کلیات

زیارت امام حسین(ع) حضور در حرم امام حسین(ع)، دادن سلام به امام و قرائت زیارت‌نامه امام حسین(ع) است.

زیارت امام حسین(ع) از بافضیلت‌ترین اعمال نزد شیعیان است و در جوامع روایی شیعه فضیلت‌ها و ثواب‌های بسیاری برای این کار ذکر شده است؛ ازجمله مباهات خداوند به زائران امام حسین(ع) و دعای پیامبر(ص) و امامان در حق آنان. زیارت امام حسین(ع) را از راه دور نیز می‌توان انجام داد و سلام دادن به او و زیارت‌نامه خواندن برای کسانی که حضور ندارند نیز مستحب است و ثواب زیارت از نزدیک دارد.

شیخ حرّ عاملی با استناد به روایاتی زیارت امام حسین(ع) را واجب کفایی شمرده است.

آداب بسیاری برای زیارت امام حسین(ع) در روایات ذکر شده است؛ شناخت امام حسین(ع)، غسل، پوشیدن لباس پاکیزه، اجازه‌خواستن از خداوند برای ورود به حرم و خواندن زیارتنامه ازجمله این آداب است. زیارت با پای پیاده، از آداب زیارت امام حسین(ع) است که در روایات شیعه بر آن تأکید شده است. عالمانی چون شیخ مرتضی انصاری و شیخ جعفر کاشف الغطاء به انجام آن در اربعین حسینی پایبند بوده‌اند. امروزه پیاده‌روی اربعین از آیین‌های مهم شیعیان است و میلیون‌ها نفر در آن شرکت می‌کنند.

در منابع حدیثی شیعه زیارتنامه‌هایی همچون زیارت وارث، زیارت ناحیه مقدسه و زیارت عاشورا برای زیارت امام حسین(ع) نقل شده است. زیارت امام حسین(ع) در روزهایی از جمله عرفه، عاشورا، نیمه شعبان و روزهای ماه رجب بیشتر توصیه شده است.

براساس گزارش منابع تاریخی، اولین کسی که به زیارت امام حسین(ع) رفت، جابر بن عبدالله انصاری بود. برخی خلفای عباسی ازجمله هارون و متوکل تلاش کردند مانع زیارت امام حسین(ع) شوند؛ درمقابل، در دوره حکومت‌های آل بویه، صفویه و قاجاریه اقداماتی برای توسعه و بازسازی حرم امام حسین(ع) انجام شد.

جایگاه و اهمیت

زیارت امام حسین(ع) حاضرشدن در حرم امام حسین(ع)، و انجام اعمالی مانند سلام‌دادن و قرائت زیارتنامه. البته گاهی زیارتنامه او را از راه دور هم می‌خوانند.

براساس روایات پرتعدادی از پیامبر(ص) و امامان شیعه، از برترین و پرفضیلت‌ترین اعمال، زیارت مزار امام حسین(ع) در کربلا است.

برخی از فضائل زیارت امام حسین(ع) که در روایات به آنها اشاره شده عبارت‌اند از: معادل ثواب زیارت خداوند در عرش، مباهات خداوند به زائران امام حسین(ع)، هم‌جواری با پیامبر(ص)، امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س)، دعای خیرِ پیامبر و امامان(ع) برای زائر، عاقبت‌به‌خیرشدن، زیادشدن روزی، و طولانی‌شدن عمر زائر.

در برخی جوامع حدیثی فصل‌هایی با عنوان وجوب زیارت امام حسین(ع) وجود دارد که از جمله آنها کتاب المزار نوشته شیخ مفید است. شیخ حر عاملی در وسائل الشیعه نیز روایاتی در زمینه وجوب کفایی زیارت امام حسین(ع) ذکر کرده است.