همه گیریِ همه جانبه
احمد کوهی
پیدایش و رشد یکباره ویروس کرونا، همه را شوکه کرد. هر چند قبل از این هم درباره بیماری‌های همه گیر و خطر آن‌ها در قرن حاضر صحبت می‌شد، ولی شاید کسی تصورش را نمی‌کرد که دایره تاثیرگذاری آن تا این حد می‌تواند زیاد باشد. حتی پس از این که چین با این مساله درگیر شد و زنگ‌های خطر آن برای همه دنیا به صدا در آمد، باز هم همچنان کرونا به عنوان یک بیماری و حداکثر به عنوان یک اپیدمی مورد بررسی قرار می‌گرفت و مساله آن به عنوان یک مساله پزشکی و یا مساله بهداشتی تلقی می‌گردید.
ولی به تدریج مشخص شد که کرونا اولا یک همه گیری جهانی (پاندمی) است و دوم اینکه دارای اثراتی است که آن را از یک مساله پزشکی، درمانی و بهداشتی خارج می‌کند و آن را به ابعاد بزرگتر و بیشتری از زندگی افراد، اجتماع و دولت‌ها مرتبط می‌سازد. کرونا، ویروسی است که تعدادی از مردم را مبتلا می‌سازد و برای چند روز یا چند هفته آن‌ها را با درد مریضی همراه می‌سازد و تعدادی از افراد را نیز به کام مرگ می‌کشاند. ولی کرونا بیش از آنکه بر مبتلایان خود اثر بگذارد، بر سایر افراد اثر گذاشته است. مردمی که در حال احتیاط کردن هستند تا مبادا جایی از بدن و زندگی آن‌ها به این ویروس مبتلا شود و منجر به بیماری آن‌ها گردد، به مقدار زیادی درگیر ویروس هستند. آن‌ها هم نوع ارتباطات و رفتار‌های زندگی خود را تغییر داده اند و هم یک درگیری ذهنی و عاطفی شدید را در حال تجربه کردن هستند. با توجه به اینکه بیش از نیمی (و تا ۸۰ درصد) از کسانی که مورد هجوم این ویروس قرار می‌گیرند، با علایمی خفیف و با گذراندن چند ساعت و یا چند روز بیماری را طی می‌کنند، چه بسا کسانی که مبتلا شده و بهبود یافته اند، کمتر از افراد سالم، در معرض تغییرات و تاثیرات این ویروس هستند.
همانطور که تاثیر ویروس کرونا محدود به مبتلا شدگان نیست و تاثیراتش بر افراد سالم مانده، بیش از افراد مبتلا است، تاثیرات این ویروس محدود به کشور‌هایی که کرونا در آن‌ها شیوع پیدا کرده است، نیست و به کشور‌هایی که ویروس در آن‌ها نتوانسته رشد و شیوع پیدا کند و یا کشور‌هایی که توانسته اند کرونا را مدیریت کنند و آن را پشت سر بگذارند، نیز سرایت می‌کند. کرونا به گونه‌ای سیستم تولید، مصرف و توزیع کالا و خدمات را در جهان تحت تاثیر قرار داده که نظم اقتصادی کل را به هم زده است.
ابعاد تاثیرات کرونا محدود به ابعاد سلامتی و درمانی زندگی هم نیست، تاثیراتی که این ویروس بر ابعاد اقتصادی و اجتماعی زندگی می‌گذارد، بیش از تاثیری است که بر بُعد سلامتی و درمانی زندگی می‌گذارد. اگر فرض کنیم که هر انسان دارای شاخص‌هایی است که نشان دهنده کیفیت زندگی او هستند؛ با ورود کرونا شاخص سلامتی بدنی او شاید کمی تغییر کند و یا نکند، ولی شاخص‌های دیگر مثل اشتغال، سلامت روحی، امید به آینده، ارتباطات انسانی، تحرک بدنی، تعالی فرهنگی، دینداری و تفریحات او قطعا و به میزان بیشتری تغییر خواهند کرد. شاخص سلامتی حتی در صورت ابتلا نیز اگر جان سالم به در برد، به حد سابق خود بر می‌گردد، ولی سایر شاخص‌ها برای مدت زمان زیادی متفاوت خواهند بود.
بنابر این کرونا یک ویروس بیماری زا نیست، بلکه ویروس تغییر دهنده سبک زندگی است، ویروسی است که ساختار‌های نظام اجتماعی تمدن فعلی را هدف گرفته است. کرونا یک همه گیری واقعی است، همه گیری جهانی‌ای که بیش از هر همه گیری و هر اپیدمی دیگر گسترده است. کرونا یک همه گیری همه جانبه هم هست؛ همه ابعاد زندگی را در هر دو بعد فردی و اجتماعی تحت تاثیر خود قرار داده است. کرونا وارد زندگی همه افراد شده و می‌شود. هر چقدر بیشتر از کرونا فرار کنیم، بیشتر بر ما اثر گذاشته است و بیشتر توانسته است دامان ما را به تاثیرات خود آلوده کند. باید بدانیم که فرار کردن از کرونا و پشت سر گذاشتن آن، تنها کاری نیست که باید انجام دهیم؛ بلکه با به رفتن به استقبال تغییراتی که کرونا می‌تواند به وجود آورد است که می‌توانیم به بهترین شکل با آن مواجه شویم.
