کلیات
بَغْداد بزرگترین شهر عراق و دومین شهر بزرگ جنوب غربی آسیا، مرکز استان بغداد و پایتخت این کشور است که در مرکز جغرافیایی آن در کنار رود دجله قرار گرفته است. بغداد در سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی، ۹٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر جمعیت داشتهاست.
وجه تسمیه
کندی در دانشنامه ایرانیکا آوردهاست که نام بغداد ممکن است از ترکیب «بغ» (به معنی پروردگار) و «داد» (به معنی اعطا شده) باشد. احتمال از آنجاست که بیشتر ساکنین بغداد، نبطیهای آرامی زبان بودهاند. بَغداد واژهای است به زبان پهلوی (پارسی میانه) به معنای خُداداده. این واژه پیش از اینکه بر این شهر گذارده شود در اوستا به گونه صفت آورده شده بود. این واژه در اوستا به ریخت بغوداته bağō-dâta و به همان معنا در بخشهایی از اوستا از آن دسته وندیداد آورده شدهاست. در پارسی میانه این واژه باز به همان معنا و اینبار به ریخت بَغدات آورده شدهاست. نامهای دیگری نیز با همین شکل ساخته شدهاست مانند خداداد، مهرداد، تیرداد، یا الله داد، محمد داد، علی داد و «بغ» یعنی خدا چنانکه به پادشاهان چین «بغ پور» و به شکل معرب آن فغفور میگفتهاند؛ و نامهای دو مکان «بجستان» و «بیستون» نیز هردو دگریده «بغستان» است.
تاریخ بغداد
بغداد یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی در جهان عرب و خاورمیانه است. تاریخ بغداد از دوره عباسیان آغاز میشود و پیش از آن پایتخت ساسانیان شهر تیسفون در نزدیکی بغداد امروزی بود. در آن زمان بغداد نام سرزمین کوچکی در نزدیکی تیسفون بود. این شهر در روزگار عباسیان به پایتختی خلافت برگزیده شد و در همان زمان هم نامآور گشت؛ به گونهای که نمادی برای سرزمینهای اسلامی سدههای میانه بود. شهر بغداد در ۳۰ ژوئیه سال ۷۶۲ در کرانه غربی رود دجله توسط برمکیان در زمان عباسیان و در زمان خلیفه المنصور بنیاد شد. المنصور برای بغداد چهار دروازه (باب) ساخت؛ باب خراسان، که به بابالدولة نیز مشهور بود به خاطرِ روی آوری و اقبال دولت عباسی از خراسان، و بابالشام، که به سوی شام بود، ثم بابالکوفة، به سوی کوفه، و سپس باب البصرة.
جایگاه علم و ادب در بغداد
نزدیک به یک نسل از پیدایش بغداد، این شهر به قطب علم آموزی و تجارت تبدیل گشت، بهطوریکه پایتختِ دانش مسلمانان در شرق شد. بیتالحکمه نام بنیادی بود که به امر ترجمه متون یونانی، پارسی میانه و سریانی اختصاص یافته بود. برمکیان خاندان با نفوذی بودند که وظیفه آنان گرد آوردن تحصیل کردگان از دانشگاه گندی شاپور ایران و معرفی یونانیان و هند باستان به جهان عرب بود. برخی معتقدند که جمعیت این شهر بیش از یک میلیون نفر بوده و این در حالی است که برخی دیگر تنها به وجود بخشی از این تعداد اعتقاد دارند. در این دوران محل بسیاری از داستانهای شهرزاد از سری داستانهای «هزار و یک شب» در بغداد بودهاست.
وضعیت بغداد پس از عباسیان
پس از سرنگونی امویان و ظهور عباسیان پایتخت خلافت اسلامی از شام به عراق (شهر بغداد) منتقل شد. بغداد در سال ۱۲۵۸م به دست هلاکوخان سقوط کرد. در سالهای دورتر بغداد و پیرامون آن میان ترکمانان و عثمانیان و آنگاه صفویان دست به دست میشد. سرانجام به عنوان بخشی از عثمانی شناخته شد تا اینکه پس از جنگ جهانی اول و تقسیم خلافت عثمانی به عنوان پایتخت عراق گزیده شد.
