در مورد قزاقستان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید کلیات
قزاقستان با نام رسمی جمهوری قزاقستان، کشور مستقل و فراقارهای در آسیای مرکزی و اروپا است. پایتخت این کشور در سال ۱۹۹۸ از آلماتی در جنوب که بزرگترین شهر کشور است به نورسلطان یا آستانه در شمال منتقل شد.
جمعیت قزاقستان ۱۸٬۷۵۵٬۰۰۰ نفر، زبانهای رسمی آن قزاقی و روسی و واحد پول آن تِنگه است. قزاقستان بزرگترین کشور محصور در خشکی در دنیا است و تراکم جمعیتی کمی دارد. حدود ۷۰ درصد از مردم این کشور مسلمان هستند.
نور سلطان، پایتخت کنونی قزاقستان شهری است بسیار سرد و بادخیز که دمای هوا در زمستان در آن به منفی ۴۰ درجه میرسد. گروههایی از ملیگرایان روس در روسیه و داخل قزاقستان دعوی الحاق مجدد شمال قزاقستان به روسیه را داشتند، و این یکی از انگیزههای رئیسجمهوری قزاقستان برای انتقال پایتخت به شهری در مرکز کشور و نزدیک به روسیه بود و این امر باعث شد که شمار زیادی از قزاقها به این شهر منتقل شوند و این دعوی به خودی خود خاموش شود.
پایگاه فضایی
پایگاه فضایی بایکونور در کشور قزاقستان قرار دارد و قدیمیترین پایگاه فضایی جهان است. یوری گاگارین نخستین انسان فضانورد از این پایگاه به فضا سفر کرد. این پایگاه در دوران شوروی سابق و به خاطر موقعیت جغرافیایی مناسب در جمهوری قزاقستان ساخته شد. پس از فروپاشی شوروی، کشور روسیه این پایگاه را تا سال ۲۰۵۰ از قزاقستان اجاره کردهاست.
مردم
ساکنان اصلی آسیای مرکزی از مردم ایرانیتبار سَکا بودند. مردمان ترکتبار از سده پنجم به اینسو آغاز به نفوذ و کوچ در منطقه کردند.
هونها در اوایل سده هشتم قبل از میلاد به این منطقه آمدند و در سالهای بعدی ترکان قبچاق که از کوهستانهای آلتای آمده بودند در حوالی دریاچه آرال و دشت قبچاق ساکن شدند قزاقها شعبهای از ترکان قبچاق هستند. در سده سیزدهم، این منطقه توسط امپراتوری چنگیزخان مغول تصرف شد. پس از مرگ او، این امپراتوری بین فرزندان او قسمت شد و قزاقستان کنونی به جُغَتای، پسر چنگیزخان رسید؛ ولی قسمت غربی و بیشتر قسمتهای شمالی به گنقیز نوه چنگیزخان رسید. به دلیل حکومت طولانی مغولها بر این منطقه عناصر مغولی در این منطقه نفوذ کردهاست.
واژه شناسی
واژهٔ قزاقستان از دو بخش «قزاق» و پسوند فارسی «ستان» تشکیل شدهاست، که به معنای «سرزمین قزاقها» است. واژه قزاق نیز خود به معنی «کوچنده» و از ریشه ترکی «قَز» است که معنای کوچیدن میدهد و به زندگی کوچنشینی قزاقها اشاره دارد.
پس از انقلاب اکتبر و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی، قزاقستان با عنوان جمهوری سوسیالیستی قزاقستان شوروی به یکی از جمهوریهای آن تبدیل شد. با فروپاشی شوروی، قزاقستان به استقلال دست یافت.
جغرافیا و تاریخ
قزاقستان در تاریخ ۱۶ دسامبر ۱۹۹۱ آخرین جمهوری شوروی بود که اعلام استقلال کرد.
قزاقستان از شمال با روسیه، از شرق با چین، در جنوب شرقی با قرقیزستان، در جنوب با ازبکستان و در جنوب غربی با ترکمنستان همسایه است. سواحل شمال شرقی دریای خزر در خاک این کشور قرار دارد.
وسعت قزاقستان ۲٬۷۲۴٬۹۰۰ کیلومتر مربع (بیش از سه برابر ترکیه یا پاکستان و کوچکتر از آرژانتین) است و حدود ۲۰٪ آن در سوی کوههای اورال قرار گرفته و به لحاظ جغرافیایی بخشی از آن در اروپا است. البته قزاقستان معمولاً یک کشور آسیایی طبقهبندی میشود.
قزاقستان بزرگترین کشور خشکیبست (محصور در خشکی) دنیا است. قزاقستان به بزرگی اروپای غربی است و از دریای خزر در غرب تا کوههای آلتای در شرق ادامه مییابد. مرزهای شمالی قزاقستان در دشتهای سیبری غربی و مرزهای جنوبی آن در بیابانهای آسیای میانه قرار دارند.
