کلیات
استان چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان با گسترهای برابر با ۱۶٬۴۲۱ کیلومتر مربّع یک درصد از کل وسعت ایران، بیست و دومین استان کشور از نظر پهناوری است.
جغرافیا
استان چهارمحال و بختیاری از جمله بخشهای کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب میشود و ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی شمال غربی به استان لرستان محدود میشود. زبانهای لری بختیاری، فارسی و ترکی در میان ساکنان این استان رایج است. در مرکز استان، هفشجان، بروجن، فرخ شهر و برخی دیگر از شهرهای استان به زبان فارسی با لهجه خاص خود صحبت میکنند. مرکز این استان شهرکرد است و با ۲۰۶۶ متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین مرکز استان کشور ایران است. میانگین ارتفاع در استان چهارمحال و بختیاری حدود ۲۱۵۳ متر است و به همین خاطر استان چهارمحال و بختیاری را بام ایران میدانند.
تقسیمات کشوری
بر پایه آخرین بخشبندی سیاسی کشور، استان چهار محال و بختیاری دارای ۱۰ شهرستان، ۴۳ شهر، ۲۶ بخش و ۵۱ دهستان است. شهرستانهای این استان عبارتند از: شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ، کیار، بن، سامان و شهرستان جدید خانمیرزا.
پیشینه در بخشبندی کشوری
پیشتر منطقه چهارمحال همواره از بلوکات اصفهان بهشمار میرفته است. مسعود میرزا ظل السلطان، در دوسفر پی در پی خود به چهارمحال، آن را بلوکی سرد، بسیار آباد، پر نعمت و پرجمعیت، با چراگاههای سبز و خرم و چمنهای زیاد و آب فراوان وصف کرده و افزوده چهارمحال مشهور به هند کوچک است و بهترین بلوک اصفهان پس از لنجان است.
چهارمحال و بختیاری تا پیش از سال ۱۳۳۲ خورشیدی در قالب شهرستان شهرکرد و بختیاری از شهرستانهای استان اصفهان بهشمار میآمد. در این سال، شهرستان شهرکرد از استان اصفهان جدا و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت.
در دهه ۳۰ با تغییر رویکردهای حکومت در سال ۱۳۳۷ شمسی فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال به فرمانداری کل ارتقاء مییابد و در گستره آن فرمانداریهای تازه بروجن و نیز بخشهای نو شوراب و گندمان ایجاد میگردند. در مصوبه سال ۱۳۵۲ هیئت وزیران، فرمانداری کل چهارمحال و بختیاری به استانداری چهارمحال و بختیاری ارتقاء یافت.
وجه تسمیه
نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش منطقه چهارمحال و منطقه بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه ایلنشین بختیاری بود. محال جمع مکسر واژه محل به معنی جا و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در بخشبندی کنونی استان، لار در شهرستان شهرکرد، شهرستان سامان و شهرستان بن، میزدج در شهرستان فارسان، کیار در شهرستان کیار و گندمان در شهرستان بروجن قرار میگیرد. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هماکنون دربردارنده شهرستانهای کوهرنگ، اردل و لردگان و بخش ناغان شهرستان کیار میباشد.
هفشجان مرکز پیشین چهارمحال تا پایان عصر صفوی، کیان مرکز چهارمحال در دوره افشاریه، چالشتر مرکز چهارمحال در دوره زندیه و در میانه قاجاریه و شهرکرد یا دهکرد پیشین مرکز استان از دوره پهلوی و بهطور رسمی از سال ۱۳۵۲ مرکز استان بختیاری و چهارمحال میباشد. منطقه بختیاری استان چهارمحال و بختیاری نیز در واقع بخش گرمسیری ایل بختیاری است که بیشتر کوچ رو هستند.
تغییر نام استان
برخی از مردم استان و مسئولین استانی و کشوری معتقد به تغییر نام این استان هستند. دلیل اصلی این گروه طولانی بودن نام استان است. طولانی بودن نام استان سبب حذف یکی از بخشهای نام استان میشود، گاه چهار محال خوانده میشود و گاه بختیاری و در هر صورت باعث میشود که مقصود اصلی از آن بدست نیاید. در برخی موارد هم در نامه نگاریها نام کوتاه شده چ. و ب. به کار میبرند که چوب خوانده میشود. برخی دیگر بر این باور اند که نام استان باعث ایجاد شکاف بین مردم استان میشود و با وجود کوچکی استان، آن را به دو بخش تقسیم میکند. این توده معتقدند هویت یک استان باید همانند هویت یک کشور از همبستگی کامل برخوردار باشد و مردم آن بر پایه نژاد بخشبندی نشوند.
تغییر نام استان به دلیل نگرانی از واکنش بختیاریها استان هنوز عملی نشدهاست.
