کلیات
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۱۸ مرداد ماه ۱۳۳۹ تأسیس شد. برخی از وظایف بانک مرکزی عبارتند از: حفظ ارزش داخلی و خارجی پول ملی کشور، انتشار اسکناس و ضرب سکه‌های فلزی رایج کشور، تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و ریالی، نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج کشور، تنظیم کننده نظام پولی و اعتباری کشور، نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و...
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامه‌های مختلف اعم از برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
تاریخچه
نخستین بار اروپاییان در ۱۲۸۱/۱۸۶۴، تأسیس بانک را به وسیله ژان ساوالان فرانسوی، به میرزا محمودخان ناصرالملک پیشنهاد کردند. آنان در ۱۳۰۲/۱۸۸۵، برای یک کاسه شدن کلیه وجوهی که بین ایران و اروپا جریان داشت، تصمیم گرفتند با مشارکت سرمایه‌گذاران فرانسوی و بانک عثمانی، بانک ایران و افغانستان را تشکیل دهند، اما، چون فرانسویان به این سرمایه‌گذاری اطمینان نداشتند، این کار عملی نشد. سرانجام، انگلیسی‌ها موفق شدند که در ایران اولین بانک را تأسیس کنند.
ارکان بانک
براساس فصل سوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال ۱۳۵۱ و آخرین اصلاحات آن، ارکان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بخش هایی، چون مجمع عمومی، شورای پول و اعتبار، هیئت عامل، هیئت نظارت اندوخته اسکناس و هیئت نظار را شامل می‌شود.
ریاست بانک
ریاست بانک مرکزی ایران یکی از حساس‌ترین سمت‌های اقتصادی کشور است که در سال‌های گذشته افراد مختلفی را در این مقام دیده ایم. ابراهیم شیبانی در ۱۳۸۲، طهماسب مظاهری در ۱۳۸۶، محمود بهمنی در سال ۱۳۸۷، ولی اله سیف در ساال ۱۳۹۲ و عبدالناصر همتی در سال ۱۳۹۷ به این سمت منصوب شدند. عبدالناصر همتی اکنون رئیس بانک مرکزی است.
وظایف
براساس فصل دوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۳۵۱ (و آخرین اصلاحات آن به صورت پانویس)، وظایف و اختیارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان تنظیمکننده نظام پولی و اعتباری کشور، موظف به انجام وظایف زیر می باشد:
الف- انتشار اسکناس و سکه‌های فلزی رایج کشور، طبق مقررات این قانون.
ب- نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، طبق مقررات این قانون.
ج- تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و تعهد یا تضمین پرداخت‌های ارزی با تصویب شورای پول و اعتبار و همچنین نظارت بر معاملات ارزی.
د- نظارت بر معاملات طلا و تنظیم مقررات مربوط به این معاملات با تصویب هیئت وزیران.
ه- نظارت بر صدور و ورود پول رایج ایران و تنظیم مقررات مربوط به آن با تصویب شورای پول و اعتبار (۱).
همچنین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان بانکدار دولت، موظف به انجام وظایف زیر است:
الف- نگاهداری حساب‌های وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها و همچنین مؤسساتی که بیش از نصف سرمایه آن‌ها متعلق به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی و یا شهرداری‌ها میباشند و انجام تمام عملیات بانکی آن‌ها در داخل و خارج از کشور (۲) و (۳).
ب- فروش و بازپرداخت اصل و بهره انواع اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه به عنوان عامل دولت و واگذاری این عاملیت به افراد و یا مؤسسات دیگر.
ج- نگاهداری تمام ذخائر ارزی و طلای کشور.
د- نگاهداری وجوه ریالی صندوق بینالمللی پول و بانک بینالمللی ترمیم و توسعه و شرکت مالی بینالمللی و مؤسسه بینالمللی توسعه و مؤسسات مشابه یا وابسته به این مؤسسات.