با وجود وسعت زیادی که این کشور را نهمین کشور بزرگ دنیا کرده، بیشتر پهنههایش کویر و استپ است و تراکم جمعیت آن تنها ۶ نفر در هر کیلومترمربع است.
دشت قزاق با مساحت ۸۰۴٬۵۰۰ کیلومترمربع یکسوم کشور را دربرمیگیرد و بزرگترین منطقه خشک استپی در جهان است. علفزارها و شنزارهای گسترده شاخصه این دشت هستند.
رودها و دریاچههای مهم قزاقستان عبارتند از دریاچه آرال، رود ایلی، رود ایرتیش، رود ایشیم، رود اورال، سیردریا، رود چارین، دریاچه بالخاش و دریاچه زایسان. دره چارین که ۱۵۰ تا ۳۰۰ متر عمق و ۸۰ کیلومتر درازا دارد فلات سنگی و سرخرنگ را درمینوردد و در راستای رودخانه چارین در شمال تیانشان ادامه مییابد. دهانه بیگاچ، دهانهای برخوردی است که از برخورد یک سیارک در حدود ۵ میلیون سال پیش بهوجود آمده و ۸ کیلومتر قطر دارد.
آبوهوای قزاقستان بری است و تابستانهای گرم و زمستانهای سرد دارد. بارندگی در این کشور نسبتاً کم است و اراضی آن در شرایط خشک تا نیمهخشک قرار دارند.
شهرها
شهرهای اصلی قزاقستان عبارتند از آستانه، آلماتی، قراغندی، چیمکند، آتیراو و اسکمن. شهرهای بزرگ قزاقستان به ترتیب آلماتی با حدود ۲ میلیون نفر، آستانه و قراغندی با حدود ۷۰۰ هزار نفر هستند. به جز شهرهای نامبرده میتوان به شهرهای آکتاو(۲۶۲٬۰۰۰نفر)، پاولودار(۳۲۹٬۰۰۰)، پتروپاولسک(۲۰۱٬۰۰۰) و اوست کامنگورسک(۳۱۹٬۰۰۰) نیز اشاره کرد.
زبان
زبان قزاقی که زبان مردم قزاق و زبان ملی این کشور است، زبانی است از زیرگروه شرقی زبانهای ترکیتبار که خود زیر شاخه از زبانهای آلتایی است. از نزدیکترین زبانها به قزاقی، زبان کشور همسایه قرقیزی است. زبان روسی با توجه به سابقه تاریخی و حضور گسترده خود همچنان موقعیت زبان رسمی (در قانون اساسی قزاقستان از اصطلاح زبان ارتباطات بینالمللی استفاده شدهاست) را حفظ کردهاست.
زبانهای زبان اوکراینی، زبان تاتاری، قرقیزی، اویغوری، ازبکی، ترکی آذربایجانی، باشقیری، فارسی تاجیکی، زبان آلمانی، زبان کرهای، زبان ترکمنی، زبان ارمنی و زبان مغولی تنها تعدادی از مهمترین زبانهایی هستند که بزرگترین اقلیتهای قومی این کشور به آنها سخن میگویند. بسیاری از اقلیتهای قومی قزاقستان برای داشتن زبان مشترک به جز روسی، زبان قزاقی را هم میدانند. آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان بینالمللی در سالهای اخیر افزایش یافتهاست.
اقتصاد این کشور تا حد زیادی به بخش کشاورزی متکی است. قزاقستان بیشترین تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه را در میان جمهوریهای تازه استقلال یافته دارد و نیز از اعضای مهم سازمان همکاری شانگهای است.
منابع معدنی و طبیعی
این کشور از لحاظ منابع زیرزمینی هم بسیار غنی است، از سال ۱۹۹۳ تاکنون بیش از ۴۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی در این بخش انجام شدهاست. همچنین تخمین زده میشود که قزاقستان صاحب دومین منابع بزرگ در اورانیوم، کروم، روی و سرب و سومین در منگنز، چهارمین در مس و در مورد زغال سنگ، آهن و طلا نیز در بین ۱۰ کشور اول دنیا قرار میگیرد. و همچنین یازدهمین منابع بزرگ هم در نفت و هم در گاز طبیعی را در اختیار دارد.
کشف و استخراج نفت در مناطق غربی در کنار دریای خزر، این کشور را جزو کشورهایی با درصد رشد اقتصادی بالا در میان جمهوریهای اتحاد شوروی سابق قرار دادهاست. قزاقستان به درآمدهای نفتی بسیار وابسته است و سقوط جهانی قیمت نفت در مقطعی وضعیت اقتصادی این کشور را دشوار کرد.
تحریمهای دوجانبه روسیه و غرب به سقوط روبل روسی و بحران اقتصادی در روسیه منجر شده که تأثیراتی جدی بر جماهیر دیگر سابق شوروی، از جمله قزاقستان، گذاشتهاست.
در مورد قزاقستان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
وزیر بهداشت، روز سهشنبه به منظور شرکت در نشست وزرای بهداشت کشورهای عضو سازمان شانگهای، راهی قزاقستان می شود.
