واکنش ایران به حبس ۲۰ ساله برای دیپلمات ایرانی / توسعه پایگاه های نظامی آمریکا در غرب عربستان / تحرکات ترکیه، امارات و عربستان برای کاهش تنش / طرح اروپا برای پایبندی ایران به برجام در قبال مزایای اقتصادی

بین الملل تابناک| تحولات خاورمیانه: واکنش ایران به حبس ۲۰ ساله برای دیپلمات ایرانی، توسعه پایگاه های نظامی آمریکا در غرب عربستان، تحرکات ترکیه، امارات و عربستان برای کاهش تنش، اعلام آمادگی مکرون برای میانجی‌گری میان ایران و آمریکا و طرح اروپا برای پایبندی ایران به برجام در قبال مزایای اقتصادی، از جمله مهم‌ترین خبر‌ها و رویداد‌های مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.

واکنش ایران به حبس بیست ساله برای دیپلمات ایرانی

«سعید خطیب زاده»، سخنگوی وزارت امور خارجه روز پنجشنبه به صدور حکم دادگاه آنتورپ بلژیک در خصوص اسدالله اسدی دیپلمات جمهوری اسلامی ایران واکنش نشان داد.

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به صدور حکم دادگاه آنتورپ بلژیک در خصوص اسدالله اسدی دیپلمات کشورمان اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران اعلام دادگاه آنتورپ بلژیک، مبنی بر صدور حکم بیست سال زندان برای اسدالله اسدی، دیپلمات کشورمان را قویا محکوم می کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: همچنان که قبل از این هم بارها اعلام کرده ایم، تمامی مراحل بازداشت آقای اسدی، فرآیند قضایی و صدور حکم اخیر، غیر قانونی و نقض آشکار موازین حقوق بین الملل، بویژه کنوانسیون ۱۹۶۱ وین در خصوص روابط دیپلماتیک بوده و جمهوری اسلامی ایران آن را به هیچ عنوان به رسمیت نمی شناسد.

خطیب زاده در ادامه اظهار داشت: متاسفانه بلژیک و برخی کشورهای اروپایی، تحت تاثیر فضاسازی معاندانه گروهک تروریستی منافقین در خاک اروپا، به چنین اقدام غیر قانونی و غیر قابل توجیهی دست زده اند. لذا باید نسبت به نقض فاحش حقوق دیپلمات کشورمان، از جمله شرایط غیرانسانی که آقای اسدی در دوران بازداشت در آلمان و بلژیک با آن مواجه بوده، پاسخگو باشند.

سخنگوی دستگاه سیاست خارجی در خاتمه تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران حق خود را برای توسل به همه راه های حقوقی و دیپلماتیک ممکن جهت احقاق حقوق آقای اسدالله اسدی و پاسخگو کردن دولت هایی که تعهدات بین المللی خود را نقض کرده اند، محفوظ می داند.

دادگاهی در بلژیک در اقدامی بر خلاف مفاد کنوانسیون ۱۹۶۱ وین، اسدالله اسدی دیپلمات جمهوری اسلامی ایران را به بیست سال حبس محکوم کرد.

یازدهم تیر ماه ۱۳۹۷ بلژیک و اتریش، همزمان با سفر «حسن روحانی» رئیس‌جمهور اسلامی ایران به اروپا، اعلام کردند پنج نفر از جمله یک دیپلمات ایرانی را به ظن تلاش برای بمب‌گذاری در نشست گروهک تروریستی منافقین در پاریس بازداشت کرده‌اند.

براساس اعلام بلژیک یک زوج ایرانی الاصل به این اتهام در پاریس بازداشت و بروکسل مدعی شد که یک دیپلمات ایرانی هم با این زوج در ارتباط بوده است.

توسعه پایگاه های نظامی آمریکا در غرب عربستان

«بیل اوربان»، سخنگوی واحد فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام)، از آغاز عملیات توسعه چندین پایگاه نظامی در غرب عربستان سعودی خبر داد و مدعی شد که از آنها استفاده لجستیکی و امدادی خواهد شد.

