کلیات

سکولاریسم (sécularisme)،  گیتی‌گرایی یا جدااِنگاری دین از سیاست، عقیده‌ای است مبنی بر جدایی نهاد‌های حکومتی و کسانی که بر مسند دولت می‌نشینند، از نهاد‌های مذهبی و مقام‌های مذهبی است. این اندیشه، به صورت کلی، ریشه در عصر روشنگری در اروپا دارد. مفهوم‌هایی مانند جدایی دین از سیاست، جدایی کلیسا و حکومت در آمریکا، و لائیسیته در فرانسه و ترکیه بر پایهٔ سکولاریسم بنا شده‌اند، ولی در کشور‌هایی مانند ایران،  عراق، حکومت‌ها، با جدایی دین از سیاست مخالف هستند.

هدف‌ها و استدلال‌ها برای پذیرش سکولاریسم بسیار گسترده‌اند. برخی ادعا می‌کنند که در منظر لائیسیتهٔ اروپایی، سکولاریسم یک جنبش به سوی مدرنیته و دور شدن از ارزش‌های دینی است. برخی دیگر استدلال می‌کنند که سکولاریسم در آمریکا بیشتر به حفظ دین از حکومت پرداخته و در زمینهٔ اجتماعی کم‌کارتر بوده‌است.

 سکولاریسم را نخستین شاخصهٔ مدرنیته خوانده‌اند.  در میان کشور‌ها جنبش‌های سیاسی گوناگون سکولاریسم را به دلایل مختلف پشتیبانی می‌کنند.

ابداع واژه

واژهٔ سکولاریسم برای نخستین‌بار توسط نویسندهٔ بریتانیایی،  جورج هالی اوک در سال ۱۸۴۶ استفاده شد. هر چند این اصطلاح تازه بود، ولی مفهوم کلی آزادی که سکولاریسم بر پایهٔ آن بنا شده بود، در درازای تاریخ وجود داشته‌است. ایده‌های اولیهٔ سکولار را می‌توان در آثار ابن رشد (اورئوس) پیدا کرد. وی و پیروان مکتب اوروئسیسم باورمند به جدایی دین از فلسفه بودند. هالی اوک این ایدهٔ جدایی اجتماع از دین را بدون تلاش برای انتقاد باور‌های دینی مطرح کرد. هالی اوک یک ندانم‌گرا بود و به نظر خودش سکولاریسم برهانی علیه مسیحیت محسوب نمی‌شد، بلکه مستقل است. سکولاریسم تنها به این نکته می‌پردازد که راه درست در حقیقت سکولاریسم است. دانستنی‌های سکولار به‌طور روشن در همین زندگی پیدا می‌شوند و می‌توانند در همین زندگی آزمون شوند.

• در مورد فاویسم در ویکی تابناک بیشتر بخوانید