کد خبر: ۱۲۲۶۶۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۲
زمینلرزهای به قدرت ۶.۱ ریشتر امروز(دوشنبه) بزرگترین شهر قزاقستان را لرزاند.
کد خبر: ۱۲۲۵۲۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۴
نبض خبر
تصاویر تکان دهندهای از حیوانات در سرمای قزاقستان ثبت شده که نشان میدهد آنها حین حرکت یخ زدهاند. بر اثر بارش و بادهای شدید در قزاقستان ، دما در برخی نقاط این کشور تا 56- سانتیگراد کاهش یافت. این شدت سرما باعث یخ زدن بسیاری از حیواناتی، چون سگ و خرگوش شد. این تصاویر را میبینید.
کد خبر: ۱۲۱۱۹۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۳
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه برای گفت وگو با قاسم جومارت توکایف همتای قزاقستان ی و امضای توافقنامه ها وارد آستانه شد.
کد خبر: ۱۲۰۳۵۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۱۸
کد خبر: ۱۲۰۳۴۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۱۷
قزاقستان ، بیش از ۱۰۰ جت جنگنده و بمب افکن متعلق به شوروی را برای فروش گذاشتهاست.
کد خبر: ۱۲۰۱۳۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۰۷
کد خبر: ۱۱۹۰۷۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۱
وزنهبردار مشهور قزاقستان که به دلیل دوپینگ تعلیق شده بود، خودکشی کرد.
کد خبر: ۱۱۸۰۸۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۶
در شهر آستانه، پایتخت قزاقستان ، یک مرد، کارمندان بانک را گروگان گرفت و خواستار انتقال تمام دارایی های سازمان به چندین حساب خاص شد.
کد خبر: ۱۱۷۹۶۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۲۸
- رئیسجمهور قزاقستان گفت: کشورش نیازی به عضویت در «اتحادیه روسیه و بلاروس» و داشتن تسلیحات هستهای ندارد.
کد خبر: ۱۱۷۷۲۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۹
طبق آمارهای رسمی منتشر شده در سال گذشته بیش از ۵۶ هزار تن پسته به ۵۷ کشور مختلف صادر شده که البته با کاهش وزنی و ارزشی نسبت به سال ۱۴۰۰ مواجه شده است.
کد خبر: ۱۱۷۳۰۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۹
پس از پایان مذاکرات هیات های عالیرتبه با حضور محمد مخبر و علی خان اسماعیلف:
محمد مخبر و نخست وزیر قزاقستان مهر ماه سال گذشته نیز در حاشیه دومین مجمع اقتصادی خزر در مسکو دیدار و با اعلام آمادگی برای توسعه روابط و گسترش همکاریهای تهران- آستانه، بر ارتقای سطح مبادلات تجاری فیمابین و رسیدن به رقم ۳میلیارد دلار در سال تاکید کردند.
کد خبر: ۱۱۷۲۸۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۶
اسناد و تفاهمنامههای مشترک میان ایران و قزاقستان توسط مقامات عالیرتبه دو کشور امضا شد.
کد خبر: ۱۱۷۲۸۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۶
کد خبر: ۱۱۷۲۶۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۵
قاسم جومارت توکایف رئیسجمهور قزاقستان عصر پنجشنبه علیخان آسخانوویچ اسماعیلوف را به عنوان نخستوزیر این کشور منصوب کرد.
کد خبر: ۱۱۶۹۳۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۱
دفتر رئیسجمهوری قزاقستان امروز پنجشنبه از انتخاب دوباره «علیخان اسماعیلوف» برای تصدی سمت نخستوزیری این جمهوری خبر داد.
کد خبر: ۱۱۶۹۳۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۰
شمارش اولیه آرای انتخابات ریاستجمهوری قزاقستان نشان میدهد رئیسجمهور کنونی این کشور موفق شده با کسب ۸۱.۳ درصد آراء بار دیگر به عنوان رئیسجمهور قزاقستان انتخاب شود.
کد خبر: ۱۱۵۱۳۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۳۰
مقامات قزاقستان اعلام کردند نخستین انتخابات ریاستجمهوری، پس از تغییر قانون اساسی، ساعاتی پیش در تمام مناطق این کشور آغاز شده است.
کد خبر: ۱۱۵۱۱۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۲۹
معاون نخست وزیر قزاقستان در دیدار با وزیر جهاد کشاورزی از آمادگی کشورش برای در اختیار گذاشتن زمین به تاجران و صادرکنندگان ایرانی خبر داد.
کد خبر: ۱۱۴۸۶۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۱۲
رئیسجمهوری اسلامی ایران در ششمین اجلاس سیکا گفت: ملت ایران گزینه نظامی آمریکا را نامعتبر کرده است و اینک در پی ناکامی آمریکا در نظام تحریم، واشنگتن و متحدینش به سیاست ناکام بیثباتسازی متوسل شده است.
کد خبر: ۱۱۴۴۹۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۱