کلیات
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
مثال
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک.
چیستی شبه پول
شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
اثرات نقدینگی در اقتصاد
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
راه کنترل نقدینگی جامعه
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
*برگرفته از یادداشت مرتضی زارع در روزنامه دنیای اقتصاد
یک کارشناس بازار سرمایه گفت:در چند ماه اخیر شاهد خروج ۱۲۰۰ میلیارد تومان نقدینگی توسط حقیقیها از بازار سرمایه بودیم.
کد خبر: ۱۰۴۳۱۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۰
علی حیدری کارشناس اقتصادی سه ماه اول سال برای بورس را آشفته و سه ماه دوم را ریزشی پیشبینی کرد.
کد خبر: ۱۰۴۳۱۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۰
آنچه میتوان از برنامه ششم توسعه آموخت این است که باید با آینده نگری جامعتر و در نظر گرفتن شرایط مختلف این برنامه ریزیها را انجام داد، وگرنه این گونه برنامه ریزیها عایدی جز هزینه و صرف وقت نخواهد داشت و کشور را هم به توسعه نخواهد رساند.
کد خبر: ۱۰۴۳۰۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۰۹
متخصص بازار سرمایه با اشاره به اینکه معاملات بازار در هفته آخر اسفند نور امید را در دل سهامداران روشن کرد و تصریح کرد: وضعیت بورس در سال ۱۴۰۰ میتواند رو به رشد حرکت کند.
کد خبر: ۱۰۴۲۶۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۰۷
رییس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه بازار سرمایه میتواند نقش آفرینی مثبتی را در زمینه تحقق شعار سال ۱۴۰۰ داشته باشد، گفت: جذب منابع توسط بورس به شرط آنکه این منابع به صورت مستقیم وارد تولید شود بسیار کارساز خواهد بود.
کد خبر: ۱۰۴۲۲۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۰۴
نوید خاندوزی کارشناس بازار سرمایه، ضمن بررسی روند معاملات سال ۹۹ و چشمانداز سال ۱۴۰۰ گفت: در مجموع فوران پول بود که بازارسرمایه را در ابتدای سال با روزهای بسیار عجیبی مواجه کرد. در دوران اوج بازار شاهد ارزش معاملات روزانهای بالغ بر ۲۵ هزار میلیارد تومان بودیم، این در حالی بود که طی دورهای نه چندان دور در بهترین شرایط ارزش معاملات بازار نهایتاً به ۵ هزار میلیارد تومان میرسید.
کد خبر: ۱۰۴۲۲۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۰۴
بورس در سال 99 دو نیمه سبز و قرمز داشت، نگاهی کردهایم به تعداد روزهای صعود و نزول بازار در سال گذشته، سال پر فراز و نشیبی که با ورود و خروجهای متعدد سهامداران به بورس همراه بود.
کد خبر: ۱۰۴۱۹۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۰۲
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: با راه اندازی شرکتهای سهامی عام پروژه محور و کمک گرفتن از مردم برای تامین مالی این شرکتها، اقتصاد مردمی پررنگتر خواهد شد.
کد خبر: ۱۰۴۱۴۶۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۸
تنها یک روز دیگر تا بسته شدن کارنامه بورس در سال ۹۹ باقی مانده است. سالی پرچالش که در نیمه نخست آن سودی ۳۰۰درصدی از آن بورسبازان شد و در نیمه دوم سهامداران را گرفتار صفهای طولانی فروش کرد و همچنان نیز تصور روشنی از آینده این بازار وجود ندارد. فارغ از دلایل ثبت ابرنوسان بازار سهام در سال جاری که بخشی از آن به سیاستگذار و بخشی دیگر به سرمایهگذاران بازمیگردد، بورس تهران در سال ۹۹ چه درسی به فعالان خود داد؟
کد خبر: ۱۰۴۱۱۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۶
فرازمند مدیر عامل صندوق سرمایهگذاری سهامی مدیریت ثروت صندوق بازنشستگی کشوری میگوید: کاهش انتشار اوراق بدهی دولت و همچنین تصویب مصوبه تزریق منابع صندوقهای سرمایهگذاری به بازار هفته پایانی اسفند را متعادلتر میکند.
کد خبر: ۱۰۴۰۷۳۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۴
بازار سهام در آخرین سال قرن حاضر چه مسیری را در پیش خواهد گرفت؟ چه عواملی میتواند در تعیین مسیر قیمتها اثرگذار باشد؟ مطلوبترین استراتژی برای سرمایهگذاری در این بازار پرریسک کدام است؟
کد خبر: ۱۰۴۰۶۳۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۴
آرگون، نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران، قیمت سهام را در بسیاری از نمادها ارزنده دانست و گفت: بازار بعد از رشد چشمگیر، از مرداد شروع به اصلاح کرده و هم اکنون به قیمت های خوبی رسیده است.
کد خبر: ۱۰۴۰۵۴۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۳
عمیدی، کارشناس بازار سرمایه، با بررسی عوامل رشد و ریزش بورس در سال ۹۹، شکل گیری رشد مجدد را در سایه تصمیمات جدید امکان پذیر دانست.
کد خبر: ۱۰۴۰۵۴۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۳
روند معاملاتی در هفته سوم اسفند نشان میدهد نمادهای شاخص ساز در بازار سرمایه مورد حمایت قرار گرفته اند و بر خلاف اکثر نمادها سبزپوش بوده اند.
کد خبر: ۱۰۴۰۴۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۳
یک کارشناس امور اقتصادی گفت: نمایندگان مجلس در رابطه با مشکل نقدینگی یا خود را به غفلت میزنند یا شجاعت لازم برای ایستادگی در برابر هزینههای غیرموجه را ندارند.
کد خبر: ۱۰۴۰۲۵۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۲
هشداری که باید جدی گرفت
طبق آخرین گزارش بانک مرکزی، نقدینگی از رقم باور نکردنی ۳۳۰۰ هزار میلیارد تومان در بهمن ماه سال جاری عبور کرده است. رشد نقدینگی در یک سال اخیر ۳۹.۱ درصد بوده است؛ اما این رشد نقدینگی چه عواقبی را برای اقتصاد در پی خواهد داشت و چه عواملی موجب رشد نقدینگی در سال ۱۳۹۹ شده اند؟
کد خبر: ۱۰۴۰۱۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۱
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهراء با بیان اینکه تنها ۳۵ درصد نقدینگی در دست مردم است، گفت: نقدینگی در ذات خود بد نبوده و در صورت هدایت به سمت تولید به کنترل تورم کمک میکند.
کد خبر: ۱۰۴۰۰۸۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۱
بازار سرمایه در سالجاری با ابرنوسان روبهرو شد که هم در فاز کاهشی و هم در فاز افزایشی، با بهرهگیری از ابزار نرخ سود میتوانست باعث ایجاد تعادل در بازار شود.
کد خبر: ۱۰۳۹۸۵۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۰
علی حیدری، کارشناس مسائل اقتصادی، بر این باور است که بورس در اواخر فروردین ماه و اوایل اردیبهشت ماه بیشترین رشد خود را رقم خواهد زد.
کد خبر: ۱۰۳۹۸۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۰
بعد از عرضه اولیه اپال که با حاشیه های زیادی رو به رو بود و لغو عرضه اولیه حآفرین، حالا نوبت به عرضه اولیه مدار رسید.
کد خبر: ۱۰۳۹۴۸۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۸