وی در ادامه این ادعا افزود: این یک طرح اضطراری در راستای تدارک اقداماتی است که دسترسی امن ارتش (به تجهیزات) را تضمین می‌کند و نباید آن را به منزله افزایش حضور نظامی آمریکا در منطقه تلقی کرد.

به ادعای این مقام سنتکام، عربستان هزینه توسعه این پایگاه‌ها را پرداخت کرده است.

این در حالی است که پیشتر، آسوشیتدپرس با انتشار گزارشی اعلام کرد، ارتش آمریکا همزمان با افزایش تنش با ایران، در حال بررسی استقرار نیروهای خود در یکی از بنادر دریای سرخ و دو پایگاه هوایی دیگر در خاک عربستان سعودی است.

ارتش آمریکا همان موقع نیز اعلام کرد، این اقدامات بخشی از «طرح‌های احتمالی و پشتیبانی» آینده است، ولی بارگیری محموله در «بندر ینبع» واقع در کرانه دریای سرخ و انتقال آن‌ها از طریق مسیرهای زمینی را آزمایشی انجام داده است.

استفاده ارتش آمریکا از بندر ینبع و پایگاه هوایی ملک فیصل در شهر تبوک و پایگاه هوایی ملک فهد در شهر طائف در حاشیه دریای سرخ به این کشور امکان خواهد داد که عملیات خود در آب راه‌های استراتژیک منطقه را گسترش دهد.

به ادعای سخنگوی سنتکام، بررسی احتمال استقرار نیرو در این نقاط از یک سال پیش و پس از وقوع حمله موشکی و پهپادی به تاسیسات نفتی عربستان سعودی در سپتامبر ۲۰۱۹ آغاز شد.

تحرکات ترکیه، امارات و عربستان برای کاهش تنش

بلومبرگ به نقل از منابع آگاه، وجود اقدامات پنهانی و آشکار برای کاهش تنش میان ترکیه، امارات و عربستان سعودی را فاش کرد.

سایت بلومبرگ با استناد به منابع آگاه فاش کرد که امارات و عربستان سعودی در حال بررسی امکان دستیابی به روابط بهتر با ترکیه هستند.

بلومبرگ روز پنجشنبه در گزارشی اعلام کرد، این اقدامات که شامل تجارت و امنیت می شود، همچنان مقدماتی است و با توجه به سابقه تنش‌های طولانی مدت و درگیری‌ میان طرف‌ها، هنوز قطعی نشده است.

این منبع افزود، احتمالاً این اقدامات با اصرار دو کشور حوزه خلیج فارس مبنی بر مهار حمایت ترکیه از اخوان المسلمین که آنکارا آن را جنبشی برخوردار از حمایت گسترده مردمی می‌داند، مغایرت خواهد داشت. با این حال، حتی پیشرفت محدود در مسیر بهبود روابط می‌تواند اختلافات را درباره مسائل منطقه کاهش دهد.

این آژانس خبری به نقل از یک مقام ترکیه‌ای گفت که ترکیه و امارات در مورد رفع موانع تجارت بین دو کشور گفتگو کرده‌اند.

این منبع که به خاطر حساسیت‌ها خواست نامش فاش نشود، اضافه کرد، مساله اخوان درخصوص نگرانی‌ این دو کشور خلیج فارس و همچنین متحد نزدیک آنها، مصر مساله محوری و مهم است.

از طرف دیگر، مقامات ترکیه می‌گویند هیچ ارتباط و تماس مستقیم یا غیرمستقیمی از ابوظبی و ریاض وجود نداشته است که شامل خواسته های روشنی برای تغییر سیاست‌های ترکیه در قبال اخوان باشد، اما ترکیه می‌داند که این موضوع برای کشورهای حاشیه خلیج فارس از اولویت بالایی برخوردار است.

علاوه بر اختلاف نظر در مورد فعالیت‌های ترکیه در حوزه اکتشاف انرژی در آب‌های مورد مناقشه در شرق مدیترانه، ابتکار عمل برای حل اختلافات فعلی به عنوان بخشی از اقدامات آشتی جویانه‌ای است که کشورهای خلیج فارس در حال حاضر دنبال می‌کنند. امارات نیز تلاش‌های فعلی خود برای پایان دادن به بحران‌ها را بخشی از چشم انداز این کشور در جهان پس از کرونا توصیف کرده است.

