کلیات
خبررسانی جعلی، دروغپراکنی یا اخبار جعلی نوعی خبرنگاری زرد یا پروپاگاندا با قصد پخش اطلاعات غلط است که در بستر رسانههای چاپی سنتی، رسانههای خبری و رسانههای اجتماعی انتشار مییابد.
اخبار جعلی با هدف گمراه کردن و به منظور آسیب رساندن به یک آژانس، نهاد، یا شخص، یا بهدستآوردن اهداف مالی یا سیاسی نوشته و منتشر میشود، که اغلب با استفاده از سرفصلهای حساس، نادرست که میتواند به جهت افزایش خوانندگان، اشتراک گذاری آنلاین و درآمد بر اساس کلیک روی اینترنت هم باشد. در مورد دوم، آن را شبیه به اخبار خندهدار آنلاین همچون «کلیک کنید» و مبتنی بر درآمد تبلیغات از این فعالیت، صرف نظر از صحت داستان منتشر شود.
اخبار دروغین، آنچه که روزگاری در مجلات زرد شایع بود اکنون با رشد رسانههای اجتماعی، مخصوصاً در فید خبری فیس بوک نیز رشد پیدا کردهاست. قطبی سازی سیاسی، تحقیق در راستای تأیید نظر خود و الگوریتمهای رسانهٔ اجتماعی در گسترش اخبار دروغین نیز دخیلاند. که در بعض موارد توسط بازیگر خارجی متخاصم، مخصوصاً در زمان انتخابات ساخته و تکثیر میشود.
اخبار دروغین گمراه کننده و فریبنده از طنز آشکار یا تقلید مبهم است که به جای اینکه مخاطب را گمراه کند، به طنز میپردازد. خبررسانی جعلی به ویژه با گسترش فناوری در سیاست تأثیرگذار شدهاست. برای رسانهها، توانایی جذب بینندگان به وبسایتهایشان ضروری است تا تبلیغکنندگان را که برای تبلیغات در وبسایتهایشان نیازمند هزینه تبلیغ است بپردازند.
اگر انتشار یک داستان با محتوای غلط یک علامت بزرگی تولید کند و بیننده را جذب کند، ممکن است برای تبلیغات تبلیغکنندگان و رتبهبندی آنها سودمند باشد. دسترسی آسان به درآمدهای تبلیغاتی آنلاین، افزایش اعتبار سیاسی و محبوبیت در رسانههای اجتماعی، در درجه اول فید اخبار رسانه ای، در گسترش خبر جعلی دخیل بودهاست که برای رقابت با اخبار قانونی ارائه میشود داستان بازیگران دولتی نیز در تولید و پخش اخبار جعلی، بهویژه هنگام انتخابات دخیل بودهاست.
اخبار دروغین نیز پوشش رسانهای جدی را تحتالشعاع قرار میدهد و کار روزنامه نگاران را برای پوشش اخبار مهم دشوار میکند.
تجزیه و تحلیل بازفید مشخص نمود که بالاترین ۲۰ خبر جعلی در مورد انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۱۶ بیشتر در فیسبوک از ۲۰ خبرخوان در مورد انتخابات از ۱۹ رسانه عمده سخن گفت.
همچنین وبسایتهای خبر جعلی میزبان ناشناختهای هستند که ناشران ناشناخته دارند که برای فرار از محاکمه منابع خبر جعلی برای قصور دچار مشکل نشوند.
انواع
شیوههای پخششدن اخبار جعلی:
- خبرهای ساختگیِ صرفاً منتشرشده به منظور جذب کلیک
- تبلیغات یکسویه
- طنز و تقلید جدینما
- دروغرسانی و درج عنوانهای گمراهکننده (روزنامهنگاری ناپاک)
- پخش خبرهای مغرضانه یا جهتدار به منظور لطمهرسانی
- پخش سهوی اطلاعات نادرست که به آن غلطرسانی میگویند
اینها ویژگیهای اخبار جعلی است و آگاه بودن از آنها ممکن است به شناسایی و جلوگیری از موارد اخبار جعلی کمک کند.
اخبار جعلی در ایران
در دهه ۸۰ خورشیدی تعدادی از روزنامههای ایران به بهانه دروغ سیزده یا دروغ اول آوریل به انتشار اخبار جعلی در صفحات اصلی خود پرداختند. در یک مثال روزنامه شرق در شماره ۱۳ فرودین ۱۳۸۴ خود صفحه اول خود را به اخبار جعلی اختصاص داد که در آن گفته شده بود «برج میلاد در آستانه سقوط» است و «علی لاریجانی اولین تلویزیون خصوصی ایران را تأسیس میکند».
