کلیات

اسپم یا هرزنامه، به معنی پیام یا نامه الکترونیکی است که بدون درخواست گیرنده و به صورت انبوه فرستاده می‌شود. به‌طور کلی اسپم به معنای فرستادن پیام‌های متعدد و مشابه است. به عمل ارسال محتوای هرزنامه، اسپمینگ گفته‌می‌شود. یکی از مشهورترین انواع اسپم هرزنامه ایمیل است. اسپمینگ می‌تواند در پیام‌رسان، شبکهُ اجتماعی، وبلاگ و ایمیل صورت گیرد.

هرزنامه‌ها با اهداف مختلفی ارسال می‌شوند. گاهی اوقات ممکن است شامل اطلاعات مختلفی بوده یا حتی مجهز به یک بدافزار یا ویروس جهت خرابکاری یا سرقت اطلاعات سیستم موردنظر باشند. به سبب ایجاد مزاحمت برای کاربران، اغلب سرویس‌های بزرگ اینترنتینظارت سختگیرانه بر روی هرزنامه‌ها دارند. فردی که یک اسپم ایجاد می‌کند. «اسپمر» نامیده می‌شود.

پیشینه

«اسپم» در واقع عنوان علامت تجاری تولیدات گوشت بسته‌بندی محصولات غذایی معروف «هرمل» است و یکی از محصولات گوشتی کمی بود که در دوران جنگ جهانی دوم از جیره دهی مستثنی شده بود و از این رو به‌طور گسترده‌ای در دسترس بود. بعد از مدتی از این واژه در یک برنامهٔ طنز تلویزیونی انگلیسی (به نام میدان پرواز پی‌تون) استفاده کردند که در آن اسپم به شیوه‌ای غیرمعمول و طنزگونه در فهرست غذاهای رستوران تکرار شده بود. این تکرار بیش از حد، الهام بخش نامگذاری هرزنامه به این نام است.

اولین اسپم در سال ۱۹۷۸ توسط گری توورک ارسال شد. وی به قصد تبلیغ شرکتش ششصد نامه به کاربران ارسال نمود. از نظر فنی، ارسال اسپم تقریباً بدون هزینه است و این مسئله باعث شده شرکت‌های بازاریابی متعددی از این روش استفاده کنند. از آنجایی که هرزنامه باعث آزار کاربران شده و بسیاری از مواقع برای اهداف خرابکارانه استفاده می‌شوند، به‌طور کلی دیدگاه عمومی نسبت به آنها منفی است.

تعریف اسپم

به سوء استفاده از ابزارهای الکترونیکی مانند ایمیل، مسنجر، گروه‌های خبری ایمیلی، فکس، پیام کوتاه و… برای ارسال پیام یا اشتراک‌گذاری محتوا به صورت انبوه و به صورت ناخواسته اسپم می‌گویند. با توجه به هزینه اندک این روش نسبت به پست سنتی که در گذشته برای ارسال پلاک به پلاک تبلیغات مورد استفاده قرار می‌گرفت و همچنین ناقص بودن قوانین بین‌المللی برای محدود کردن هرزنامه، استفاده از هرزنامه‌ها تقریباً در هر بستر اینترنتی مشاهده می‌شود.

از اسپم استفاده‌های متعددی می‌شود. برندسازی، بازاریابی، تأثیرگذاری بر افکار عمومی، جریان دهی به فضای اجتماعی، خرابکاری گسترده و وندالیسم نمونه‌هایی از کاربرد اسپم هستند. گاهی از اسپم‌ها برای آلوده کردن سیستم‌های کامپیوتری نیز استفاده می‌شود. از معروفترین بدافزارهایی که توسط اسپم‌ها گسترش می‌یابند، بات‌نت‌ها هستند. از بات‌نت‌ها برای اهداف گوناگونی مانند هدایت‌کردن حملات DDoS استفاده می‌شود. در بیشتر این موارد، سازنده بدافزار، کامپیوتر آلوده‌شده را که به علت گستردگی تقریباً شناسایی و پیگیری آن غیرممکن است، بعداً مجدد استفاده خواهد کرد. اسپم‌ها به گونه‌های مختلفی در اینترنت گسترش می‌یابند و مورد استفاده قرار می‌گیرند که اسپم موتورهای جستجو، اسپم ایمیل، اسپم‌های وبلاگی، انجمنی و شبکه‌های اجتماعی از مهمترین آنها هستند.