ه- انعقاد موافقتنامه پرداخت در اجرای قرارداد‌های پولی و مالی و بازرگانی و ترانزیتی بین دولت و سایر کشورها.
اختیارات
بر اساس ماده ۱۳ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دارای اختیارات زیر است.
۱ -دادن وام و اعتبار به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۲ - تضمین تعهدات دولت و وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۳ - دادن وام و اعتبار و تضمین وام و اعتبارات اعطایی به شرکت‌های دولتی (۵) و شهرداری‌ها و همچنین به مؤسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ها با تأمین کافی.
۴ - تنزیل مجدد برات‌ها و اسناد بازرگانی کوتاه مدت بانک‌ها (۶) و دادن اعتبار به بانک‌ها با تأمین کافی.
۵ - خرید و فروش اسناد خزانه و اوراق قرضه دولتی و اوراق قرضه صادر شده از طرف دولت‌های خارجی یا مؤسسات مالی بینالمللی معتبر.
۶ - خرید و فروش طلا و نقره.
۷ - افتتاح و نگاهداری حساب جاری نزد بانک‌های خارج و یا نگاهداری حساب بانک‌های داخل و خارج نزد خود و انجام تمام عملیات مجاز بانکی دیگر و تحصیل اعتبارات در داخل و خارج به حساب خود و یا به حساب بانک‌های داخل.
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامه‌های مختلف اعم از برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
در این راه حفظ ثبات ارزش پول و تعادل موازنه پرداخت‌ها به همراه رشد مدوام اقتصادی از طریق اجرای سیاست‌های پولی از اهداف مهم آن به شمار میرود.
سیاست پولی بعد از انقلاب
مهم‌ترین ابزار‌های سیاست پولی که در دوره بعد از انقلاب اسلامی مورد استفاده قرار گرفته‌اند عبارت اند از:
نرخ‌های ذخیره قانونی که ابزار مؤثری بوده، اما انعطاف‌پذیری بالایی ندارد.
عملیات بازار باز که از سال ۱۳۷۹ از طریق اوراق مشارکت بانک مرکزی مورد استفاده قرار گرفته‌است.
تعیین نرخ سود سپرد ه‌ها و وام دهی توسط دولت و مجلس که تأکید بیشتر بر نرخ وام دهی بانک‌ها بوده‌است.
سیاست تعیین سقف اعتباری؛ هرچند که این سیاست در طول برنامه سوم کنار گذاشته شد، اما در برنامه چهارم به شدت مورد توجه دولت بوده‌است.
سپرده ویژه بانک‌ها نزد بانک مرکزی که به دلیل نامناسب بودن نرخ بازدهی آن مؤثر نبوده‌است.
تعیین نرخ ارز توسط بانک مرکزی.
نشان بانک مرکزی
نشان یا آرم، هویت یک سازمان را نشان مى دهد و براى اینکه مخاطبان بتوانند سازمان و جایگاه آن را به راحتى تشخیص دهند از نشان استفاده مى شود. نشان هر سازمانى براى اینکه با دیگر سازمان‌ها متفاوت باشد داراى ویژگى هاى منحصر به فرد است و از قواعد و روش هاى خاصى تبعیت مى کند. کتابچه نشان بانک مرکزى با هدف رعایت ویژگى هاى مختلف نشان این بانک منتشر مى شود تا با استفاده از قواعد این کتاب، استفاده سلیقه اى از عناصر نشان به حداقل رسد و یک شکلى آن رعایت شود.
در مورد بانک مرکزی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
نااطمینانی‌ها، برنامه‌ریزی بنگاه‌های اقتصادی را سخت کرد
گلایه تولیدکنندگان از عدم تخصیص سهمیه ارزی از سوی بانک مرکزی / با دست خودمان تولید را زمین‌گیر نکنیم
یکی از مشکلات اصلی فعالان اقتصادی این است که به رغم انجام تعهد ارزی از سوی تولیدکنندگان، بانک ها، سهمیه‌های ارزی به آن‌ها نمی‌دهند یا کمتر از مقدار تعهد ارزی است. در نتیجه تامین مواد اولیه و امکان تولید کاهش خواهد یافت.
