«این میز بگذرد»؛ از زبان حکومت‌شوندگان به کار‌به‌دستان
به گزارش «تابناک»، مهرداد خدیر در عصر ایران نوشت: سازمان زیباسازی شهرداری تهران به مناسبت سال‌روز ولادت مولا علی علیه‌السلام، فراز‌هایی از نهج‌البلاغه را پیش چشمِ مردمان قرار داده - نکات و هشدار‌ها و انذار‌هایی را خطاب به «مسؤولان» نشانده - تا یادآور شود این مقام‌ها و مناصب ماندگار نیست با تأکید بر این که: «این میز بگذرد». [با آوای آشنای «این نیز بگذرد».]به این بهانه ۷ نکته را می‌توان یادآور شد:
۱. هزینه‌های شهر از محل درآمد ناشی از عوارض پرداختی شهروندان اداره می‌شود وشهرداری تهران نهادی عمومی به حساب می‌آید. از این رو مردم انتظار دارند برای آنچه از محل عوارض آنان هزینه می‌شود خواست آن‌ها لحاظ شده باشد.
طی چند ماه اخیر، اما این انگاره درگرفته بود که سازمان زیباسازی شهرداری تهران در دورۀ مدیریت جدید با رییس جوان و نواصول‌گرا وظایفی، چون سازمان تبلیغات اسلامی برای خود قایل است. حتی می‌خواستم پیشنهاد کنم اگر چنین است در سازمان تبلیغات ادغام شود تا بار هزینۀ آن از دوش مردم برداشته شود، اما تبلیغات متفاوت در روز مادر یا تابلو‌های غیر ایدیولوژیک اخیر این ذهنیت را زدوده است. ایدۀ «این میز بگذرد» هم کاری نیست که از ذهنیت سنتی و صرفا حکومتی سازمان تبلیغات برآید و مضامین آن مورد قبول شهروندان است.
اساسا کمتر سابقه داشته از زبان حکومت‌شوندگان با حکومت‌کنندگان سخن گفته شود و از این منظر نیز شاهد تفاوت نواصول‌گرایان با اصول‌گرایان سنتی هستیم که گاه با مردمان چونان رمه سخن می‌گفتند و می‌گویند و مدام در حال پند و اندرز آنان‌اند. نواصول‌گرایانی که شاید تعبیر «انقلابی» را برای خود بیشتر بپسندند ولو سن آنان نه تنها با انقلاب ۵۷ که با جنگ هشت ساله هم سازگار نباشد.
۲. این که علی را با نهج‌البلاغه باید شناخت و این که مولا شخصا این کتاب را نوشته به این معنی که کتابت کرده یا چند قرن بعد سید رضی گرد آورده محل بحث نیست چرا که حال و هوای نهج‌البلاغه پیش از آن سابقه نداشته و یکی از انتقادات انقلابیون ۵۷ به اصول‌گرایان سنتی که بعدتر میدان‌دار صحنه شدند این بود که به مرور به جای نهج‌البلاغۀ علی با مضامین اجتماعی و سیاسی و حتی قابل انطباق با حقوق بشر امروزین رسالۀ عملیه و حلیه‌المتقین «علامه مجلسی» را نشانده‌اند.
در این سال‌ها هم از نهج‌البلاغه کمتر یاد شده تا جایی که وقتی مسعود پزشکیان نمایندۀ مجلس قالب نطق‌های سیاسی خود را با عبارات نهج‌البلاغه تعریف می‌کرد اسباب شگفتی می‌شد و انصاف می‌باید داد که در سالیان اخیر کمتر شخصیت سیاسی به اندازۀ او به مضامین نهج‌البلاغه توجه نشان داده (و البته پاداش آن را هم گرفت و اجازه ندادند نمایندۀ چند دورۀ تبریز و وزیر پیشین و نایب رییس سابق مجلس نامزد ریاست جمهوری شود. جرم او البته استفاده از ادبیات نهج‌البلاغه نبود. چون شورای نگهبان بنا نداشت هیچ کاندیدای با قابلیت رقابت با نامزد اصلی را در صحنه باقی بگذارد و نهج‌البلاغه‌ای‌ترین وکیل را هم برنتافتند). با این پیشینه بازگشت مضامین نهج‌البلاغه به متن جامعه را باید تبریک گفت.
۳. اهمیت استخراج مضامین شهروندی و توصیه به کار‌به‌دستان را هنگامی می‌توان دریافت که به یادآوریم کمتر از دو ماه قبل یکی از امامان جمعه (موقت) تهران برای توجیه یا توضیح افزایش مالیات‌های دریافتی در قانون بودجۀ ۱۴۰۱ تنها به جملات آغازین فرمان امام علی علیه‌السلام به مالک اشتر و نه ادامۀ آن در در نهج البلاغه اشاره کرد و سراغ بقیه نرفت.
حجت‌الاسلام ابوترابی گفت: «بودجه، مهم‌ترین سند و کلیدی‌ترین ابزار حکم‌رانی در جهان است که حضرت علی در ۱۴۰۰ سال قبل نخستین توصیه‌اش به مالک اشتر این بوده که نظام تأمین مالی مصر را بر اساس دریافت مالیات قرار بده، نه بر فروش سرمایه. اگر منابع حاصل از فروش نفت به صندوق توسعه ملی واریز می‌شد و در چارچوب قانون در مسیر تعریف شده هدایت می‌شد، امروز نرخ تورم منفی، درآمد سرانه بالا و موقعیت بسیار مناسبی در قاره آسیا داشتیم. متاسفانه این امر مهم مورد توجه قرار نگرفته است و در این عهدنامه، مالک اشتر و همه حکام تاریخ را به ارکان چهارگانه کلیدی برای یک حکم رانی شایسته معطوف داشته و نظام تامین مالی و نظام دفاعی را دوابزار مهم برای حکم‌رانی همراه با اقتدار و امنیت دانسته است.»
همان زمان می‌خواستم در این باره بنویسم، اما منصرف شدم. چون آقای ابوترابی به نسبت معتدل است و همین که مدام دختران و زنان را انذار نمی‌دهد و همین که از نهج‌البلاغه ولو گزینشی و با تعابیر مدرن و امروزین یاد کرده بود جای خرسندی داشت. اگرچه مالیات مفهومی مدرن باشد و خراج را باید محدودتر دانست، اما می‌خواستم یادآور شوم در همان فرمان به اهداف «خراج» هم اشاره شده: «پیکار با دشمنان، سامان کار مردم و آبادی شهرها» و نگفته مالیات بگیرید و به بنیاد‌های شبه فرهنگی کمک کنید تا از مالیات بودجه بگیرند، ولی خودشان مالیات نپردازند!
یا تأکید شده: «در کار خراج نیکو نظر کن، به گونه‌ای که به صلاح خراج گزاران باشد. زیرا صلاح کار خراج و خراجگزاران، صلاح کار دیگران است و دیگران حال شان نیکو نشود، مگر به نیکو شدن حال خراجگزاران، زیرا همه مردم روزی‌خوار خراج و خراج‌گزاران‌اند».
اقدام یا ابتکار سازمان زیباسازی شهرداری تهران، اما بهانه‌ای شد تا همان مضمون را اینجا بیاورم!