طرح اروپا برای پایبندی ایران به برجام در قبال مزایای اقتصادی

دیپلمات‌های اروپایی و غربی گفته‌اند، سه کشور اروپایی عضو برجام، طرحی برای «بازگشت ایران به پایبندی برجام» در ازای دریافت منافع اقتصادی پیشنهاد داده‌اند.

رویترز به نقل از دیپلمات‌های اروپایی و غربی نوشته، بریتانیا، فرانسه و آلمان پیشنهاد داده‌اند ایران در ازای برخورداری از مزایای برجام به پایبندی به توافق هسته‌ای بازگردد.

رویترز نوشته هنوز مشخص نیست که آمریکا رفع تحریم‌ها علیه ایران را بدون آنکه ایران نخست به توافق پایبند شود بپذیرد.

این خبرگزاری ساعاتی قبل‌تر به نقل از چهار منبع آگاه گزارش داده بود وزرای خارجه آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان درباره چگونگی احیای توافق هسته‌ای برجام گفت‌وگو خواهند کرد.

این منابع که خواسته‌اند هویتشان پنهان بماند، زمان دقیق برگزاری این نشست را اعلام نکرده‌اند. دو نفر از آنها گفته‌اند این نشست ممکن است همین جمعه برگزار شود و دو نفر دیگر زمان آن را هفته آینده اعلام کرده‌اند.

این خبر ساعاتی بعد از آن منتشر شد که «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی آمریکا گفت، دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور جدید آمریکا در حال رایزنی‌هایی با فرانسه، آلمان و انگلیس جهت رسیدن به مواضع متحد در خصوص توافق هسته‌ای ایران است.

سالیوان در پاسخ به سوالی درباره قصد دولت آمریکا برای بازگشت به برجام تصریح کرد: «فعالانه در حال تعامل با اتحادیه اروپا هستیم... در سطوح مختلف دولت با آنها گفت‌وگو می‌کنیم.»

مقام‌های دولت جو بایدن در روزهای گذشته اعلام کرده‌اند که قصد دارند آمریکا را به توافق هسته‌ای برجام بازگردانند. آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ با نقض تعهداتش از این توافق مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد خارج شد.

با وجود این، دولت جدید آمریکا، هنوز ساز و کار خود برای بازگشت به توافق هسته‌ای را اعلام نکرده‌ است. اعضای تیم بایدن در اظهاراتی مبهم می‌گویند، قصد دارند از بازگشت به برجام به عنوان مبنایی برای «قوی‌تر و طولانی‌تر کردن» توافق هسته‌ای استفاده کنند.

با آنکه واشنگتن طرفی بوده که توافق هسته‌ای را نقض کرده و از آن خارج شده است مقام‌های دولت بایدن به تلویح می‌گویند بازگشت آنها به برجام منوط به این است که جمهوری اسلامی ایران کاهش تعهداتش در این توافق را به عقب برگرداند.

جمهوری اسلامی ایران تصریح کرده، با توجه به نقض برجام از سوی آمریکا و اینکه اقدامات تهران در واکنش به نقض عهد واشنگتن بوده، هر گونه گام از سوی ایران بعد از رفع تحریم‌ها صورت خواهد گرفت.

اعلام آمادگی مکرون برای میانجی‌گری بین ایران و آمریکا

امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه پنج‌شنبه شب طی سخنرانی خود در نشست مجازی اندیشکده شورای آتلانتیک پیشنهاد کرد که واسطه گفت‌وگو بین ایران و آمریکا شود.

ماکرون که در سال ۲۰۱۹ نیز تلاش کرده بود، واسطه گفت‌وگوی مستقیم بین مقامات ایران و آمریکا شود تا شاید از این طریق اعتباری برای خود کسب کند، بدون اشاره به این تلاش شکست‌خورده اظهار داشت: «من هرکاری که بتوانم برای حمایت از هر گونه ابتکاری از سوی طرف آمریکایی برای مشارکت مجدد در مذاکراتی طاقت‌فرسا انجام خواهم داد.»