کد خبر: ۱۲۳۲۲۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۸
طبق ابلاغیه‌ی بانک مرکزی ، سقف تراکنش خرید در هر روز برای اشخاص حقیقی افزایش پیدا کرده است.
کد خبر: ۱۲۳۲۲۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۸
در نشست کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران مطرح شد
اعضای کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران با انتقاد از سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی ، خواستار اتخاذ تدابیری شدند که بدون ایجاد نقدینگی جدید در سطح جامعه، تسهیلات لازم را در اختیار تولید قرار دهد.
کد خبر: ۱۲۳۲۲۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۸
ابربدهکار ۶۸۲ هزار میلیارد تومانی
رقم بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در یازده ماهه سال قبل به ۶۸۲ هزار میلیارد تومان رسیده که این رقم قابل توجه نسبت به ماه مشابه سال قبل تر، ۹۸.۳ درصد رشد داشته است.
کد خبر: ۱۲۳۲۰۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۷
رئیس پارلمان بخش خصوصی ایران مطرح کرد؛
حسن زاده گفت: ظرفیت‌های بالقوه اقتصاد ایران آن‌قدر هست که امکان تأمین شغل پایدار و دارای درآمد کافی برای آحاد نیروی کار و به‌ویژه تحصیل‌کردگان، مسکن مناسب، غذای سالم و کافی و امکانات زندگی آبرومند را برای عموم هم‌وطنان فراهم آورد.
کد خبر: ۱۲۳۱۸۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۶
حسن زاده:
رییس اتاق بازرگانی ایران با انتقاد از عملکرد سیاستگذاری بانک مرکزی در حوزه های مختلف پولی و ارزی، گفت: با سخت گیری هایی بانک مرکزی ، جهش تولید مقدور نیست.
کد خبر: ۱۲۳۱۸۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۶
بازار سرمایه ایران تعطیل نشد
سازمان بورس اعلام کرد: با همکاری شرکت‌های بورس و فرابورس، پیوسته شرایط بازار و وقایع مرتبط را رصد کرده و در صورت لزوم، تصمیمات بعدی را گرفته و اعلام خواهد نمود.
کد خبر: ۱۲۳۱۷۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۶
طبق اعلام معاون فناوری‌های نوین بانک‌مرکزی، امکان پرداخت پول از طریق موبایل به جای استفاده از کارت (NFC) در کشور عملیاتی شده است و در حال حاضر پنج بانک به این شبکه پیوسته‌اند.
کد خبر: ۱۲۳۱۷۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۵
فردا دومین حراج طلا در سال جدید؛
در کنار تولیدکنندگان و سازندگان مصنوعات طلا و خرده فروشان طلای آبشده، بانک عامل با تایید بانک مرکزی نیز در صف حراج شمش‌های طلا قرار می‌گیرد تا شانس خود را امتحان کنند. این در حالی است که در حراج قبلی، میانگین قیمت شمش‌های طلای معامله شده ۴ میلیارد و ۷۶۸ میلیون تومان به ثبت رسیده بود.
کد خبر: ۱۲۳۱۷۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۵
فرزین: بانک مرکزی کاری به نرخ بازار غیررسمی ندارد!
خرید و فروش در بسیاری از بازار‌ها نظیر خودرو، مسکن و سکه، کاملا تحت تاثیر نوسانات ارزی است، به گونه‌ای که قیمت‌ها در کم‌ترین زمان ممکن با دلار تلگرامی ۶۵ هزار تومانی هماهنگ می‌شوند و توجهی به مرکز مبادله ندارند!