وضعیت بغداد پس از اشغال عراق
پس از اشغال عراق در ماههای مارس و آوریل سال ۲۰۰۳ و در جریان تسخیر سال ۲۰۰۳ عراق، بغداد تحت شدیدترین بمبارانها قرار گرفته و در روزهای ۷ آوریل – ۹ آوریل تحت کنترل ایالات متحده درآمد. وضعیّت امنیتی بغداد پایین آمد. در سال ۲۰۱۲ بغداد با کسب رتبه ۲۲۱ عنوان بدترین شهر دنیا برای زندگی را به خود اختصاص داد. شرایط بد امنیتی یکی از مهمترین دلایل کسب این رتبه بودهاست.
ساختار جغرافیایی شهر
بغداد به صورت دایرهای با قطر ۲ کیلومتر طراحی شد که این شهر را بهعنوان ""شهر گرد"" معروف ساخت. طراحی نخستین شهر نشانگر یک حلقه از ساختمانهای مسکونی و بازرگانی بود که در کنار دیوارهای درون شهر ساخته شده بودند، ولی در هنگام ساخت حلقهای دیگر در داخل حلقه اصلی ساخته شد. در مرکز شهر ساختمانهای مسجد و همچنین قرارگاه مرکزی سربازان قرار داشت. هدف از ساخت و کاربری بخش خالی مرکز شهر ناشناختهاست. پایه طراحی دایره شکل شهر دقیقاً بر پایه طراحی شهرسازی ساسانیان است. طرح شهر بغداد کپیبرداری از نقشه و طرح شهر ساسانی گور (فیروزآباد کنونی) است.
نخستین شهر بالای میلیون جهان
اعتقاد عمومی بر آن است که بغداد در سالهای ۷۷۵ تا ۹۳۵ میلادی بزرگترین شهر دنیا بودهاست. این شهر احتمالاً نخستین شهر بالای یک میلیون نفری دنیا نیز بودهاست.
سیر صعودی جمعیت شهر عراق
جمعیت شهر بغداد از رقم ۱۴۵۰۰۰ نفر در سال ۱۹۰۰ به عدد ۵۸۰۰۰۰ در سال ۱۹۵۰ بالغ گردید که از این تعداد حدود ۱۴۰۰۰۰ نفر یهودی بودند. در طول دهه ۱۹۷۰، عراق به دلیل افزایش شدید بهای محصولات نفتی که تنها قلم صادراتی آن کشور بهشمار میرفت، شاهد دورهای شکوفا و پر رونق بود. در این دوران امکانات زیر بنایی مانند تجهیزات فاضلاب، آب آشامیدنی و بزرگراه ساخته شدند.
افول شکوه بغداد
جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، روزگار سختی را برای این شهر رقم زد، زیرا بودجه در اختیار ارتش قرار گرفته و هزاران نفر از شهروندان نیز کشته شدند. ایران بارها بغداد را در پاسخ به موشکباران و بمباران شهرها و اهداف غیرنظامی ایران، هدف حملات موشکی قرار داد.
وزیر امور خارجه ایران در محل یادبود شهادت سردار سلیمانی و ابو مهدی المهندس در بغداد حضور پیدا کرد.
کد خبر: ۱۰۴۸۳۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۶
وزیر امور خارجه کشورمان وارد فرودگاه بینالمللی بغداد شد.
کد خبر: ۱۰۴۸۳۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۶
بر اثر انفجار کپسول اکسیژن در یک بیمارستان در بغداد که به آتش سوزی گسترده منجر شد، براساس اطلاعات اولیه دستکم پنجاه و پنج نفر جان خود را از دست دادند.
این حادثه که در بیمارستان ابن خطیب در بغداد که به بیماران کرونایی اختصاص دارد، رخ داد دستکم پنجاه و پنج برجای گذاشته است، هرچند منابع محلی تلفات را بیشتر از این بیان میکنند.
براساس اطلاعات اولیه خبرگزاری ناس عراق موارد خفگی زیاد است و تیمهای آتش نشانی نیز هنوز در تلاش هستند آتش را خاموش کنند و آمار کشته شدگان نیز ممکن است افزایش یابد. طبق گفته منابع پزشکی بغداد ۱۲۰ نفر در این حادثه اعم از بیمار و همراه گرفتار آتش شدند.
برخی اخبار حاکیست که تعدادی از کادر درمانی بیمارستان نیز زخمی یا سوختهاند.
دولت عراق برای گرامیداشت قربانیان و جان باختگان حادثه آتش سوزی بیمارستان ابن الخطیب بغداد که به بیماران کرونایی اختصاص دارد، سه روز عزای عمومی اعلام کرد.
مصطفی الکاظمی حادثه دلخراش بیمارستان ابن الخطیب در بغداد که به کشته شدن تنی چند از شهروندان و بیماران منجر شد را تسلیت گفت.