زبان
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالیها و بختیاریها تقسیم میشوند. چهار محالیها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت میکنند و بختیاریها هم به گویش بختیاری که شاخهای از زبان لری است صحبت میکنند. در ۵ شهرستان از ۹ شهرستان این استان زبان گویش بختیاری رایج است که این شهرستانها عبارتند از: اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار. در شهرستانهای شهرکرد، بروجن، سامان وبن لهجههای محلی فارسی و ترکی رایج است. بهطور خاص مردم شهرهای شهرکرد، هفشجان، بروجن و فرخشهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت میکنند، لهجههای دهکردی، هوشگانی، اورجنی و قهفرخی مخصوص شهروندان این استان میباشد که از ریشه فارسی پهلوی است و در آن لغات ترکی و عربی زیادی وجود ندارد. زبان ترکی قشقایی نیز بیش از ۱۲ درصد جمعیت ساکنین استان را شامل میشود. بهطور خاص مردم شهرهای کیان، بلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان به زبان ترکی صحبت میکنند.
بر پایه تحقیقات پروفسور گرهارد دوئرفر گویشهای ترکی رایج در چهارمحال در گروه زبانی اوغوزی میانه و جنوبی قراردارد، همچنین زبان ترکی رایج در فرادنبه و شهرکیان، از بکرترین لهجههای زبان ترکی در ایران میباشد. دانشنامه ایرانیکا در مقاله زبان لری زبان مردم این استان را از نظر جغرافیایی نیمی فارسی و نیمی لری معرفی میکند. وبگاه میراث فرهنگی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری زبان لری بختیاری را به عنوان زبان عمومی در این استان معرفی میکند. دانشنامه جهان اسلام گویش مردم این استان را فارسی با گویش بختیاری معرفی میکند.
در برخی شهرستانهای این استان مانند شهرکرد و بروجن لری جای خود را به فارسی دادهاست. برخی منابع نیز گویش ساکنان این استان را فارسی، ترکی قشقائی و گویش بختیاری معرفی میکنند. ارامنه: نواحی شرقی استان چهار محال و بختیاری شامل شهرستانهای شهرکرد و بروجن از دیرباز سکونت گاه گروههایی از ارامنه بودهاست. هر چند در دهههای اخیر تعداد بسیاری از ارامنه چهار محال و بختیاری به اصفهان مهاجرت کردند. روستاها ارامنهنشین چهار محال عبارت بودند از تشنیز، واستیگان، گیشنیگان، احمدآباد، شلمزار، قلعه کشیش، لیواسیان، ده ارمنی، سیرک و غیره.در جدول زیر نام شهر و روستایهای مختلف استان و زبان گفتاری مردم آن مشخص شدهاست.
معاون توسعه و پیشبینی هواشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: طی ۲۴ ساعت گذشته ایستگاه کوهرنگ با ۱۱۰ میلیمتر باران و هفت سانتیمتر برف بیشترین میزان بارش در این استان را به خود اختصاص داد.
کد خبر: ۱۲۲۸۷۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۷
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری با اشاره به فعالیت سامانه بارشی در استان گفت: بهدنبال فعالیت این سامانه بارشی در شهرستان کوهرنگ تا نیمروز یکشنبه ۶ اسفندماه ۲۶ سانتیمتر برف بر زمین نشست.
کد خبر: ۱۲۲۳۷۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۶
معاون توسعه و پیشبینی هواشناسی چهارمحال و بختیاری از ورود یک سامانه بارشی به این استان از اواخر وقت یکشنبه خبر داد و گفت: برای شدت بارشهای این سامانه هشدار سطح نارنجی صادر شده است.
کد خبر: ۱۲۲۳۳۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۴
آغاز فعالیت مدارس شهرستان بروجن ساعت ۹ صبحبه گزارش خبرگزاری صدا و سیمای چهارمحال و بختیاری ، فرماندار شهرستان بروجن گفت: با توجه به بروز حادثه آتش سوزی در خط انتقال گاز سراسری در محدوده گردنه حلوایی و احتمال افت فشار گاز در این شهرستان، فعالیت مدارس شهرستان بروجن در همه مقاطع تحصیلی از ساعت ۹ صبح آغاز میشود.
کد خبر: ۱۲۲۱۶۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۵
حوالی ساعت یک بامداد امروز چهارشنبه (۲۵ بهمن) حادثه آتشسوزی باعث انفجار در خط لوله سراسری گاز در محدوده گردنه حلوایی شهرستان بروجن در استان چهارمحال و بختیاری شد که این اتفاق باعث رعب و وحشت مردم شهرهای بروجن، بلداجی و گندمان شد، بهگونهای که مردم خانههای خود را ترک کرده، به خیابانها آمدند.
کد خبر: ۱۲۲۱۶۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۵
در پی شنیده شدن صدای انفجاری در بروجن در استان چهارمحال و بختیاری ، وضعیت در این شهرستان به حالت اضطراری درآمد و تدابیری ویژه در دستور کار قرار گرفت؛ انفجاری که حوالی ساعت یک بامداد در یکی از خطوط اصلی انتقال گاز در کشور به وقوع پیوست و شدتش به حدی بود که موجب وحشت مردم در شهرهای مجاور و حضور ایشان در معابر شد.