کد خبر: ۱۲۳۱۶۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۵
مسکوت ماندن سیاست بانک مرکزی در قبال استفاده از ریال آفشور در معاملات با کشورهای عراق و افغانستان که بارها و بارها از سوی مقامات ارشد بانک مرکزی مورد تاکید قرار گرفت و اما اجرایی نشده است؛ در حالیکه دو بازار عمده صادراتی کشور یعنی عراق و افغانستان به دلیل سیاست های بانک مرکزی در بازگشت ارز صادراتی عملا با کاهش صادرات مواجه شده اند.
کد خبر: ۱۲۳۱۶۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۵
بنا بر اعلام قائم مقام امور بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، در همین ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳ ارز مورد نیاز برای واردات کالاهای اساسی برای چند ماه آینده هم تامین شده است.
کد خبر: ۱۲۳۱۵۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۵
قمری وفا مدیر روابط عمومی بانک مرکزی در فضای مجازی نوشت: رئیس مرکز ملی بهبود محطی کسب و کار وزارت اقتصاد اگر سیاست های دولت را قبول ندارد حتما برایش تصمیم بگیرند....
کد خبر: ۱۲۳۱۳۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۴
سالار آقاخان یکی از محکومان فساد اقتصادی کشور است که در دادگاه محکوم شده و برای اجرای حکم معرفی شده است.
کد خبر: ۱۲۳۱۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۲
بانک مرکزی:
طبق اعلام بانک مرکزی ، متقاضیان دریافت ۲۰۰۰ یورو یا دلار، ابتدا ملزم به افتتاح حساب ارزی برای دریافت این ارز هستند.
کد خبر: ۱۲۳۱۰۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۱
حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق و ترس از تنش و جنگ باعث شد که قیمت دلار به یک باره جهش کند اما بانک مرکزی سعی دارد با آرام کردن فضا قیمت را به کانال ۵۰ هزار تومان بازگرداند.
کد خبر: ۱۲۳۰۹۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۱
در جلسه علنی؛
رییس مجلس گفت: مجلس شورای اسلامی جلسه‌ای درباره ارز با مسؤولان بانک مرکزی و تیم اقتصادی دولت برگزار خواهد کرد.
کد خبر: ۱۲۳۰۸۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۰
نبض خبر
سرانجام محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی به وضعیت بازار ارز واکنش نشان داد و با حضور در تلویزیون به بازار سیگنالی داد که ممکن است منجر به ریزش بازار -در صورت مداخله موثر بانک مرکزی - شود. فرزین در گفت‌وگو با شبکه خبر گفت: «در سال گذشته، ۲۰ میلیارد دلار ارز ۲۸۵۰۰ به دارو و کالاهای اساسی اختصاص دادیم و در سال جاری نیز این سیاست را ادامه خواهیم داد. ارز تمام نیازهای قانونی کشور را تامین می‌کنیم. نرخ بازار غیر رسمی نرخ قاچاق و فرار سرمایه است. در بازار غیر رسمی مداخله می‌کنیم و این نرخ زودگذر است و پایین خواهد آمد.» حرف‌های فرزین را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۳۰۷۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۰
از ۲۷ دی ماه سال گذشته تا به امروز، در مجموع ۲ هزار و ۸۵ کیلوگرم طلا به قیمت حراجی فروخته شده، به گونه‌ای که بیش از هشت هزار میلیارد تومان نقدینگی جمع آوری شده است.
کد خبر: ۱۲۳۰۷۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۹
حاجی دلیگانی: اگر بانک مرکزی ارز ندارد چرا ارزپاشی می‌کند؟
یک نماینده مجلس گفت: افزایش قیمت ارز و سکه و طلا در کشور زندگی مردم را تحت‌الشعاع قرار داده است. اگر بانک مرکزی ارز ندارد، چرا ارزپاشی می‌کند؟ اگر هم ارز دارد، دلیل افزایش قیمت ارز چیست؟!
کد خبر: ۱۲۳۰۷۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۹
