کلیات
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
مثال
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک.
چیستی شبه پول
شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
اثرات نقدینگی در اقتصاد
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
راه کنترل نقدینگی جامعه
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
*برگرفته از یادداشت مرتضی زارع در روزنامه دنیای اقتصاد
مدیر میز مالی دفتر مطالعات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به افزایش ۱۰ هزار برابری نقدینگی کشور طی ۴۰ سال اخیر، گفت: یک بانک با ۳۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته همچنان در حال فعالیت است.
کد خبر: ۱۰۵۴۷۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۷
کارشناس ارشد بازار سرمایه با اشاره به اینکه بازار به روند فروش خود ادامه خواهد داد، گفت: ریاست جمهوری و تیم اقتصادی آینده میتواند سرنوشت بورس را مشخص کند.
کد خبر: ۱۰۵۳۷۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۲
کارشناس بازار سرمایه گفت: این امکان وجود دارد که سهامداران بعضی سهام ها، باز هم تا زمان تخلیه حباب و متعادل شدن سهم دچار زیان شوند.
کد خبر: ۱۰۵۳۰۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۹
کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه تزریق نقدینگی از طرف نهاد ناظر بورس تنها راه نجات بازار است، مطرح کرد: سهامداران نباید برای فروش سهام عجله کنند.
کد خبر: ۱۰۵۲۶۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۷
کارشناس بازار سرمایه گفت: در نیمه دوم سال گذشته و در شرایط فعلی با وجود گذشت دو ماه از سال جدید بخشی از نقدینگی به سبب ریزشهای پی در پی بازار سرمایه و عدم جذابیت بازارهای موازی به بازار رمز ارزها تزریق شد.
کد خبر: ۱۰۵۲۵۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۷
عضو هیئت مدیره سازمان بورس:
عضو هیئت مدیره سازمان بورس اعلام کرد: با توجه به شرایط بازار سرمایه، سازمان بورس و اوراق بهادار و وزارت اقتصاد بسته حمایتی تحت عنوان ۳+۷ تهیه کردند که مورد تصویب سران شورا هم قرار گرفت و اکنون در انتظار تایید نهایی آن هستیم.
کد خبر: ۱۰۵۱۹۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۵
کارشناس اقتصادی گفت: برای از بین رفتن حباب منفی در بازار سرمایه باید صبور باشیم.
کد خبر: ۱۰۵۱۴۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۲
ابراهیم عنایت معتقد است سهامداران به هیچ عنوان نباید سهمشان را ارزان بفروشند زیرا هیچگاه باقی ماندن در بازارسهام ضرر ندارد، از طرفی دیگر بازار به زودی در مدار طبیعی خود قرار خواهد گرفت.
کد خبر: ۱۰۵۱۲۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۱
مرور روزنامههای سه شنبه ۲۱ اردیبهشت
اختلاف رئیس جمهور و شورای نگهبان، آیا گشایشهای بزرگ برجامی در راه است؟ دعوای زرگری برای پنهانسازی محدودیتها، سیگنالهای مذاکرات فرابرجامی از وین، وضعیت جنگی در قدس شریف، پرش شریعتمداری از دولت روحانی! افغانستان در بزنگاه تاریخی، خودکشی در کمین سالمندان و بیداری داعش در جهت مخالفت با منافع ایران، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۱۰۵۱۱۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۱
یک کارشناس اقتصادی گفت: تحقیقات در کشورهای مختلف نشان داده که بازار سرمایه نه تنها تورم زا نیست، بلکه سدی در مقابل تورم است، بنابراین با استناد به چه مدارک و شواهدی گفته می شود که بورس عامل تورم است ؟!
کد خبر: ۱۰۵۰۵۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۸
استادیار موسسه پژوهشهای بازرگانی وزارت صمت با بیان اینکه ۱۵۰ هزار میلیارد پول از بورس به سمت ارز مجازی رفته است، گفت: قشر متوسط جامعه ضعیف تر شده است.
کد خبر: ۱۰۵۰۰۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۵
بازار سرمایه برای اولین بار از ابتدای سال جاری با ۱۳ هزار ۵۰۰ واحد ریزش رکورد شکست که کارشناسان بهبود بازار را به بازگشت اعتماد سهامداران خواندند و انتخابات را در بی اعتمادی بیشتر دخیل میدانند.
کد خبر: ۱۰۴۹۴۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۲
بورس در هفته گذشته شاهد دور جدیدی از تلاشها برای حمایت از بازار بود که در نهایت منجر به تنظیم بسته ۱۰ مادهای شد.
کد خبر: ۱۰۴۹۱۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۱
کارشناس بازار سرمایه گفت: تزریق پول از صندوق توسعه ملی به بازاری که در آن اعتماد وجود ندارد، مشکلی را حل نمیکند و مسئولان نیز این موضوع را میدانند.
کد خبر: ۱۰۴۸۸۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۸
عباسعلی حقانی نسب معتقد است همه چیز در اقتصاد به نرخ بهره مرتبط است؛ در همین راستا برای حمایت از بازار سرمایه نیز باید به سمت کاهش نرخ بهره بانکی برویم، چراکه تاکید بیشتر بر انجام این کار کمک میکند تا ساختار اقتصادی اصلاح شود. شایان ذکر است که این موضوع حتی به نفع نظام بانکی کشور نیز هست.
کد خبر: ۱۰۴۸۷۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۸
کارشناس بازار سرمایه گفت: سال گذشته حدود ۱۷ هزار میلیارد تومان مالیات مستقیم از فعالان بازار سرمایه اخذ شد.
کد خبر: ۱۰۴۸۷۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۸
کارشناس بازار سرمایه گفت: وقتی اعتماد در بازار سرمایه وجود نداشته باشد، با تزریق مستقیم پول، شاید بتوان به صورت مقطعی قیمت سهام را بالا برد.
کد خبر: ۱۰۴۸۴۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۷
علیزاده عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: ۵۰ میلیون نفر از مردم در بورس سهامدار هستند و اگر در جلسه سران قوا درباره بازار سرمایه به نتیجه لازم دست پیدا نکنیم متاسفانه وضعیت سرخ بازار، سرخ تر خواهد شد.
کد خبر: ۱۰۴۸۴۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۷
انجمن توسعه سرمایهگذاری حرفهای با انتشار یک نامه سرگشاده پیش از برگزاری جلسه سران قوا در هفته جاری به طرح پارهای از درخواستها در مورد بازار سرمایه پرداخت.
کد خبر: ۱۰۴۸۳۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۶
۱۰۰تن از فعالان بازار سرمایه با ارائه پیشنهادهای ۸گانه از سران قوا خواستند برای نجات بورس به سهامداران کمک کنند.
کد خبر: ۱۰۴۸۲۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۵