در مورد سد کرخه در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

 

کلیات


سد کرخه یکی از بزرگ‌ترین سد‌های خاکی دنیا و بزرگ‌ترین سد خاکی ایران و خاورمیانه است که بر روی رودخانه کرخه در ۲۲ کیلومتری شمال غربی شهرستان اندیمشک در استان خوزستان ساخته شده‌است. این سد با تاجی به طول ۳۰۳۰ متر و ارتفاع ۱۲۷ متر از لحاظ حجم بدنه بزرگترین سد تاریخ ایران است و با حجم مخزنی به میزان ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب، بزرگترین دریاچه مصنوعی ایران را پدیدآورده است.

موقعیت جغرافیایی سد و نیروگاه


سد مخزنی و نیروگاه برقآبی کرخه در فاصله۲۲ کیلومتری شمال غرب اندیمشک در استان خوزستان (در جنوب غربی ایران) احداث گردیده‌است. این پروژه عظیم در ۴۸ درجه و ۷/۸ دقیقه طول شرقی و نیز ۳۲ درجه و ۲۹/۶ دقیقه شمال در منطقه کرخه واقع شده‌است. رودخانه کرخه در بالادست محور سد ۹۰ درجه تغییر جهت داده و در نتیجه دریاچه سد در سمت راست محور سد واقع گردیده‌است.



زمین‌شناسی سد کرخه


سد مخزنی کرخه در حاشیه جنوب غربی بخش چین خورده رشته کوه‌های زاگرس قرار گرفته‌است. تپه و بلندی‌های منطقه از کنگلومرای سازند بختیاری و رسوبات نرم سازند آغاجاری تشکیل شده‌است بخش عمده بالادست و ناحیه مخزن از سازند آغاجاری تشکیل یافته که از تناوب لایه‌های ماسه سنگ و گل سنگ تشکیل شده‌است و به سمت بالا دارای لایه‌های میکرو کنگلومرایی است. قسمت بالایی این سازند را بخش لهبری تشکیل می‌دهد که تناوبی از ماسه سنگ و گل سنگ می‌باشد و وضعیت مناسبی را برای ایجاد سفره‌های تحت فشار، پدیدآورده‌است. بخش پایین دست دریاچه تا محور سد را کنگلومرای بختیاری با سیمان ضعیف تشکیل می‌دهد. کنگلومرای بختیاری به دو واحد سنگی BK۱ و BK۲ تقسیم شده‌است که توسط یک لایه گل سنگی از هم جدا شده‌اند. واحد BK۱ بخش پایین سازند بختیاری را تشکیل می‌دهد و علاوه بر لایه‌های گل سنگی دارای عدسی‌های ماسه سنگی نیز می‌باشد. واحد BK۲، بخش بالایی سازند بختیاری را بوجود می‌آورد که متشکل از کنگلومرای یکپارچه با عدسی‌های ماسه سنگی و گل سنگی است.

 

فرایند ساخت سد


عملیات اجرایی این سد در سال ۱۳۷۰ آغاز و در سال ۱۳۸۰ به پایان رسیده‌است.

 

انرژی سالیانه


 متوسط تولید انرژی سالیانه این نیروگاه روزمینی ۹۳۴ میلیون کیلووات ساعت است. نیروگاه این سد با ظرفیت ۴۰۰ مگاوات از زمان بهره‌برداری در سال ۱۳۸۱ تا پایان سال ۱۳۸۷ توانسته بیش از ۴۹۴۱ میلیون کیلووات ساعت برق تولید کند.

از جمله پروژه‌های مهمی که در کنار این طرح اجرا شده احداث تونل دشت عباس است. این تونل به منظور انتقال آب مورد نیاز برای آبیاری اراضی دشت‌عباس از دریاچه سد کرخه، به صورت تحت فشار، به طول ۶۰۹۷ متر و قطر داخلی ۵/۵ متر احداث شده‌است.