کد خبر: ۱۲۲۱۶۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۵
اداره کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری اعلام کرد: فعالیت آموزشی مدارس این استان روز دوشنبه با تاخیر آغاز میشود.
کد خبر: ۱۲۱۹۹۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۶
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری با اشاره به بارشهای جاری در استان گفت: هماکنون ارتفاع برف در کوهرنگ به ۴۵ سانتیمتر رسیده است.
کد خبر: ۱۲۱۸۳۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۸
اداره کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری از غیرحضوری شدن روند آموزشی مدارس در شهرستان کوهرنگ طی روز یکشنبه هشتم بهمنماه خبر داد.
کد خبر: ۱۲۱۸۳۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۸
رئیس پلیس راه چهارمحال و بختیاری از فوت سه نفر و مصدومیت یک نفر طی حادثه تصادف سواری پژو با کامیون در محور صالحات به لردگان خبر داد.
کد خبر: ۱۲۱۶۹۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۱
اهالی روستاهای عشایر نشین حوردان و کنگرستان، که به دلیل نبود محور ارتباطی و تعداد کم ساکنین دائمی از نعمت برق بی بهره بودند، پس از احداث جاده با صرف ۳۵ میلیارد ریال اعتبار و با تلاش عوامل صنعت برق استان چهارمحال و بختیاری به شبکه سراسری برق متصل شدند.احداث ۱۵۰۰ متر شبکه فشار متوسط ، ۱۱۰۰ مترشبکه فشار ضعیف ، نصب دودستگاه ترانسفورماتورتوزیع و ۱۰ چراغ روشنایی معابر از جمله اقداماتی بود که برای برق رسانی به این دو روستا انجام گردید. در حال حاضر تعداد ۷۵۷ روستا در سطح استان چهارمحال و بختیاری برق دار بوده و در نگاهی کلی ۹۹.۷درصد خانوارهای روستایی و ۱۰۰ درصد خانوارهای شهری استان از نعمت برق برخوردار می باشند.
کد خبر: ۱۲۱۴۵۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۸
عاون توسعه و پیشبینی هواشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: شهرستان کوهرنگ که منبع تغذیه ۲ حوضه مهم آبریز کشور محسوب میشود در سال آبی جاری با کاهش ۶۲ درصدی بارشها روبرو شده است.
کد خبر: ۱۲۱۴۵۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۸
در پی بارش برف شب گذشته در چهارمحال و بختیاری ، بام ایران سفیدپوش شد. در این گزارش تصاویری از چهره زمستانی استان را در ۲۲ آذر ماه تماشا میکنید.
کد خبر: ۱۲۱۰۲۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۴
مدیرکل راهداری و حملونقل جادهای چهارمحال و بختیاری گفت: با تلاش راهداران هیچ گونه انسدادی در محورهای اصلی استان رخ نداده و راهداران در محورهای روستایی به خصوص در محور کوهرنگ در حال برفروبی و بازگشایی هستند.
کد خبر: ۱۲۱۰۱۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۳
یک شرور مسلح در در شهرستان لردگان در مواجهه با ماموران انتظامی بدون توجه به هشدارها مبنی بر تسلیم شدن، اقدام به تیراندازی به سمت پلیس کرد.
کد خبر: ۱۲۰۶۷۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۵
رئیس جمهور درباره افزایش قیمت برخی کالاها در کشور به افزایش قیمت کالاهای اساسی در سطح منطقه و جهان و تجربه تورم دو رقمی در برخی کشورهای اروپایی متاثر تحولات بین المللی اشاره کرد و گفت: با توجه به اقدامات و تمهیدات انجام شده از جمله توزیع کالا برگ تلاش می کنیم از نوسانات قیمت کالاها در سبد معیشتی مردم جلوگیری کنیم به نحوی که قیمتها بدون نوسان برای مردم قابل پیش بینی باشد که به آرامش بازار و مردم کمک خواهد کرد.
کد خبر: ۱۲۰۵۰۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۶
رئیسجمهور در پایان دور دوم سفر استانی به چهارمحال و بختیاری ، پنجشنبه شب شهرکرد را به قصد تهران ترک کرد.
کد خبر: ۱۲۰۵۰۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۶
رئیس جمهور با تمجید از ایستادگی همیشگی عشایر در طول تاریخ در مقابل ظلم و نیز حضور درخشان آنها در عرصههای پاسداری از انقلاب و دوران دفاع مقدس، بر حفظ هویت فرهنگی و ملی عشایر تاکید کرد.
کد خبر: ۱۲۰۵۰۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۶
برای جلب اعتماد عمومی باید تلاش و با کار امید ایجاد شود چراکه اعتماد با سخنرانی در مردم ایجاد نمیشود، باید زمینههای اشتغال در استان فعال شود.
کد خبر: ۱۲۰۵۰۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۶
رئیس جمهور در بدو ورود به شهرکرد با اشاره به ظرفیتها و استعدادهای استان چهارمحال و بختیاری بر تلاش در جهت محرومیت زدایی از این استان تاکید کرد.
کد خبر: ۱۲۰۴۸۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۵