نخست وزیر عراق دستور داد که فوراً در مورد علل حادثه از افراد ذیربط در وزارتخانه تحقیق شود و رییس بیمارستان، مدیر حراست و مسوولان نگهداری تجهیزات در بیمارستان فوراً حاضر و از آنان تحقیق شود و همه کسانی که از نظر قانونی مقصر بودند پاسخگو باشند.
الکاظمی دستور داد که به خانواده جان باختگان حادثه حقوق مستمری بطور کامل پرداخت شود.
کد خبر: ۱۰۴۸۱۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۵
سخنگوی وزارت امور خارجه در پی وقوع حادثه در بیمارستان ابن الخطیب بغداد مراتب تسلیت و همدردی عمیق دولت و ملت ایران با دولت و ملت عراق به ویژه خانواده قربانیان را ابراز کرد.
کد خبر: ۱۰۴۸۰۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۵
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در پی وقوع انفجار در بیمارستان مبتلایان کرونا در بغداد ، به دولت، ملت و خانوادههای قربانیان این انفجار تسلیت گفت.
کد خبر: ۱۰۴۸۰۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۵
بر اثر انفجار کپسول اکسیژن در یک بیمارستان در بغداد که به آتش سوزی گسترده منجر شد، براساس اطلاعات اولیه دستکم ۲۳ نفر جان خود را از دست دادند.
کد خبر: ۱۰۴۸۰۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۵
نماینده ائتلاف الفتح در پارلمان عراق دو هدف اصلی برای سفر فردای وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران به بغداد برشمرد و هرگونه ارتباط این سفر به پرونده مذاکرات هستهای ایران را رد کرد.
کد خبر: ۱۰۴۷۹۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۴
یک منبع آگاه از بروز آتش سوزی مهیب در منطقه الکراده در بغداد پایتخت عراق خبر داد.
کد خبر: ۱۰۴۱۳۵۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۷
منابع امنیتی عراقی از ناکام ماندن حمله تروریستی به زائران امام موسی کاظم (ع) در بغداد پایتخت این کشور خبر دادند.
کد خبر: ۱۰۳۹۵۹۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۸
برخی شاهدان عینی امروز (یکشنبه) از شنیده شدن صدای دو انفجار مهیبی که شرق بغداد را به لرزه درآوردند، خبر دادند.
کد خبر: ۱۰۳۹۳۲۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۷
پاپ فرانسیس رهبر کاتولیکهای جهان وارد پایتخت عراق شد.
کد خبر: ۱۰۳۸۸۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۵
رسانه های عراق امروز (چهارشنبه) از انفجار ۳ بمب خبر دادند که مرکز بغداد را هدف گرفته بود.
کد خبر: ۱۰۳۶۷۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۶
تفقد رئيس البرلمان العراقي محمد الحلبوسي أحياء العاصمة بغداد ، حيث التقى عدداً من المواطنين واستمع إلى شكاويهم.
کد خبر: ۱۰۳۶۳۱۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۴
منابع خبری عراقی بامداد یکشنبه از درگیری شدید نیروهای الحشد الشعبی و عناصر باقیمانده گروهک تروریستی داعش در شمال بغداد خبر دادند.
کد خبر: ۱۰۳۵۸۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۳
کد خبر: ۱۰۳۲۴۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۷
یک منبع امنیتی در عراق از وقوع انفجار در فروشگاه مشروبات الکلی در جنوب بغداد خبر داد.
کد خبر: ۱۰۳۲۲۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۶
شورای امنیت با صدور بیانیه شدید اللحنی، انفجارهای تروریستی اخیر در بغداد را محکوم کرد.
کد خبر: ۱۰۲۹۶۹۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۴
وزارت امورخارجه آمریکا در بیانیهای حملات تروریستی در بغداد پایتخت عراق را محکوم کرد و گفت تروریسم زندگی عراقیهای بی گناه را همچنان تهدید میکند.
کد خبر: ۱۰۲۹۵۶۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۳
به دنبال وقوع دو انفجار انتحاری در بغداد ، نخستوزیر عراق تأکید کرد که این کشور به عاملان انفجار پاسخی کوبنده خواهد داد.
کد خبر: ۱۰۲۹۵۶۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۳
گروه تروریستی "داعش" از طریق رسانه های وابسته به خود ، مسئولیت حمله انتحاری را که صبح روز پنجشنبه در بغداد رخ داد ، پذیرفت.
کد خبر: ۱۰۲۹۵۵۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۳