 

اهداف پروژه کرخه


تأمین و تنظیم آب جهت آبیاری ۳۲۰ هزار هکتار از أراضی پایین دست، دشت‌های پای پل (اوان - ارایض - دوسالق و باغه) و همچنین دشت‌های حمیدیه و قدس واقع در شمال غربی و غرب استان خوزستان، دشت آزادگان، دشت عباس، فکه و عین خوش واقع در جنوب غربی استان ایلام، تولید انرژی برقابی به میزان ۹۳۴ گیگا وات ساعت در سال، کنترل سیل‌های مخرب رودخانه و جلوگیری از خسارات ناشی از آن از جمله اهداف ساخت سد کرخه بوده است.

 


پیشینه سد


مطالعات طرح توسعه منابع آب و خاک حوضه آبریز رودخانه کرخه از سال ۱۳۳۵ توسط شرکت آمریکایی آغاز گردید. متعاقب آن شرکت‌های ایرانی و خارجی مطالعاتی در رابطه با سدسازی به شرح ذیل روی این رودخانه انجام داده‌اند:
مطالعات مرحله شناخت توسعه آبیاری حوضه بالادست رودخانه کرخه در سال ۱۳۴۵.
مطالعات تکمیلی دو شرکت ایرانی و ایتالیائی در سال ۱۳۴۷.
مطالعات امکان یابی سد مخزنی کرخه توسط مهندسین مشاور عمران و منابع آب ایران در سال ۱۳۵۸.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی مطالعاتی توسط جهاد سازندگی انجام شد؛ و
مطالعات تکمیلی مرحله اول سد کرخه توسط شرکت مهاب قدس در سال ۱۳۶۷.

 

اقتصاد طرح


طبق برآورد اولیه هزینه‌های اجرای پروژه بالغ بر ۴۹۰۰ میلیارد ریال بوده که از طریق منابع منابع عمومی، تسهیلات خارجی (فاینانس، وام و…)، سایر منابع (منابع داخلی، تسهیلات بانکی داخلی، اوراق مشارکت و…) تأمین گردیده‌است.

 

ویژگی‌های طرح


در رابطه با ویژگی های منحصر بفرد سد کرخه مسائلی چون بزرگترین سد تاریخ ایران از لحاظ حجم بدنه و طول سد، دارای بزرگترین دریاچه مصنوعی کشور و تأمین و تنظیم آب جهت آبیاری ۳۴۰ هزار هکتار از اراضی پایین‌دست مورد اشاره قرار گرفته است.

 

رود کرخه


سد کرخه بر روی رود کرخه ساخته شد؛ رودی که از مناطق میانی و جنوب غربی رشته کوه‌های زاگرس در نواحی غرب و شمال غرب کشور سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی در حدود ۹۰۰ کیلومتر در امتداد شمال به جنوب، سرانجام در مرز مشترک ایران و عراق به مرداب هورالعظیم‌ می‌رسد. رودخانه کرخه پس از رودخانه‌های کارون و دز سومین رودخانه بزرگ ایران از دیدگاه آبدهی محسوب می‌شود.  حوزه آبریز رودخانه کرخه به وسعت حدود ۴۳ هزار کیلومتر مربع، بین ۴۶ درجه و ۵۷ دقیقه تا ۴۹ درجه و ۱۰ دقیقه طول شرقی و ۳۱ درجه و ۴۸ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۵۸ دقیقه عرض شمالی واقع شده‌است و شامل استان‌های همدان،  کرمانشاه،  کردستان،  ایلام، لرستان و خوزستان می‌باشد.

 


سرشاخه‌های رود کرخه


سرشاخه‌های اصلی تشکیل دهنده رودخانه کرخه، رودخانه‌های سیمره، کشکان، قره سو، گاماسیاب و چرداول هستند. یکی از مشخصه‌های طبیعی رودخانه کرخه احتمال وقوع سیلاب و خطرات ناشی از آن است.



مشخصات مخزن سد


در رابطه با مشخصات مخزن سد کرخه مواردی چون حجم مخزن در تراز بهره‌برداری۲۲۰ متر: ۵۳۴۶/۸ میلیون مترمکعب (قبل از رسوبگذاری)، حجم مخزن در حداقل تراز بهره‌برداری (تراز ۱۶۰ متر): ۴۳۰ میلیون مترمکعب و حجم مفید مخزن: ۳۹۰۳/۸۱ میلیون مترمکعب (بعد از رسوب گذاری) مورد اشاره است.
همچنین حجم غیر مفید مخزن: ۱۴۴۳ میلیون مترمکعب، تراز آب در هنگام وقوع سیل حداکثر: ۲۳۰/۹ متر،
مساحت دریاچه در تراز بهره‌برداری ۲۲۰ متر: ۱۶۲/۴۷کیلومتر مربع و طول دریاچه نیز در تراز بهره‌برداری ۲۲۰ متر: حدود ۶۰ کیلومتر می باشد.

