کلیات

خانه سینما بزرگترین نهاد صنفی سینماگران ایران است. ساختمان اصلی (شماره یک) و سالن اجتماعات (سالن سیف‌الله داد) خانه سینما، در خیابان بهار جنوبی قرار دارد. خانه سینما سال ۱۳۶۸ و در پس مصوبه مجلس مبنی بر اختصاص ۲٪ از درآمد فروش سینما جهت بهبود وضعیت رفاهی و صنفی شاغلان سینما تأسیس شد. سه سال بعد هیئت مؤسس خانه سینما با حضور مدیران دولتی راه‌اندازی شد. (فخرالدین انوار (معاون سینمایی وقت وزارت ارشاد)، سید محمد بهشتی (مدیرعامل وقت بنیاد سینمایی فارابی) و محمد مهدی حیدریان (مدیرکل نظارت و ارزشیابی). اولین هیئت مدیره انتخابی در سال ۱۳۷۲ با حضور ۱۹ صنف مختلف تشکیل شد.

آغاز به کار

خانه سینما به عنوان جامعه اصناف سینمای ایران، فعالیت خود را از سال ۱۳۷۲ آغاز کرد. در این سال اعضای هیئت مدیره که از سوی مدیران وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شده بودند مسوولیت تأسیس این نهاد صنفی را برعهده داشتند. از زمان آغاز فعالیت خانه سینما به عنوان محل تجمع صنوف مختلف سینمایی، تا زمان اعلام تأسیس آن چهار سال طول کشید و این زمان شامل عضوگیری از اعضای صنف‌های مختلف سینما و معرفی بیشتر این نهاد به آن‌ها بود. به همین دلیل تاریخ فعالیت رسمی خانه سینما فروردین ۱۳۷۲ و زمان ثبت آن در ادارهٔ ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیر تجاری تهران مهر ماه ۱۳۷۲ ذکر شده‌است. از جمله اهداف اصلی تشکیل خانه سینما حفظ و صیانت از حقوق مادی و معنوی دست اندرکاران حرفه‌ای تولید، توزیع و نمایش هنر/ صنعت سینما و همچنین ایجاد امنیت شغلی و تأمین اجتماعی و ارتقای سطح آموزشی و حرفه‌ای دست اندرکاران سینمای جمهوری اسلامی ایران است. به گفته‌ی ابراهیم حقیقی محل کنونی خانه سینما در خیابان سمنان، پیش از این دبیرستانی به نام «بابکان» دایر بوده و در آنجا تحصیل نموده است.

اصناف خانه سینما

بخشی از اصناف فعال خانه سینما به شرح زیر است:

انجمن بازیگران سینمای ایران،  انجمن بازیگران و بدلکاران،  انجمن جلوه‌های ویژه میدانی، انجمن چهره پردازان سینمای ایران، انجمن سینماداران ایران، انجمن سینمایی فیلم انیمیشن (آسیفا)، انجمن صدای سینمای ایران،  انجمن طراحان فیلم،  انجمن طراحان فنی و مجریان صحنه، انجمن عکاسان انجمن فیلمبرداران، انجمن کارکنان لابراتوار، انجمن گویندگان، انجمن مدیران تدارکات، انجمن مدیران تولید، انجمن مدیران سالن‌های سینما ،انجمن مستندسازان، انجمن منشیان صحنه، انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی شورای عالی تهیه کنندگان، کانون تدوینگران سینمای ایران و... 

شورای داوری خانه سینما

شورای داوری یکی از بخش‌های بسیار فعال خانه سینماست که شامل هفت نماینده منتخب از صنف‌های مختلف است و وظیفه اصلی آن رسیدگی و حل اختلاف میان اعضای صنوف سینمایی است. این شورا فعالیت خود را از سال ۱۳۷۵ آغاز کرده‌است.

شورای صنفی نمایش

این شورا (مرکب از نمایندگان انجمن سینماداران، اتحادیه تهیه کنندگان، کانون کارگردانان، نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نماینده هیئت مدیره خانه سینما) وظیفه برنامه‌ریزی و نظارت بر نمایش فیلم‌های سینمایی، تعویض فیلم‌های روی پرده و تغییر گروه‌های سینمایی را بر عهده دارد. این شورای صنفی نمایش از سال ۱۳۸۱ در خانه سینما تشکیل می‌شود.

بانک فیلم‌نامه ایران

بانک فیلم نامه ایران از سال ۱۳۷۷ برای صیانت از حقوق مادی و معنوی نویسندگان شروع به فعالیت کرده‌است بانک فیلم نامه به ثبت آثار نویسندگان آزاد و صنفی می‌پردازد که متشکل از شورای ۷ نفره عبارتند از: یک عضو به انتخاب معاونت سینمای وزار ارشاد اسلامی، یک عضو به انتخاب هیئت مدیره خانه سینما دو عضو به انتخاب شورای مرکزی کانون فیلم نامه نویسان سینمای ایران دو عضو به انتخاب کانون کارگردانان سینمای ایران یک عضو به انتخاب شورای مرکزی اتحادیه تهیه کنندگان و توزیع کنندگان فیلم سینمای ایران که وظیفه تعیین سیاست و راهبرد این بانک و نیز رسیدگی کارشناسانه در خصوص اختلافات حقوقی و فنی فیلم نامه‌های ثبت شده در بانک را برعهده دارند.

جشن سینمای ایران

خانه سینمای ایران با برگزاری جشن سینمای ایران به بهترین‌های رشته‌های مختلف سینمایی که توسط خود اهالی سینما قضاوت می‌شود تندیس شایستگی اهدا می‌کند. تکریم و نکوداشت سینماگران از دیگر فعالیت‌های است که در طول سال توسط خود سینماگران به منظور پاسداشت خدمات آنان به انجام می‌رسد.

دستور لغو انحلال خانه سینما

محمود احمدی‌نژاد در تاریخ شانزدهم تیرماه سال ۹۲ در نامه‌ای به جواد شمقدری (رئیس سازمان سینمایی ایران) دستور لغو انحلال خانه سینما و بازگشایی آن را ابلاغ کرد، اما جواد شمقدری با ممکن ندانستن این درخواست در دولت دهم، جواب منفی به درخواست رئیس جمهور وقت داد. اما پس از چند روز وزارت فرهنگ خبر از تأسیس خانه سینمای۲ خبر داد این نهاد بر خلاف خانه سینما یک نهاد کاملاً دولتی بود که موجب اعتراضات گسترده‌ای از طرف مردم و سینماگران به این تصمیم شد.

بازگشائی

خانه سینما پس از تقریباً دو سال تعطیلی هم‌زمان با روز ملی سینما و با حضور گروهی از اعضای این نهاد صنفی ۲۱ شهریور ۱۳۹۲ بر اساس حکمی از علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد دولت حسن روحانی بازگشایی شد.

• در مورد سازمان سینمایی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید