کلیات
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
مثال
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک.
چیستی شبه پول
شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
اثرات نقدینگی در اقتصاد
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
راه کنترل نقدینگی جامعه
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
*برگرفته از یادداشت مرتضی زارع در روزنامه دنیای اقتصاد
برخی فعالان بازار سرمایه عواملی همچون دولتی بودن بورس، نقش دولت در کنترل نقدینگی بورس، دلالی ها و حقوقی های نوسان گیر را دلیل افت بورس می دانند، با این حال نبود نقدینگی موثرتر از سایر مسائل است.
کد خبر: ۱۱۰۵۲۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۹
شفافیت و نقدشوندگی دو مولفه مهم بازار سرمایه هستند که نبود هر یک از آنها روند بورس را دچار مشکل میکند. سوال اینجاست که وضعیت شفافیت و نقدشوندگی بورس تهران در دو سال گذشته چگونه بوده است؟
کد خبر: ۱۱۰۳۴۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۸
پیمانه اقتصادی
این پیمانه تیترهایی همچون تداوم عقبگرد شاخص کل بورس تهران، ارزش سهام عدالت به چند میلیون تومان رسید؟ دومین خروج سنگین حقیقیها در ۱۴۰۰، قیمت جهانی مواد غذایی به بالاترین حد خود رسید، حجم بدهیهای آمریکا از مرز ۲۰۰ تریلیون دلار گذشت و توقف واگذاری و خصوصی سازی کیش ایر را در بر دارد.
کد خبر: ۱۱۰۳۳۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۸
تابناک اقتصادی بررسی کرد
بر اساس دادههای آماری بانک مرکزی، میزان نقدینگی در هشتمین ماه امسال، به بیش از ۴ هزار و ۳۱۵ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به آبان سال گذشته ۴۲ درصد رشد داشته است.
کد خبر: ۱۱۰۲۲۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۱
باتوجه به ریزش های متوالی بازار سرمایه طی هفته های اخیر سهامداران بیش از هر زمان دیگری در سال جاری از این بازار نا امید شدند و هر روزه شاهد خروج پول حقیقی از این بازار هستیم، حتی این ناامیدی را می توان از تعداد رو به کاهش افرادی که کد سجامی دریافت می کنند نیز دید.
کد خبر: ۱۱۰۲۰۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۰
امروزه تلقی اینکه فقط بانک مرکزی عرضهکننده پول است و میتواند نقدینگی خلق کند اشتباه است، بلکه تغییرات در عرضه پول ناشی از فعالیتهای بانک مرکزی، بانکها یا مردم است.
کد خبر: ۱۰۹۷۱۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۵
در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت که سه شنبه شب به ریاست حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور تشکیل شد، گزارشی از وضعیت رشد نقدینگی در کشور ارائه شد.
کد خبر: ۱۰۹۵۸۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۸
هر میزان از صندوق تثبیت حمایت شود از کلیت بازار سرمایه حمایت شده و بازار به نقطه تعادلی و پایداری نزدیک میشود اما فقط اتکا به آن کافی نیست و باید اقدامات جانبی دیگری برای تقویت بازار سرمایه انجام گیرد.
کد خبر: ۱۰۹۵۱۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۴
در واقع، چنان افزایش ناچیزی- به قیمت رهاشدگی تورم - جفا در حق مردم است و نه خدمت به آنها.
کد خبر: ۱۰۹۴۴۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۳۰
عشقی با اشاره به بحث دامنه نوسان، گفت: دامنه نوسان به عنوان بحث جدید و مبنایی در بورس تلقی میشود که از ابعاد مختلف برخوردار است.
کد خبر: ۱۰۹۱۳۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۳
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار معتقد است در دو سال اخیر تامین مالی زیادی به شکل انتشار اوراق، فروش سهام و دیگر موارد در این بازار صورت گرفته این در حالی که بازار توان پاسخگویی به سهامداران را نداشته و این امر منجر به بی اعتمادی بین سهامداران شده است.
کد خبر: ۱۰۹۱۲۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۳
بازار سرمایه در این هفته هم با ریزش همراه بود. از زمان آغاز اصلاح، بازار سرمایه تحت تاثیر اخبار مثبتی قرار نگرفت. اما با انتشار هر خبر منفی، بازار سرمایه نیز ریزش کرد و تحلیل پذیری شاخصهای بورسی نیز کاهش یافته است. در هفته گذشته نیز بورس با اُفت ۳.۸ درصدی روی پله یک میلیون و ۳۴۰ هزار واحد قرار گرفت.
کد خبر: ۱۰۹۰۹۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۱
یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بازار سرمایه در حال تطبیق خود با فضای تورمی کنونی است، گفت: به نظر میرسد در سه ماه پایانی سال جاری و همزمان با کاهش فروش اوراق دولتی شرایط خوبی در بازار سرمایه حاکم شود.
کد خبر: ۱۰۹۰۶۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۹
درحالی که سال گذشته تزریق یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق توسعه و تثبیت بازار سرمایه برای حمایت از این بازار تصویب شد و کارشناسان بر این باورند که بازار سرمایه در این روزها از کمبود نقدینگی رنج میبرد، هنوز جزئیات اجرای این مصوبه مشخص نیست و رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ضمن تاکید بر اینکه مصوبه مذکور در حال پیگیری است، اعلام کرده که دولت سیاستی دارد که ارز صندوق توسعه ملی به ریال تبدیل نشود و منابع از محل ریالهایی که قبلا تبدیل شده است به صندوق تثبیت تزریق شود.
کد خبر: ۱۰۹۰۲۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۷
نوسانهای متعدد بورس باعث شده که برخی سهامداران به ویژه تازهواردها بدون هیچگونه تحلیلی اقدام به رفتارهای هیجانی در این بازار کرده و در صفهای خرید و فروش قرار بگیرند.
کد خبر: ۱۰۹۰۰۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۶
دولت از طبقات پایین مالیات بیشتر می گیرد چون نمی تواند مالیات رانت خواران را دریافت کند
کد خبر: ۱۰۸۹۹۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۶
در گفتگو با مهدی سماواتی مطرح شد:
دو روز پیش بود که خبری منتشر شد مبنی بر اینکه پیشنهاد شده است به سهامداران متضرر وام ۱۰۰ میلیون تومانی قرض الحسنه پرداخت شود. در گفتگو با مهدی سماواتی کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه به بررسی این موضوع پرداختیم.
کد خبر: ۱۰۸۹۳۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۲
کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه قیمت بسیاری از سهام بازار به کف تاریخی و نقطه مطلوب ارزندگی برای سرمایه گذاری بلندمدت رسیده است، گفت: پیشنهاد میشود که سهامداران به منظور جلوگیری از ضرر احتمالی خود اقدام به سرمایه گذاری غیرمستقیم و متنوع کردن پرتفوی سرمایه گذاری خود کنند.
کد خبر: ۱۰۸۸۸۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۹
یک کارشناس بورسی آینده بازار سرمایه را با دو سناریوی محتمل ادامه تحریم های ظالمانه علیه ایران و توافق بر سر حذف آن را بررسی کرد.
کد خبر: ۱۰۸۸۷۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۹
بورس بازان در هفته پیش رو احتمالا در سه موقعیت رفتاری قرار می گیرند که می تواند مسیر شاخص را تثبیت یا تغییر دهند.
کد خبر: ۱۰۸۸۷۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۹