 

در مورد سد کرخه در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

در حال حاضر تراز سد کرخه حدود ۱۷۹ متر است و حجم مخزن حدود یک میلیارد و ۴۱ میلیون متر متر مکعب است که از این میزان حدود ۳۰۰ میلیون متر مکعب حجم مرده است و فقط حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب آب قابل برداشت وجود دارد. با توجه به این شرایط برای برداشت از سد کرخه فقط باید برای آب شرب برنامه ریزی کرد. به گفته عباس صدریان‌فر مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان در میان سدهای استان خوزستان، وضعیت موجودی منابع آب سد کرخه از سایر سدها بحرانی‌تر است و ورودی این سد از ابتدای سال آبی جاری نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۶۰ درصد کاهش داشته است.
کد خبر: ۱۱۱۸۸۳۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۲۵

رهاسازی آب از سد کرخه روز چهارشنبه آب به رفیع، بستان، سوسنگرد و برخی از نقاط این شهرستان رسید. پس ازروز‌ها بی‌آبی در رفیع آب به این شهر رسید و کانال‌های این منطقه که در هفته‌های گذشته کاملا خشک شده بودند، دوباره پرآب شدند. / میلاد حمادی
کد خبر: ۱۰۶۵۷۶۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۲

۴۰۹ میلیون متر مکعب آب بهار امسال در تالاب هورالعظیم رهاسازی شده است.
کد خبر: ۱۰۶۱۵۴۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۲

کد خبر: ۸۹۸۰۶۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۲۰

کد خبر: ۸۹۰۱۰۵   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۱۹

کد خبر: ۸۸۹۹۸۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۱۹

کد خبر: ۸۸۹۹۷۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۱۹

نبض خبر؛
تصویر هوایی برای اولین بار از ارتفاع 750 متری از سد کرخه را می‌بینید که نشان می‌دهد مخزن این سد به خوبی مدیریت شده است. خوزستان همچنان با سیل و سیلاب‌های جدی مواجه است.
کد خبر: ۸۸۹۸۱۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۱۸

کد خبر: ۸۸۹۵۴۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۱۷

خروجی سد کرخه در شمال خوزستان با افزایش 500 متر مکعب در ثانیه در روز جمعه، به بیش از 2 هزار و 400 مترمعکب درثانیه رسید.
کد خبر: ۸۸۹۳۸۷   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۱۶

دکتر علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی پنجشنبه ۱۵ فروردین ماه در سفر به استان خوزستان از سد کرخه بازدید کرد. در این سفر تعدادی از نمایندگان استان خوزستان نیز ایشان را همراهی می کردند.
کد خبر: ۸۸۹۲۸۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۱۶

کد خبر: ۸۸۹۰۳۵   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۱۴

کد خبر: ۸۸۸۸۸۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۱۳

کد خبر: ۸۸۸۳۶۷   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۰۹

وقایع اتفاقیه؛
سد کرخه یکی از بزرگ‌ترین سدهای خاکی دنیا و بزرگ‌ترین سد خاکی ایران و خاورمیانه است که بر روی رودخانه کرخه در 22 کیلومتری شمال غربی شهرستان اندیمشک در استان خوزستان از سال 1370 ساخته شده‌است. پیش از این سدِ عظیم، سد کوچکی بر روی کرخه وجود داشت که تصاویر کمی از آن وجود دارد. ویدیو قدیمی از احداث این سد که سد کرخه خوانده می شود را در «تابناک» می بینید.
کد خبر: ۷۱۰۱۳۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۴/۱۶

nabzefanavari
ostanha
bato
farhangi
jahan
economic
sport
social
parliment
نبض بورس - داخلی - ستون چپ