بازدید 2063

دو موضوعی که باید به سرعت در دستور کار سیاست خارجی قرار بگیرد

حسین ملائک
کد خبر: ۶۶۴۱۹۲
تاریخ انتشار: ۱۸ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۱:۳۴ 06 February 2017
بنظر می رسد در مرحله کنونی دو موضوع باید در اسرع وقت در دستور کار سیاست خارجی قرار گرفته و مورد اجماع تمام گروه‌ها قرار گیرد.

الف: مدیریت رابطه با روسیه

روسیه یکی از مهمترین منابع سیاست خارجی ایران بوده در مرحله کنونی تا حل و فصل نسبی بحران سوریه نقشی اساسی در این حوزه بازی خواهد کرد . اهداف روسیه و حضور در بحران سوریه با اهداف ایران در آن کشور همخوانی زیادی ندارد . تمایلات جهانی و منطقه ای روسیه در محورهایی قرار می گیرد که اهداف ایران در آن حوزه ها ناچیز و یا از اولویت برخوردار نیست.

برای روسیه مهمترین هدف در سیاست خارجی خروج از بحران و بی ثباتی در تعاریف و پروتکل های رفتاری با آمریکاست . این بحران عدم اطمینان که از اواخر دوره اوباما آغاز شد با انتخاب ترامپ به عنوان کسی که متمایل به روسیه نامیده می شود به اوج رسید . اشاعه علائمی از ترامپ مبنی بر بازنگری اساسی در روابط با روسیه و سپس گزینه وزیر امور خارجه او آقای تیلرسون که همکاری و دوستی طولانی با روسیه دارد روسها را به این وسوسه انداخته که امکان دارد بتواند در مسیری "منطقی تر" از گذشته با آمریکا قرار گرفته و مدیریت جهانی را بصورت دوجانبه پیش ببرند . تا وقتی روسیه در بیم و امید تنظیم این رابطه با امریکا قرار داشته باشد این هدف را پیگیری خواهد نمود و انرا تحت الشاع هیچ موضوع دیگری قرار نخواهد داد . بحران اکرایین و الحاق کریمه را باید در این زمینه مورد توجه قرار داد . در این محیط و در این مسیر ایران برای روسیه بیشتر از آنکه یک سرمایه باشد یک ابزار با قابلیت نسبی محدود به حساب می آید.

در مرحله بعدی و از جانب دیگر روسیه تمرکز زیادی بر ترکیه دارد . روسیه امید دارد که ترکیه را بتواند از مدار قبلی وابستگی به غرب و ناتو خارج نموده و در مدار نزدیک تری با خود قرار دهد. سوریه برای روسیه در این تصویر هم نقش سرمایه‌ای وهم نقش ابزاری دارد. البته موقعیت ترکیه در اردوی غرب تا هفته گذشته و با دیدار خانم "می " نخست وزیر انگلستان از آن کشور و سپس تصدیق وزیر خارجه انگلیس که آقای "گولن " در پشت پردۀ کودتای جولای 2016 قرار دارد چندان محکم بنظر نمی‌رسید . انگلیس تلاش دارد که با ترکیه مماشات بیشتری داشته باشد تا مانع از گرایش این کشور به سمت روسیه شود . لذا با این تفاصیل باید توجه داشت که روسیه اگر در موضع انتخاب بین ترکیه و ایران قرار گیرد، در بیشتر موارد اصولاً بطرف ترکیه گرایش خواهد داشت .

در این میان، درگیری آقای بشار اسد و مخالفانش و عدم توانایی ایران برای حل نهایی بحران سوریه نیز برای روسیه مائده‌ای الهی بود که اگر بتواند آنرا به صورتی به بحران عراق نیز توسعه دهد خواهد توانست دایره نفوذ بسیار قدرتمندی برای خود در سطح یک ابر قدرت در مدیریت جهانی بوجود آورد.

