعات رسمی، تا کنون حداقل ۱۸ افسر پلیس و سرباز نیز کشته شده‌اند.
سقوط دولت
دوبرابر شدن قیمت گاز مایع، شهرهای قزاقستان را به صحنه اعتراضات سراسری تبدیل کرد. دستکم ۲۰۰ معترض دستگیر شدند و رئیس جمهور وضعیت اضطراری اعلام کرد. با استعفای عسکر مامین، علی‌جان اسماعیل‌اوف، مامور تشکیل دولت موقت شد.
واحدهای هوابرد روسیه
دولت قزاقستان هم‌زمان با ورود واحدهای هوابرد روسیه به این کشور از کنترل اوضاع سخن گفت. قاسم جومارت توقایف از سازمان پیمان امنیت جمعی، متشکل از شش جمهوری‌سابق شوروی، خواست که واحدهایی کمکی برای مهار تظاهرات ضد دولتی اعزام کنند.
بازداشت نخست وزیر
به دنبال ادامه اعتراض ها، کریم ماسیموف، نخست وزیر و رییس پیشین شورای امنیت ملی قزاقستان به اتهام "خیانت" بازداشت شد.
قاسم توقایف، رییس جمهور قزاقستان ناآرامی‌ها را کار "راهزنان و تروریست‌ها" دانست و گفت ۲۰ هزار تن از آنان "به خوبی آموزش دیده و سازماندهی شده‌اند."
واکنش‌های بین‌المللی به تحولات قزاقستان
-قزاقستان مهم‌ترین شریک تجاری آلمان در آسیای مرکزی است. وزارت خارجه آلمان اعلام کرده که در تلاش تعامل و تبادل نظر با همه دست اندرکاران برای راه حل مسالمت‌امیز بحران کنونی است.
-آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز در تماس با همتای قزاق خود، حمایت کامل ایالات متحده از نهادهای قانونی و آزادی رسانه‌ها را به آگاهی او رسانده است.
-جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا طرفین را به خویشتنداری دعوت کرده و اعزام نیروهای خارجی به قزاقستان را نیز مستلزم احتیاط و حفظ استقلال این کشور دانسته است.
-استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل در واکنش به رویدادها و اعزام نیروهای نظامی خارجی به قزاقستان گفته است: «ما می‌خواهیم حقوق بشر در قزاقستان رعایت شود؛ چه از سوی نیروهای قزاق و چه نیروهای دیگر. برای ما مهم‌است که حق مردم برای اعتراضات مسالمت‌آمیز محفوظ بماند و نیروهای امنیتی خویشتن‌دار بمانند.»
-میشل باچله، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل نیز با ابراز نگرانی از خونریزی و درگیری‌های مسلحانه در آلماتی خواستار آزادی معترضانی شده که از حق اعتراض مسالمت‌آمیز استفاده کرده‌اند.
-وزارت خارجه ایران تحولات جاری در قزاقستان را به "تلاش‌های بدخواهان خارجی" نسبت داده است. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی این وزارت‌خانه در پاسخ به خبرنگاران درباره بحران قزاقستان گفت: «روشن است تحولات جاری در قزاقستان یک موضوع داخلی است اما برخی طرف‌های خارجی با سوء استفاده از شرایط، در صدد دامن زدن به ناآرامی ها و ایجاد بی ثباتی دراین کشور هستند.»
او ابراز امیدواری کرد که "دولت و ملت فهیم کشور دوست، برادر و همسایه، با اتحاد داخلی پاسخ مناسبی به تلاش‌های بدخواهان خارجی بدهند."
در مورد بحران در قزاقستان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