همزمان با گسترش شبکههای اجتماعی و همچنین خبررسانیهای اینترنتی، سرعت انتشار اخبار جعلی در ایران نیز همچون دیگر کشورها بیش از پیش شدهاست. در سطح حکومتی نیز، حکومت و همچنین مخالفان بارها همدیگر را به انتشار اخبار جعلی متهم کردهاند.
هریک از افراد بسته به میزان سواد رسانهای و نیز علایق، نیازها، ذائقه، شرایط جسمی، سنی، روحی، روانی، قلمرو جغرافیایی محل اقامت یا زندگی، ویژگیهای نسلی و... میتوانند به رژیم مصرف رسانهای خاصی برسند.
کد خبر: ۱۲۰۸۳۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۳
این روزها و همگام با توسعه شتابان شبکههای مجازی و ابزارهای اطلاع رسانی، شاهد افزایش نگران کننده اخبار جعلی و غیر واقعی هستیم؛ اخباری که عمدتاً با اهداف مشخص و بعضاً منفعت طلبانه منتشر میشوند و برای تشخیص آنها باید از تکنیکهایی خاص بهره ببریم.
کد خبر: ۱۱۶۲۰۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۱۱
معاون فرهنگی و اجتماعی فرماندهی انتظامی استان فارس اخبار منتشر شده در فضای مجازی پیرامون کشته شدن نوجوان ۱۶ ساله به دست نیروهای امنیتی در شهرستان "فیروزآباد" را تکذیب کرد.
کد خبر: ۱۱۵۳۸۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۱۷
مرکز ملی فضای مجازی با استانداری سمنان تفاهم نامه همکاری در حوزه مدیریت و توسعه فضای مجازی در استان ها امضا کرد.
کد خبر: ۱۱۵۲۴۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۰۸
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۴۶۶۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۰۱
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۴۵۳۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۴
یک زیرمجموعه گوگل هفته آینده کمپینی برای مقابله با اخبار جعلی مربوط به پناهجویان اوکراینی در لهستان، اسلکواکی و جمهوری چک راه اندازی می کند.
کد خبر: ۱۱۳۷۲۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۵
برخی منابع به نقل از صربستان درگیری مرزی با کوزوو را تکذیب کردند.
کد خبر: ۱۱۳۲۶۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۰۸۹۰۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۱
وزارت راه؛
انتشار اخبار مرتبط با ستاد وزارت راه و شهرسازی صرفا در پایگاه خبری این وزارتخانه درج میشود و اخبار نقل شده از این پایگاه خبری که در این پایگاه وجود ندارد، جعلی است و پیگرد حقوقی میشود.
کد خبر: ۱۰۷۳۴۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۰
کد خبر: ۱۰۵۴۱۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۳
نشست تخصصی انتخابات ریاست جمهوری و اخبار جعلی
کد خبر: ۱۰۵۳۱۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۹
وزارت کشور در اطلاعیهای با تأکید بر اینکه وزارت کشور از عاملان تولید اخبار جعلی اخلال کننده در امر انتخابات شکایت میکند، تصریح کرد: اتهام عدم بی طرفی وزارت کشور در برگزاری انتخابات مردود است.
کد خبر: ۱۰۵۳۱۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۹
مشاور رئیس جمهوری نسبت به ادعای یک رسانه فارسی زبان بیگانه درباره مخالفت حسن روحانی با طرح پیشنهادی وزارت بهداشت برای تعطیلی گسترده به منظور مهار شیوع کرونا واکنش نشان داد.
کد خبر: ۱۰۱۵۱۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۴
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۹۹۰۰۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۲
پتروشیمی شهیدتندگویان وقوع هرگونه آتشسوزی در واحدهای عملیاتی و فرآیندی این مجتمع را تکذیب و اعلام کرد: همه واحدهای این شرکت در مدار تولید قرار دارند.
کد خبر: ۹۸۸۴۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۱۴
به تازگی خبری جعلی در برخی کانالهای تلگرامی در حال چرخش است که حکایت از یک تغییر سیاست در شبکه اجتماعی اینستاگرام دارد.
کد خبر: ۹۸۵۵۳۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۳۱
کد خبر: ۹۸۲۳۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۴
طی حکمی که از روز چهارشنبه در ویتنام اجرایی شد، افرادی که به انتشار " اخبار جعلی " یا شایعات در رسانههای اجتماعی در مورد شیوع کروناویروس بپردازند، جریمه خواهند شد.
کد خبر: ۹۷۲۷۱۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۲۸
رئیس جمهوری روسیه امروز (چهارشنبه) گفت، انتشار اخبار جعلی مربوط به ویروس کرونای جدید در کشور تنها باعث گسترش وحشت میشود.
کد خبر: ۹۶۳۷۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۱۴