در بحران سوریه ایران برای روسیه یک شریک مشکل‌دار و نامتعارف به شمار می‌آید. از سوی دیگر، روسیه نیز برای ایران با توجه به موارد فوق شریکی با اولویت‌های متفاوت است که هر لحظه ممکن است علاقه‌مند به باز تعریف شکل همکاری باشد . مدیریت این روابط خصوصاً بعد از اجلاس آستانه و احتمال برقراری مجدد نشست‌های سیاسی بین معارضین و دولت سوریه با پادر میانی سازمان ملل و یا حضور فعال‌تر آمریکا، بسیار ضروری بنظر می رسد. اگر آمریکا با طرح حفاظت از مناطق امن قصد برهم‌زدن روند " آستانه " را داشته و یا آنرا وارد مسیر دیگری کند، همکاری ایران و روسیه واز همه مهمتر توافق در مورد باز تعریف شرایط جدید و نحوه برخورد با آن از اهمیت بالایی برخوردار خواهد شد.

ب: مدیریت برخورد با اقدامات دولت جدید آمریکا در شش ماه آینده

نکته دیگر که به موازات حساسیت در مورد روسیه باید به آن بصورت جدی توجه کرد، مدیریت رفتاری با دولت جدید امریکاست. این مسئله بر روابط ایران و روسیه در سوریه نیز بطور مثبتی تاثیر خواهد داشت. با توجه دستور العمل‌های اجرایی که اخیراً کاخ سفید بعد از استقرار آقای ترامپ در آنجا صادر کرده است، دولت آقای ترامپ حداقل ظرف شش ماه تا یک‌سال آینده پتانسیل تصمیم‌هایی خلاف عرف، سرسخت و با تصمیم‌هایی یک جانبه و تحریک‌کننده را دارد. دولت جدید آمریکا هم در سیاست داخلی با نوآوری‌های خود جامعه این کشور را به طرف اغتشاش به پیش می‌برد و هم در سیاست خارجی کشورها را وادار خواهد کرد به لاک محافظه کاری و بی‌تصمیمی و انفعال فرو بروند . تصمیمات دولت مزبور از محیط زیست تا تجارت و از وال استریت تا مهاجرین را در آن کشور متأثر و ناچار، فضای سیاسی را وادار به موضع گیری خواهد کرد .

در سیاست خارجی اما این شرایط البته برای دو بازیگر که با هدف مشخصی تحولات را دنبال می نمایند متفاوت است . اسرائیل و انگلستان هیچکدام از تصمیمات " نامتعادل " ترامپ نه تنها ضرر نخواهند کرد، که منتفع هم خواهند شد .

ایران با آمریکای ترامپ در سطوح متفاوتی تماس دارد که مهمترین آنها به شرح زیر هستند. موضوع برجام با قابلیت متصل شدن به برنامه موشکی و دفاعی ایران که می تواند روند نا متعادلی را طی کند. در مورد عربستان در موضوع یمن نیز ایران با آمریکا مماس است و شرایط با روندی بسیار منفی پیش می رود . در بحران سوریه نیز ایران با امریکا روبروست اما شرایط روند متعادلی دارد، اگرچه با قابلیت گرایش به سویۀ منفی. ایران در موضوع اسراییل نیز با با روندی بسیار منفی با ایالات متحده و احتمالا خانواده ترامپ رویارویی دارد.

در این فضا دو مسئله باید برای ایران در اولویت قرار داشته باشد: یکی جلوگیری از اینکه موضوع ایران و تبلیغات حول آن توجه جامعه آمریکا را از بحران داخلی به "دشمن " خارجی معطوف کرده و ایران با توجه به اینکه ظرفیت نزدیک کردن دموکراتها و جمهوریخواهان را دارد وجه المصالحه حل مسائل داخلی آقای ترامپ گردد. دوم و مهمتر اینکه شرایطی به وجود نیاید که روسیه به آمریکا نزدیک‌تر شود.

* این مطلب برای اولین بار در وب سایت «اینترنشنال» منتشر شده است.
سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هجدهم رمضان # شب قدر