فارغ‌التحصیلان دکترا به سربازی نمی‌روند؟

اخیرا وزیر علوم از طرحی سخن گفته که به موجب آن، فارغ التحصیلان مقطع دکترا به جای دو سال سربازی، دوره پسادکترا می‌گذرانند؛ طرحی که هدف از آن، استفاده بهینه‌تر از دانش آموختگان دکتری بیان شده است.

به گزارش تابناک؛ بنا بر قانون خدمت وظیفه عمومی، همه مردان باید پس از هجده سال به جز در موارد استثنا همچون ادامه تحصیل، به خدمت سربازی بروند؛ قانونی که مخالفان سرسختی حتی در بین نمایندگان مجلس شورای اسلامی دارد، تا جایی که چندی پیش، تعدادی از نمایندگان طرحی برای حذف سربازی اجباری و تبدیل آن به سرباز حرفه‌ای دنبال می‌کردند.

این وعده در ابتدای سال همزمان با رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری به سردمداری ابوالفضل ابوترابی نماینده نجف آباد و امیرحسین قاضی زاده کاندیدای انتخابات و نماینده سابق مشهد دنبال می‌شد. وعده‌ای که با پایان رقابت‌های انتخاباتی به فراموشی سپرده شد؛ البته ابوترابی در این باره گفته بود که «پرونده این موضوع بسته نشده است. منتها ستاد کل نیرو‌های مسلح هنوز پیشنهاد‌های خود درباره تحول در سربازی را ارائه نکرده و ما منتظر پیشنهاد‌های آن‌ها هستیم.»

ابوترابی این را هم گفت که طرح پیشنهادی «اصلاح قانون خدمت وظیفه عمومی» در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی بررسی و قرار شد تا ستاد کل نیرو‌های مسلح نیز نظریات خود را درباره این طرح اعلام کند و تا اعلام نظر ستاد کل نیرو‌های مسلح طرح مسکوت می‌ماند. بنا بر گفته ابوالفضل عمویی، عضو کمیسیون امنیت ملی، به نظر می‌رسد این طرح به ‌دلیل ملاحظات ستاد کل نیرو‌های مسلح، به نوعی متوقف شد و جلو نرفت.

حالا با فروکش شدن وعده «سربازی حرفه ای»، اخیرا محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم اعلام کرد: در راستای استفاده بهینه‌تر از فارغ التحصیلان دکترا، توافقات ابتدایی با نیرو‌های مسلح صورت گرفته تا دانشجویان فارغ‌التحصیل دوره دکترا دیگر به خدمت سربازی نروند و به جای سربازی، طرح پسادکترا براساس نیاز‌های جامعه طراحی کنند.

همچنین مقرر شده شیوه نامه‌های خاصی طراحی شود؛ طرح شیوه‌نامه در آینده نوشته خواهد شد و تا زمانی که این شیوه‌نامه‌ها تکمیل نشود، این جلسات ادامه خواهد داشت. همچنین اعتبارات لازم برای امریه‌های دکترا در نظر گرفته شد و امیدواریم این طرح به مرحله عملیاتی برسد.

او افزود: وزارت علوم قرار است یک سوم یا یک دوم حقوق پسادکترا را به این دانشجویان پرداخت کند و همین طرح هم به عنوان دوره پسادکترا و هم به عنوان سربازی برای آن‌ها لحاظ شود.

این طرح با واکنش مثبت تعدادی زیادی از نمایندگان مجلس به خصوص اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات روبه رو شده است. در این باره مهدی اسماعیلی رییس کمیته آموزش گفت: هر ساله تعداد قابل توجهی از دانش‌آموختگان دکترا به خدمت نظام وظیفه اعزام می‌شوند که اغلب بدون توجه به استعدادها، رشته‌های تخصصی و کارآیی آن‌ها در پادگان‌ها فقط به عنوان سربازانى هستند که باید وظیفه عمومی سربازی را انجام دهند، حال اینکه می‌توان از ظرفیت و توانمندی دانش آموختگان به ویژه در مقطع تحصیلی دکترا در کار‌های پژوهشی و حوزه دانش بنیان استفاده کرد.

او ادامه داد: راهکارهاى متفاوتى براى استفاده از این ظرفیت نیروى انسانى تحصیلکرده وجود دارد که مسئولان ذیربط نیرو‌های مسلح در تعامل و تفاهم با سایر دستگاه‌های دولتی و غیردولتی و با تکیه بر سرمایه بزرگ نیروی انسانی و وجود برخی نخبگان و افراد با خلاقیت بالا که در اختیار دارند، آمادگی خود را جهت انجام مطالعات علمی و پژوهشی و انجام پروژه‌های اجرایی در سطوح مختلف کشور و با پائین‌ترین مبلغ اعلام و عملیاتى کنند.

محمد وحیدی عضو دیگر کمیسیون آموزش و تحقیقات نیز توضیح داد: سالانه حدود ۶ هزار از مقطع دکترا فارغ التحصیل شده و باید به خدمت وظیفه اعزام شوند؛ حال اینکه نباید دو سال این ظرفیت علمی نادیده گرفته شود. این موضوع را در کمیسیون مطرح می‌کنیم.

او اضافه کرد: باید امکانی فراهم شود تا فارغ التحصیلان دکترا در دو سال خدمت سربازی جذب سازمان‌ها و نهاد‌های علمی و پژوهشی کشور برای فعالیت در حوزه تخصصی شان شده و همچنین برخی از دانشگاه‌ها از آن‌ها به عنوان امریه وزارت علوم در قالب هیات علمی امریه‌ای یا فعال در مراکز پژوهشی استفاده کنند. بخشی از این فارغ التحصیلان هم می‌توانند در شرکت‌های دانش بنیان مشغول به فعالیت شده و این ظرفیت علمی کشور در کنار درجات علمی به نظام و کشور خدمت کنند.

با توجه به عزم دولت و استقبال مجلس از طرح امریه دکترا، باید منتظر ماند و دید که آیا این وعده اجرایی می‌شود یا اینکه در حد «وعده» می‌ماند؟!