ولی به تدریج مشخص شد که کرونا اولا یک همه گیری جهانی (پاندمی) است و دوم اینکه دارای اثراتی است که آن را از یک مساله پزشکی، درمانی و بهداشتی خارج می‌کند و آن را به ابعاد بزرگتر و بیشتری از زندگی افراد، اجتماع و دولت‌ها مرتبط می‌سازد. کرونا، ویروسی است که تعدادی از مردم را مبتلا می‌سازد و برای چند روز یا چند هفته آن‌ها را با درد مریضی همراه می‌سازد و تعدادی از افراد را نیز به کام مرگ می‌کشاند. ولی کرونا بیش از آنکه بر مبتلایان خود اثر بگذارد، بر سایر افراد اثر گذاشته است. مردمی که در حال احتیاط کردن هستند تا مبادا جایی از بدن و زندگی آن‌ها به این ویروس مبتلا شود و منجر به بیماری آن‌ها گردد، به مقدار زیادی درگیر ویروس هستند. آن‌ها هم نوع ارتباطات و رفتار‌های زندگی خود را تغییر داده اند و هم یک درگیری ذهنی و عاطفی شدید را در حال تجربه کردن هستند. با توجه به اینکه بیش از نیمی (و تا ۸۰ درصد) از کسانی که مورد هجوم این ویروس قرار می‌گیرند، با علایمی خفیف و با گذراندن چند ساعت و یا چند روز بیماری را طی می‌کنند، چه بسا کسانی که مبتلا شده و بهبود یافته اند، کمتر از افراد سالم، در معرض تغییرات و تاثیرات این ویروس هستند.
همانطور که تاثیر ویروس کرونا محدود به مبتلا شدگان نیست و تاثیراتش بر افراد سالم مانده، بیش از افراد مبتلا است، تاثیرات این ویروس محدود به کشور‌هایی که کرونا در آن‌ها شیوع پیدا کرده است، نیست و به کشور‌هایی که ویروس در آن‌ها نتوانسته رشد و شیوع پیدا کند و یا کشور‌هایی که توانسته اند کرونا را مدیریت کنند و آن را پشت سر بگذارند، نیز سرایت می‌کند. کرونا به گونه‌ای سیستم تولید، مصرف و توزیع کالا و خدمات را در جهان تحت تاثیر قرار داده که نظم اقتصادی کل را به هم زده است.
ابعاد تاثیرات کرونا محدود به ابعاد سلامتی و درمانی زندگی هم نیست، تاثیراتی که این ویروس بر ابعاد اقتصادی و اجتماعی زندگی می‌گذارد، بیش از تاثیری است که بر بُعد سلامتی و درمانی زندگی می‌گذارد. اگر فرض کنیم که هر انسان دارای شاخص‌هایی است که نشان دهنده کیفیت زندگی او هستند؛ با ورود کرونا شاخص سلامتی بدنی او شاید کمی تغییر کند و یا نکند، ولی شاخص‌های دیگر مثل اشتغال، سلامت روحی، امید به آینده، ارتباطات انسانی، تحرک بدنی، تعالی فرهنگی، دینداری و تفریحات او قطعا و به میزان بیشتری تغییر خواهند کرد. شاخص سلامتی حتی در صورت ابتلا نیز اگر جان سالم به در برد، به حد سابق خود بر می‌گردد، ولی سایر شاخص‌ها برای مدت زمان زیادی متفاوت خواهند بود.
بنابر این کرونا یک ویروس بیماری زا نیست، بلکه ویروس تغییر دهنده سبک زندگی است، ویروسی است که ساختار‌های نظام اجتماعی تمدن فعلی را هدف گرفته است. کرونا یک همه گیری واقعی است، همه گیری جهانی‌ای که بیش از هر همه گیری و هر اپیدمی دیگر گسترده است. کرونا یک همه گیری همه جانبه هم هست؛ همه ابعاد زندگی را در هر دو بعد فردی و اجتماعی تحت تاثیر خود قرار داده است. کرونا وارد زندگی همه افراد شده و می‌شود. هر چقدر بیشتر از کرونا فرار کنیم، بیشتر بر ما اثر گذاشته است و بیشتر توانسته است دامان ما را به تاثیرات خود آلوده کند. باید بدانیم که فرار کردن از کرونا و پشت سر گذاشتن آن، تنها کاری نیست که باید انجام دهیم؛ بلکه با به رفتن به استقبال تغییراتی که کرونا می‌تواند به وجود آورد است که می‌توانیم به بهترین شکل با آن مواجه شویم.
